TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Kod | TUR721 |
| Ad | Türk Dili Tarihi |
| Dönem | 2023-2024 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Dönem | Güz |
| Süre (T+U) | 3-0 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 6 AKTS |
| Yerel Kredi | 3 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Yüksek Lisans Dersi |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Dr. Öğr. Üyesi BİLAL ERDEM DAĞISTANLIOĞLU |
| Dersin Öğretim Elemanı |
Güncel dönem ders programı henüz yapılmamıştır. |
Dersin Amacı / Hedefi
Dersin amacı Türk dilinin kökeniyle ilgili konularda bilgi vermek, Türk dilinin tarihsel dönemlerini ve bu dönemlere ait eserleri tanıtmaktır.
Dersin İçeriği
Türk dilinin kökeni, dil akrabalığı ve bu konularda ileri sürülen görüşler değerlendirilmektedir. Türk dilinin başlangıcından bugüne dönemlendirilmesi, yazı dili alanlarının belirleyici özellikleri ve bunların tanıkları üzerinde durulmaktadır.
Dersin Ön Koşulu
Yok
Kaynaklar
Abik, Ayşehan Deniz (2006) Hamsetü’l- Mütehayyirmn Metin – Çeviri – Açıklamalar – Dizin (1. Baskı), Ankara: Seçkin Yayınları Dilbilimi Dizisi: 11. Aksan, Doğan (2000), Her Yönüyle Dil- Ana Çizgileriyle Dilbilim ( Üç cilt birlikte 3. baskı), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 439. Arat, Reşit Rahmeti (1998), Kutadgu Bilig- II- Çeviri, Ankara: 7. Baskı Türk Tarih Kurumu Yayınları: II. Dizi- S. 20f. Arat, Reşit Rahmeti (1999), Kutadgu Bilig- I- Metin, Ankara: 4. Baskı Türk Dil Kurumu Yayınları: 458. Ata, Aysu (1997), Nasırü’d-din Bin Burhanü’d-dmn Rabgzzm Kısasü’l- Enbiya (Peygamber Kıssaları) I Giriş- Metin- Tıpkıbasım, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 681- 1. Ata, Aysu (1998), Nehcü’l- Ferâdîs Uştmaxlarnıñ Açuq Yolı II- Dizin- Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 518. Ata, Aysu (1997), Nasırü’d-din Bin Burhanü’d-dmn Rabgzzm Kısasü’l- Enbiya (Peygamber Kıssaları) II Dizin, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 681- 2. Ata, Aysu (2002), Harezm – Altın Ordu Türkçesi, İstanbul: Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi: 36. Brockelmann, Carl (1954), Osttürkische Grammatik Der Islamischen Litteratursprachen Mittelasiens, Leiden. Caferoğlu, Ahmet (2001), Türk Dili Tarihi 1- 2, İstanbul: 4. Baskı Alfa Yayınları :856. Clauson, Gerhard (1972), An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkish. Dilâçar, Agop (1971), “Gramer: Tanımı, Adı, Kapsamı, Türleri, Yöntemi, Eğitimdeki Yeri ve Tarihçesi”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı- Belleten 1971, ss. 81- 145. Eckmann, Janos (1995), Nehcü’l- Ferâdîs- Uştmaxlarnıñ Açuq Yolı I- Metin II- Tıpkıbasım (Yayınlayanlar: Semih Tezcan, Hamza Zülfikar), Ankara: Türk Dil Kurumu: 518. Eckmann, Janos (2003a), Çağatayca El Kitabı (Çev. Günay Karaağaç) (1. Baskı), Ankara: Akçağ Yayınları: 456. Eckmann, Janos (2003b), Harezm, Kıpçak ve Çağatay Türkçesi Üzerine Araştırmalar (Haz. O. F. Sertkaya) (2. Baskı), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 635. Ercilasun, Ahmet B. (2005), Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi, Ankara: 2. Baskı Akçağ Yayınları: 603. Erdal, Marcel (2004), A