TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Kod | DEN442 |
| Ad | Tıp Etiği |
| Dönem | 2023-2024 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Yarıyıl | 7. Yarıyıl |
| Süre (T+U) | 1-0 (T-U) (32 Hafta) |
| AKTS | 2 AKTS |
| Yerel Kredi | 0 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Lisans Dersi |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Doç. Dr. FUNDA GÜLAY KADIOĞLU |
| Dersin Öğretim Elemanı |
Doç. Dr. FUNDA GÜLAY KADIOĞLU
(A Grubu)
(Sor. Öğr. Ele.)
|
Dersin Amacı / Hedefi
Diş hekimliği öğrencilerine tıp ve diş hekimliği etiği ile ilgili temel bilgileri, medikal /dental vakaların etik boyutunu, etik sorunları saptama ve çözümleme yöntemlerini, etik değerlerin gözetilmesini, diş hekimliği etiğinde karar verme süreçlerini, hastalara ve topluma karşı etik ve yasal sorumluluklarının yerine getirilmesinin önemini tanıtmaktır.
Dersin İçeriği
Bu dersin kapsamında temel etik bilgileri, normatif sistemler, etik ilkeler ve öğretiler, değerler ve değer sistemleri, tıp ve diş hekimliği etiği sorunları, etik vaka analizleri, etik sorun çözüm yöntemleri, yaşamın başlangıcına ve sonuna ait etik sorunlar, ulusal ve uluslararası yasal düzenlemeler ve etik kodlar, diş hekiminin etik sorumluluğu, hasta hakları konuları yer almaktadır.
Dersin Ön Koşulu
Yok
Kaynaklar
1.Kadıoğlu FG. Tıbbi Etik Açısından Diş Hekiminin Karar Sorunu. Tıbbi Etik, 1994; 2(2):89-91. 2. Kadıoğlu FG, Kadıoğlu S. Etik Karar Verme Süreci. Klinik Etik, Ed. Ayşegül Erdemir, Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul 2001. 3. Rule JT. Veatch RM. Ethical Questions in Dentistry, Quintessence Pub.2nd ed. 2004. 4. Tepe H. Felsefi Etik ve Meslek Etikleri, Türkiye Felsefe Kurumu, Ankara 2005. 5. Aydın E. Tıp Etiğine Giriş, Pegem Yayıncılık, Ankara 2001. 6. Kadıoğlu FG. Sağlık Alanında Hatalı Uygulamalar ve Hasta Güvenliği. Dişhekimliği Dergisi 2012; 103(2):30-31. 7. Kadıoğlu FG. Tıbbi Karar Verme Sürecinde Hastanın Artan Rolü. Tıp Etiği-Hukuku-Tarihi Dergisi 2012; 20(2):69-73. 8. Funda Gülay Kadıoğlu. İletişim Becerileri Ders Notu
Notlar
Tıp etiği konularını ele alan filmler
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Etik ve diş hekimliği etiği ile ilgili ilkeleri ve öğretileri açıklar |
| ÖÇ02 | Diş hekiminin etik sorumluluklarını açıklar ve savunur |
| ÖÇ03 | Hastaya karşı insancıl, güvenilir, adil, merhametli ve şefkatli davranmayı savunur ve uygular |
| ÖÇ04 | Hastanın özerkliğine ve mahremiyetine önem verdiğini gösterir |
| ÖÇ05 | Hasta haklarını açıklar, savunur ve uygular |
| ÖÇ06 | Hastayla empatik iletişim kurmayı açıklar ve uygular |
| ÖÇ07 | Sağlık hizmetinin tanı, tedavi planlama ve tedavi aşamalarında hastanın en üstün çıkarını gözetir ve onun iyiliğini hedefler. |
| ÖÇ08 | Diş hekimliği ile ilgili ulusal ve uluslarası yasal düzenlemeleri, etik kodları açıklar ve bilgisini güncel tutarak uygular |
| ÖÇ09 | Diş hekimliği etiği sorunlarını tanır ve çözüm önerileri sunar |
| ÖÇ10 | Hastanın aydınlatılmış onamının veya reddinin alınmasının etik ve hukuk açısından önemini bilir ve uygular. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Diş hekimi olarak mesleğinin gerektirdiği klinik ve sağlık bilimlerine ait temel ve güncel bilgileri edinir | 4 |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İnsan yaşamının tüm evrelerinde ağız-diş-çene ve bunlarla ilişkili oluşumların normal yapısını, işlevini, gelişimini ve etkileşimini açıklar. | |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Ağız, diş ve çene sisteminin sağlığının sürdürülmesi, sistemle ilgili bozuklukların ve hastalıkların önlenmesinde koruyucu diş hekimliği yöntemleri ve etik ilkeler bilgisine sahiptir. | 5 |
| PÖÇ04 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Sık görülen ağız, diş ve çene bozukluklarının/hastalıklarının sistemik hastalıklarla olan ilişkisini açıklar; güncel, güvenilir tanı yöntemlerini belirler, ayırıcı tanı koyar ve hastanın mahremiyetine, sırlarına, onuruna, inançlarına, kültürel farklılıklarına, cinsel tercihine saygı duyarak gerekli tedavi seçeneğini uygular | 5 |
