TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Kod | VET233 |
| Ad | Genetik ve Moleküler Biyoloji |
| Dönem | 2023-2024 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Yarıyıl | 3. Yarıyıl |
| Süre (T+U) | 1-1 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 3 AKTS |
| Yerel Kredi | 1 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Lisans Dersi |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Doç. Dr. TÜLİN GÜVEN GÖKMEN |
| Dersin Öğretim Elemanı |
Doç. Dr. TÜLİN GÜVEN GÖKMEN
(A Grubu)
(Sor. Öğr. Ele.)
|
Dersin Amacı / Hedefi
Öğrencilerin canlılar arasındaki farklılıkların nelerden kaynaklandığını, bu farklılıklarda genotipin etkisinin neler olduğunu, kuşaktan kuşağa genetik bilginin nasıl aktarıldığını, genlerin tanımını, yapısını, genler arası interaksiyonları, genotip x çevre interaksiyonlarnıı, kalıtsal hastalıkları, kalıtsal hastalıklar ile mücadele yöntemlerini, mutasyonları, hayvan genetiğinde uygulama alanlarını, moleküler biyolojideki genel prensipleri, DNA ve RNA yapılarını ve fonksiyonlarını, transkripsiyon ve translasyon mekanizmalarını, rekombinant DNA teknolojileri ile klonlama ve gen ekspresyonlarını ve moleküler biyoloji yöntemlerini kavramalarını amaçlar.
Dersin İçeriği
Canlılar arasındaki farklılıkların kaynağı, genotip, fenotip, kuşaktan kuşağa genetik bilginin aktarımı, DNA ve RNA yapıları ve fonksiyonları,polimeraz zincir reaksiyonu, transkripsiyon ve translasyon işlemleri, rekombinant DNA teknolojileri ile klonlama ve gen ekspresyonları, genler arası interaksiyonlar, genotip x çevre interaksiyonları, kalıtsal hastalıklar, kalıtsal hastalıklar ile mücadele yöntemleri, hayvan genetiğinde uygulama alanları.
Dersin Ön Koşulu
Ön koşul yoktur.
Kaynaklar
Öğretim üyesi Ders notları
Notlar
Veteriner Genetik: Prof. Dr. Bilal Akyüz , Prof. Dr. Akın Yakan et al.
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Genetiğin temel kavramlarını tanımlar. |
| ÖÇ02 | DNA, RNA moleküllerinin yapılarını açıklar. |
| ÖÇ03 | Replikasyon, transkripsiyon, translasyon süreçlerini anlatır. |
| ÖÇ04 | Veteriner Hekimlikte infeksiyon hastalıkları, kalıtsal hastalıklar ve gıda analizleri gibi alanlarda uygulanabilecek moleküler teknikleri öğrenir. |
| ÖÇ05 | Hastalıkların oluşumunda genetiğin katkısını ve hastalık etiyolojisinden genetik kusurların sorumlu olabileceğini bilir. |
| ÖÇ06 | Irk tayini, ebeveynlik testleri ve benzeri alanlarda genetik yapıdan nasıl yararlanılacağını ve hangi testleri seçeceğini öğrenir |
| ÖÇ07 | Veteriner hekimlik alanında kullanılan hibridoma teknolojisi, klonlama, kök hücre, transgenik hayvanlar, embriyo transferi, poli ve monoklonal antikor üretimi, DNA hasar tespiti gibi moleküler genetik metotları kavrar. |
| ÖÇ08 | Populasyon genetiği Hardy Weinberg hipotezini açıklar. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Hayvan türleri ve ırklarını öğrenir, yapısal, işlevsel ve davranış özelliklerini tanır(anatomik, histolojik, fizyolojik, biyokimyasal vb). | 3 |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Farklı hayvan türleri, yetiştirme şekilleri ve beklenen verim özellikleri doğrultusunda sağlıklı yetiştiricilik için bakım-beslenme alternatiflerini belirler ve amaca uygun besleme programları hazırlar. | |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Hastalıkların tanı ve tedavi protokollerini belirler. | 4 |
| PÖÇ04 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Hastalıklardan korunma ve tedavi amacıyla kullanılacak kimyasal ve biyolojik maddeler ile bunların üretim teknolojileri konusunda temel bilgileri öğrenir. | 4 |
| PÖÇ05 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Hayvan ırkları arasında verim değerlendirmeleri yapar, gerektiğinde ıslah çalışması yapabilecek düzeyde seleksiyon, melezleme, suni tohumlama bilgisini tekrarlar. | 5 |
| PÖÇ06 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Hayvancılık işletmeleri için en uygun yönetim planlamalarını yapar. | 3 |
| PÖÇ07 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Hayvan ve hayvan sahiplerinin hakları konusunda bilgi sahibidir. | |