Grammar of Old Turkic, Leiden. Ergin, Muharrem (1997), Dede Korkut Kitabı Giriş- Metin- Faksimile, Ankara: 4. Baskı Türk Dil Kurumu Yayınları: 169. Ergin, Muharrem (1997), Dede Korkut Kitabı II İndeks- Gramer (3. Baskı), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 219. Gabain, Annemarie von (2000), Eski Türkçenin Grameri (Çev. Mehmet Akalın) (3. Baskı), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 532. Hacıeminoğlu, Necmettin (2003), Karahanlı Türkçesi Grameri (2. Baskı), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 638. Hengirmen, Mehmet (1999), Dilbilgisi ve Dilbilim Terimleri Sözlüğü (1. Baskı), Ankara: Engin Yayınevi. Johanson, Lars (2007), Türkçe Dil İlişkilerinde Yapısal Etkenler (Çev. Nurettin Demir), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 914. Karamanlıoğlu, A. Fehmi (1994), Kıpçak Türkçesi Grameri, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 579. Kaya, Ceval (1994), Uygurca Altun Yaruk- Giriş ve Dizin, Ankara: 1. Baskı Türk Dil Kurumu Yayınları: 607. Korkmaz, Zeynep (2003), Gramer Terimleri Sözlüğü (Genişletilmiş 2. Baskı), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 575. Menges, Karl H. (1995), The Turkic Languages and People (2. Baskı), Wiesbaden: Veröffentlichungen Der Societes Uralo- Altaica: 42. Öner, Mustafa (1998), Bugünkü Kıpçak Türkçesi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 703. Özyetkin, Melek (1996), Kırım ve Kazan Sahasına Ait Yarlıg ve Bitiglerin Dil ve Üslup İncelemesi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 658. Tekin, Şinasi (1992), “Eski Türkçe”, Türk Dünyası El Kitabı, ss. 69- 119. Tekin, Talan (1988), Orhon Yazıtları, Ankara. Tekin, Talan (1998), Orhon Yazıtları (Köl Tigin, Bilge Kağan, Tunyukuk), İstanbul: 2. Baskı Simurg Yayınları. Tekin, Talan (2000), Orhon Türkçesi Grameri, Ankara: Türk Dili Araştırmaları Dizisi: 9. Timurtaş, F. Kadri (1994), Eski Türkiye Türkçesi XV. Yüzyıl Gramer – Metin – Sözlük, İstanbul: Enderun Yayınları: 42. Vardar, Berke (2002), Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Multilingual.
Notlar
Abik, Ayşehan Deniz (2006) Hamsetü’l- Mütehayyirmn Metin – Çeviri – Açıklamalar – Dizin (1. Baskı), Ankara: Seçkin Yayınları Dilbilimi Dizisi: 11. Aksan, Doğan (2000), Her Yönüyle Dil- Ana Çizgileriyle Dilbilim ( Üç cilt birlikte 3. baskı), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 439. Arat, Reşit Rahmeti (1998), Kutadgu Bilig- II- Çeviri, Ankara: 7. Baskı Türk Tarih Kurumu Yayınları: II. Dizi- S. 20f. Arat, Reşit Rahmeti (1999), Kutadgu Bilig- I- Metin, Ankara: 4. Baskı Türk Dil Kurumu Yayınları: 458. Ata, Aysu (1997), Nasırü’d-din Bin Burhanü’d-dmn Rabgzzm Kısasü’l- Enbiya (Peygamber Kıssaları) I Giriş- Metin- Tıpkıbasım, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 681- 1. Ata, Aysu (1998), Nehcü’l- Ferâdîs Uştmaxlarnıñ Açuq Yolı II- Dizin- Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 518. Ata, Aysu (1997), Nasırü’d-din Bin Burhanü’d-dmn Rabgzzm Kısasü’l- Enbiya (Peygamber Kıssaları) II Dizin, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 681- 2. Ata, Aysu (2002), Harezm – Altın Ordu Türkçesi, İstanbul: Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi: 