| PÖÇ05 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Sağlık ve hastalık bileşenlerini, sürecini, sonucunu kavrar, analiz eder, değerlendirir. Bilgilerin güncelleştirilmesinde ve hasta tedavisinde edindiği psikomotor becerilerle birlikte kanıta dayalı yöntemleri kullanır. Hastanın tercihini, kendi deneyimini ve en geçerli kanıtı değerlendirerek etik ilkeler doğrultusunda karar vermeyi ilke edinir. | 5 |
| PÖÇ06 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Hastaya bütüncül yaklaşarak diş hekimliğinin çeşitli dallarında disiplinler-arası takım çalışmaları yapar, kendi bilgi ve becerilerinin sınırlarını bilerek gerektiğinde diğer sağlık çalışanlarından yardım alır ve alanında uzman kişilerle işbirliği yapar. | 2 |
| PÖÇ07 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Diş hekimliğinde medikal acil müdahale gerektiren durumlarda, ilk yardım-temel yaşam desteği sağlar; acil dental durumlarda gerekli müdahaleyi yapar ve sonraki süreci planlar. | |
| PÖÇ08 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Birey, aile ve topluma yönelik ağız-diş sağlığı eğitimi verir, alanıyla ilgili çalışmaları bireysel veya ekip üyesi olarak yürütür; danışmanlık, denetim, bilirkişilik, liderlik yapar. | |
| PÖÇ09 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Sorumluluğu altında çalışanların gelişimlerine ve eğitimlerine yönelik etkinlikleri planlar, yönetir ve süreci izleyip değerlendirir. | |
| PÖÇ10 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Bilgiye ulaşmanın yollarını bilir ve eleştirel düşünme becerisini kullanarak bilgiyi değerlendirir; hekimlik ile ilgili öğrenme gereksinimlerini ve kaynaklarını belirleyerek etkin biçimde kullanır. | 1 |
| PÖÇ11 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Yaşam boyu öğrenmeye ilişkin olumlu tutum ve davranış geliştirir, hekimlik mesleğinin gerektirdiği evrensel koşulları benimser. | 3 |
| PÖÇ12 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Hasta ve hasta yakınları, meslektaşları ve toplumun diğer kesimleri ile etkili iletişim kurar. | 4 |
| PÖÇ13 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Mesleki konularda ilgili kişi ve kurumları bilgilendirir; düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini nicel-nitel verilerle destekleyerek yazılı veya sözlü olarak aktarır ve uzman olan/olmayan kişilerle paylaşır. | 2 |
| PÖÇ14 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Toplumsal sorumluluk bilinciyle yaşadığı sosyal çevre için proje/etkinlikler düzenler ve uygular. | 1 |
| PÖÇ15 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte tıbbi bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanır. | |
| PÖÇ16 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Alanının gerektirdiği düzeyde bir yabancı dili kullanarak mesleki bilgileri ve gelişmeleri izler, meslektaşları ile iletişim kurar. | |
| PÖÇ17 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Doğru ve güvenilir kayıt tutar, veri toplar, klinik ve laboratuvar verileri analiz eder, yorumlar ve sonuçlarının paylaşılmasında etik ilkelere uygun davranır. | 5 |
| PÖÇ18 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Temel sağlık mevzuatını bilir, birey olarak hak ve sorumlulukları ile ilgili yasa, yönetmelik, mevzuat ve etik kurallara uygun davranır. | 5 |
| PÖÇ19 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Kendi ruh ve beden sağlığı, çalışanların sağlığı, çevre ve iş güvenliği, birey ve halk sağlığı konularında duyarlılık taşır, sorumluluk alır, profesyonel tutum geliştirerek davranışları ile topluma rol model olur. | 4 |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Tanışma ve Öğrenim İzlencesinin Tanıtımı | Ön hazırlık gerekmemektedir | Öğretim Yöntemleri: Anlatım |
| 2 | Tıp ve Diş Hekimliği Mesleklerinin Felsefesi ve Özellikleri | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 3 | Tıpta ve Diş Hekimliğinde Hasta-Hekim İlişkisi | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 4 | Diş Hekimliğinde Hasta-Hekim İlişkisi (Rol Oynama) | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Rol Oynama, Örnek Olay |
| 5 | Diş Hekimliğinde İletişim Becerileri ve Empati-1 | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama |
| 6 | Diş Hekimliğinde İletişim Becerileri ve Empati-2 (Rol Oynama) | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Rol Oynama, Grup Çalışması, Örnek Olay |