| PÖÇ08 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İnsan tüketimi için üretilen hayvansal gıdaların ve/veya bileşiminde hayvansal ürün bulunan gıdaların hijyenik üretim, imalat, tüketime sunuluş ve satışlarında yeterli teknoloji bilgisine sahiptir. | 3 |
| PÖÇ09 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Veteriner Hekimliğe ilişkin ulusal ve uluslararası kanun ve yönetmelikleri öğrenir. | 3 |
| PÖÇ10 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Veteriner Hekimliği eğitimi süresince edindiği bilgileri kullanarak ve temel hekimlik ilkelerini gözeterek, hayvancılık işletmeleri, hayvansal gıda üretimi yapan işletmeleri yönetir. | 2 |
| PÖÇ11 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Hayvanlarda olması muhtemel her türlü hastalığı klinik olarak tanır, bu amaca yönelik olarak tanı yöntemlerini kullanır, gerektiğinde tanı materyallerini alır ve yetkili laboratuarlara gönderir ve/veya test eder, hekimliğin tüm yöntemlerini kullanarak (tanı yöntemleri sonuçlarını yorumlama, ilaç ya da operatif uygulamalar gibi) tanısı konulan hastalıkların tedavisini yapar. Bulaşıcı hastalıkların kontrolü amacıyla biyogüvenlik dâhil gerekli önlemleri alır. | 4 |
| PÖÇ12 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Kuramsal olarak belirlenen bakım-besleme protokollerini hazırlar ve kullanır. İşletme ve bölge düzeyinde özellikleri göz önünde bulundurarak, ekonomik yetiştiricilik için gerekli uygulamaları yapar. | |
| PÖÇ13 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İnsan tüketimi için üretilen hayvansal gıdaların ve/veya bileşiminde hayvansal ürün bulunan gıdaların üretimlerini denetler ve tüketime sunulan nihai gıda maddelerinin sağlık kontrolünü yapar. | 3 |
| PÖÇ14 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Yetki ve sorumlulukların farkında olarak mesleğini icra etme bilincine sahip olur. Bireysel ve grup çalışmalarında sorumluluk alır, alınan görevi becerileri doğrultusunda yerine getirir. | |
| PÖÇ15 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Uzmanlık alanı dışındaki problemlerde diğer uzmanlar ile işbirliği içinde, ekip üyesi olarak çözüme katkıda bulunur. Mesleki paydaşlarla iletişim de olarak, bölgesel veya ulusal düzeydeki ortak sorunlara çözüm üretme çabasındadır. | 2 |
| PÖÇ16 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Bilimsel bilgiyi üretme ve kullanıma sokma metotlarını kavrar. Kazandığı bilgi ve becerileri eleştirel yolla değerlendirerek, alanı ile ilgili edinmesi gereken yeni bilgileri ve bilgi kaynaklarını belirler ve öğrenim gereksinimlerini gidereceği etkinliklere katılır. | 4 |
| PÖÇ17 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Meslek kurul ve kuruluşlarında alanı ile ilgili görevler alır. Mesleki yetenek ve yetkilerinden yola çıkarak toplum bilinciyle sosyal projeler planlar ve hayata geçirir. Halk ve hayvan sağlığını ilgilendiren konularda ilgili kurullarda sorunun tanımlanması ve çözüm önerilerine ilişkin bilgiler verir ve etkinlikler düzenler. | |
| PÖÇ18 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Alanındaki mesleki gelişimini devam ettirir ve sosyal ilişkileri kurabilecek düzeyde (en az Avrupa Dil Portföyü B1 genel düzeyi) en az bir yabancı dili kullanabilir. En az Avrupa Bilgisayar Kullanma Lisansı İleri Düzeyinde bilgisayar yazılımı ile mesleki uygulamalar ve sosyal ilişkiler düzeyinde ihtiyaç duyulabilecek diğer teknolojik araçları kullanır. Dünya gündemini yakından takip eder, olaylara duyarlıdır. | 3 |
| PÖÇ19 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Ülke ve bölge ihtiyaçlarının bilincinde olur, gerektiği takdirde bunları uygulamalarında rehber edinir. İnsan, hayvan ve hayvan sahibinin hakları konusunu tanımlar ve hayvan refahını tüm uygulamalarında gözetir. Hekimlik mesleğinin gereği olan etik değerlere sahiptir, bu değerleri gerektiğinde savunur. İş yeri ve beraberinde çalışan personel açısından iş güvenliği kavramlarına hâkim olur, uygulama ve savunma yeterliliğine sahip olur. Çevre sağlığı kurallarının bilincindedir ve doğayı korumaya yönelik uygulamaları yapar. Çevre, veteriner halk sağlığı ve zoonozlar konularında duyarlı olur. | 3 |