36. Brockelmann, Carl (1954), Osttürkische Grammatik Der Islamischen Litteratursprachen Mittelasiens, Leiden. Caferoğlu, Ahmet (2001), Türk Dili Tarihi 1- 2, İstanbul: 4. Baskı Alfa Yayınları :856. Clauson, Gerhard (1972), An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkish. Dilâçar, Agop (1971), “Gramer: Tanımı, Adı, Kapsamı, Türleri, Yöntemi, Eğitimdeki Yeri ve Tarihçesi”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı- Belleten 1971, ss. 81- 145. Eckmann, Janos (1995), Nehcü’l- Ferâdîs- Uştmaxlarnıñ Açuq Yolı I- Metin II- Tıpkıbasım (Yayınlayanlar: Semih Tezcan, Hamza Zülfikar), Ankara: Türk Dil Kurumu: 518. Eckmann, Janos (2003a), Çağatayca El Kitabı (Çev. Günay Karaağaç) (1. Baskı), Ankara: Akçağ Yayınları: 456. Eckmann, Janos (2003b), Harezm, Kıpçak ve Çağatay Türkçesi Üzerine Araştırmalar (Haz. O. F. Sertkaya) (2. Baskı), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 635. Ercilasun, Ahmet B. (2005), Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi, Ankara: 2. Baskı Akçağ Yayınları: 603. Erdal, Marcel (2004), A Grammar of Old Turkic, Leiden. Ergin, Muharrem (1997), Dede Korkut Kitabı Giriş- Metin- Faksimile, Ankara: 4. Baskı Türk Dil Kurumu Yayınları: 169. Ergin, Muharrem (1997), Dede Korkut Kitabı II İndeks- Gramer (3. Baskı), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 219. Gabain, Annemarie von (2000), Eski Türkçenin Grameri (Çev. Mehmet Akalın) (3. Baskı), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 532. Hacıeminoğlu, Necmettin (2003), Karahanlı Türkçesi Grameri (2. Baskı), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 638. Hengirmen, Mehmet (1999), Dilbilgisi ve Dilbilim Terimleri Sözlüğü (1. Baskı), Ankara: Engin Yayınevi. Johanson, Lars (2007), Türkçe Dil İlişkilerinde Yapısal Etkenler (Çev. Nurettin Demir), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 914. Karamanlıoğlu, A. Fehmi (1994), Kıpçak Türkçesi Grameri, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 579. Kaya, Ceval (1994), Uygurca Altun Yaruk- Giriş ve Dizin, Ankara: 1. Baskı Türk Dil Kurumu Yayınları: 607. Korkmaz, Zeynep (2003), Gramer Terimleri Sözlüğü (Genişletilmiş 2. Baskı), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 575. Menges, Karl H. (1995), The Turkic Languages and People (2. Baskı), Wiesbaden: Veröffentlichungen Der Societes Uralo- Altaica: 42. Öner, Mustafa (1998), Bugünkü Kıpçak Türkçesi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 703. Özyetkin, Melek (1996), Kırım ve Kazan Sahasına Ait Yarlıg ve Bitiglerin Dil ve Üslup İncelemesi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 658. Tekin, Şinasi (1992), “Eski Türkçe”, Türk Dünyası El Kitabı, ss. 69- 119. Tekin, Talan (1988), Orhon Yazıtları, Ankara. Tekin, Talan (1998), Orhon Yazıtları (Köl Tigin, Bilge Kağan, Tunyukuk), İstanbul: 2. Baskı Simurg Yayınları. Tekin, Talan (2000), Orhon Türkçesi Grameri, Ankara: Türk Dili Araştırmaları Dizisi: 9. Timurtaş, F. Kadri (1994), Eski Türkiye Türkçesi XV. Yüzyıl Gramer – Metin – Sözlük, İstanbul: Enderun Yayınları: 42. Vardar, Berke (2002), Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Multilingual.