| 7 | Terim ve Kavram Bilgisi : Felsefe, Etik, Biyoetik, Tıp Etiği, Diş Hekimliği Etiği Norm, Değer, Tutum, Normatif Sistemler, Değer Sistemleri, Deontoloji, Ödev, Sorumluluk | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 8 | Biyomedikal Etiğin Temel İlkeleri-1:Zarar Vermekten Kaçınma, Yarar Sağlama, Adalet, Özerkliğe Saygı | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 9 | Biyomedikal Etiğin Temel İlkeleri-2: Yaşama Saygı, Sır Saklama, Mahremiyete Saygı, Dürüstlük | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 10 | Biyomedikal Etiğin Temel İlkeleri-3: Aydınlatılmış Onam ve Aydınlatılmış Ret | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 11 | Hak Kavramı-İnsan Hakları-Hasta Hakları | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 12 | Hasta Hakları ile İlgili Uluslararası Bildirgeler: Lizbon Bildirgesi, Amsterdam Bildirgesi, Bali Bildirgesi, Oslo Bildirgesi vb. | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 13 | Hasta Hakları ile İlgili Ulusal Mevzuat: Hasta Hakları Yönetmeliği vb. | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 14 | Sağlık Profesyonelleriyle ilgili Etik Kodlara Giriş: Hekimlik Etik Kodları, Diş Hekimliği Etik Kodları, Hemşirelik Etik Kodları | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 15 | Etik Öğretiler ve Etik Karar Verme Süreci-(Fim gösterimi) | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Tartışma, Grup Çalışması |
| 16 | Ara Sınav | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 17 | Yaşamın Başlangıcı ile İlgili Etik Sorunlar: Abortus, Prenatal Testler, Yardımcı Üreme Teknikleri vb. | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Grup Çalışması |
| 18 | Yaşamın Sonlandırılması ile İlgili Etik Sorunlar:Ötanazi, DNR AND, boşuna tedavi vb. | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Grup Çalışması |
| 19 | Genetik ve Biyoteknoloji ile İlgili Etik Sorunlar: Klonlama, Kök Hücre Araştırmaları vb. | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 20 | Tıpta ve Diş Hekimliğinde İnsan Onuru-Özel Yaşama Saygı-Kişisel Verilerin Korunması | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 21 | Tıp Etiği Sorunlarını Konu Alan Film Gösterimi | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Gösteri |
| 22 | Hekimin Etik ve Yasal Sorumluluğu | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 23 | Sağlık Hukuku Bağlamında Hekimin Yasal Yükümlülükleri | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 24 | Diş Hekimliğinde Hatalı Uygulamalar: Malpraktis | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Örnek Olay |
| 25 | Diş Hekimliğinde Gri Alanlar: Etik Karar Verme Süreci | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Tartışma, Örnek Olay, Problem Çözme |
| 26 | Diş Hekimliğinde Etik Açıdan Estetik Girşimler | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma, Örnek Olay, Problem Çözme |
| 27 | Bulaşıcı Hastalıklar Karşısında Diş Hekimi ve Etik Sorunlar | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma, Örnek Olay, Problem Çözme |
| 28 | Klinik Diş Hekimliğinde Etik Vaka Çözümlemeleri (I): Koruyucu Diş Hekimliği, Onarıcı Diş Hekimliği, Cerrahi | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Tartışma, Örnek Olay, Problem Çözme |
| 29 | Klinik Diş Hekimliğinde Etik Vaka Çözümlemeleri (II): Periodontoloji, Ortodonti, Ortognatik Cerrahi | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Tartışma, Örnek Olay, Problem Çözme |
| 30 | Diş Hekimliği Meslek Örgütüne Karşı Görev ve Sorumluluklar, TDB Disiplin Yönetmeliği | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 31 | Türk Dişhekimleri Birliği Diş Hekimliği Meslek Etiği Kuralları | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 32 | Yıl Sonu Sınavları | Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 29 | 1 | 29 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 29 | 1 | 29 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 0 | 0 | 0 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 1 | 1 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 2 | 2 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 61 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 2,44 | ||
| AKTS | 2 AKTS | ||