| PÖÇ20 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Veteriner hizmetleri ile ilgili olay ve olguları kavramsallaştırır; bilimsel teknik ve yöntemleri inceler, sonuçları yorumlar; sorunlara yönelik analiz veya yöntem kurgular; elde ettiği verilere göre çözüm ve/veya tedavi alternatifi sunar. Veteriner hizmetleri ile ilgili olarak güncellenen mevzuatları takip eder ve gerektiğinde kullanır. | 2 |
| PÖÇ21 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Hayvanların fizyolojik ve fizyopatolojik durumlarını kavramsal ve olgusal olarak değerlendirebilir. | 4 |
| PÖÇ22 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Hayvan hastalıklarının laboratuvar sonuçlarını (hematolojik, biyokimyasal, EKG, EEG, EMG vb.) değerlendirir, elde ettiği verilere dayalı olarak doğru tanı, teşhis ve tedavi metotlarını uygular. | 5 |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Neden veteriner hekimler için genetik ve moleküler biyoloji | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 2 | Genetik materyalin yapısal özellikleri, DNA ve RNA yapısı, DNA ve genom organizasyonu | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 3 | DNA replikasyonu,RNA transkripsiyonu | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 4 | Bakteri ve memeli hücrelerinde gen ekspresyonlarının kontrolü, mRNA nın proteinlere translasyonu, post-translasyonel modifikasyonlar | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 5 | Karakter, fenotip, genotip, çevre, çevre x genotip interaksiyonu, variyasyonlar | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 6 | Gen çeşitleri ve kalıtımı (dominant ve ressesiv kalıtım, intermedier kalıtım), genlerin ve gametlerin bağımsızlığı, Deneme birleştirmeleri (mono hibridusmus, dihibridusmus, trihibridusmus, poli hibridusmus), birleştirmelerde yararlı olabilecek formüller | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 7 | Genetik açıdan hücre (hücre morfolojisi, sitoplazma, çekirdek, kromatin), Kromozomlar (kromozom morfolojisi, kromozom tipleri, karyotip, kromozomların ince yapısı, dev kromozomlar), Genler ve genetik şifre (strüktürel genler, operatör genler, regülatör genler, sitoplazmanın kalıtımda rolü, hücrede protein sentezi) | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 8 | Ara Sınav | Soru Hazırlama | Ölçme Yöntemleri: Sözlü Sınav |
| 9 | Genetik açıdan hücre bölünmeleri ve bölünmenin genetik önemi, crossing over | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 10 | Gen ilişkileri (kriptomeri, epistaz, iki gen çiftinin bir karakterin oluşumunda yer alması, pleitropi, polimeri) | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 11 | Lethal genler, lethal genler ile mücadele yöntemleri, cinsiyete bağlı kalıtım | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 12 | İmmunogenetik (evcil hayvanlarda kan grupları, kan grubu çalışmalarında kullanılan teknikler, ebeveynlik testleri, kan gruplarının verimler ile ilişkisi) | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 13 | Rekombinasyonlar (konjugasyon, transdüksiyon, transformasyon) | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 14 | Mutasyonlar (defisiyens, delesyon, inversiyon, duplikasyon, translokasyon, euplidi, monoploidi, poliploidi, gen mutasyonları), Kromozom sayısı değişmeleri | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 15 | Moleküler genetik, Polimeraz zincir reaksiyonu ve hastalıkların tanısında önemi, rekombinant gen teknolojisi,Hibridoma teknolojisi, rekombinant gen teknolojisi, poli ve monoklonal antikor üretimi, DNA hasar tespiti | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 16 | Populasyon genetiği | Ders notu | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Soru hazırlama | Ölçme Yöntemleri: Sözlü Sınav |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 2 | 28 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 2 | 28 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 1 | 2 | 2 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 6 | 6 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 16 | 16 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 80 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 3,20 | ||
| AKTS | 3 AKTS | ||