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Türk dilinin yazı dili olarak ortaya çıktığı ilk yazıtlardan itibaren gelişim ve değişimi hakkında bilgi sahibi olur. |
| ÖÇ02 | Türk dilinin ait olduğu dil ailesi hakkında bilgi sahibi olur. |
| ÖÇ03 | Türkçenin dönemlendirme çalışmaları hakkında bilgi sahibi olur. |
| ÖÇ04 | Dil tarihi araştırmalarının malzemesini, kaynaklarını ve yöntemini kavrar. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Türkçe Eğitimi alanındaki bilgilerini uzmanlık düzeyinde geliştirebilir ve derinleştirebilir. | |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Türk Dili alanındaki bilgilerini uzmanlık düzeyinde geliştirebilir ve derinleştirebilir. | 4 |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanın ilişkili olduğu dil bilim, kullanımbilim ve felsefe gibi disiplinlerin arasındaki etkileşimi kavrayabilir. | 3 |
| PÖÇ04 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Türkçe Eğitimi ve Türk Dili alanında edindiği uzmanlık düzeyindeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilir. | 3 |
| PÖÇ05 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Türkçe Eğitimi ve Türk Dili alanında edindiği bilgileri farklı disiplin alanlarından gelen bilgiler ile bütünleştirerek yorumlayabilir ve yeni bilgiler oluşturabilir. | 3 |
| PÖÇ06 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Türkçe Eğitimi ile ilgili karşılaşılan sorunları araştırma yöntemlerini kullanarak çözümleyebilir. | |
| PÖÇ07 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Türkçe Eğitimi ile ilgili uzmanlık gerektiren bir çalışmayı bağımsız olarak yürütebilir. | |
| PÖÇ08 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Türkçe Eğitimi ile ilgili uygulamalarda karşılaşılan ve öngörülmeyen karmaşık sorunların çözümü için yeni stratejik yaklaşımlar geliştirebilir ve sorumluluk alarak çözüm üretebilir. | |
| PÖÇ09 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Türkçe Eğitimi ile ilgili sorunların çözümlenmesini gerektiren ortamlarda liderlik yapabilir. | |
| PÖÇ10 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Türkçe Eğitimi alanında edindiği bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilir ve öğrenmesini yönlendirebilir. | |
| PÖÇ11 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Türkçe Eğitimi alanındaki güncel gelişmeleri ve kendi çalışmalarını nicel ve nitel veriler ile destekleyerek alanındaki ve alan dışı gruplara yazılı, sözlü ve görsel olarak sistemli bir biçimde aktarabilir. | |
| PÖÇ12 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Sosyal ilişkileri ve bu ilişkilendiren normları eleştirel bir bakış açısıyla inceleyebilir, geliştirebilir ve gerektiğinde değişmek üzere harekete geçebilir. | |
| PÖÇ13 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Bir yabancı dili en az B2 düzeyinde kullanarak sözlü ve yazılı iletişim kurabilir. | |
| PÖÇ14 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Türkçe Eğitiminin gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımıyla birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini ileri düzeyde kullanabilir. | |
| PÖÇ15 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Türkçe Eğitimiyle ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, uygulanması ve duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerleri gözeterek denetleyebilir ve bu değerleri öğretebilir. | |
| PÖÇ16 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Türkçe Eğitimi ile ilgili konularda strateji, politika ve uygulama planları geliştirebilme ve elde edilen sonuçları kalite süreçleri çerçevesinde değerlendirebilir. | |
| PÖÇ17 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Türkçe Eğitimi alanında özümsediği bilgiyi problem çözme ve/veya uygulama becerilerini disiplinler arası çalışmalarda kullanabilir. |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Türk dilinin kökeni | Okumalar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 2 | Altay dil ailesi | Okumalar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 3 | Altay dil ailesi ve Türkçenin yeri | Okumalar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 4 | Altay dil teorisi ve bu teoriyle ilgili görüşler | Okumalar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 5 | Tarihî Türk dilinde dönemlendirilme meselesi | Okumalar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 6 | Proto-Türkçe dönemi | Okumalar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 7 | Eski Türkçe (KökTürk) dönemi ve eserleri | Okumalar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 8 | Ara Sınavlar | Sınav | Ölçme Yöntemleri: Ödev |
| 9 | Eski Türkçe (Uygur) dönemi ve eserleri | Okumalar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 10 | Eski Türkçe (Karahanlı) dönemi ve eserleri | Okumalar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 11 | Orta Türkçe (Harezm) dönemi ve eserleri | Okumalar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 12 | Çağatay Türkçesi ve Eserleri | Okumalar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 13 | Batı (Oğuz) Türkçesi | Okumalar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 14 | Batı (Oğuz) Türkçesi ve ilk eserleri | Okumalar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 15 | Dersin genel değerlendirilmesi | Okumalar | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap, Tartışma |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Sınav | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Sınav | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 3 | 42 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 5 | 70 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 0 | 0 | 0 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 15 | 15 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 30 | 30 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 157 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 6,28 | ||
| AKTS | 6 AKTS | ||