TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Kod | TİB757 |
| Ad | İçtihad Teorisi |
| Dönem | 2023-2024 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Yarıyıl | . Yarıyıl |
| Süre (T+U) | 3-0 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 6 AKTS |
| Yerel Kredi | 3 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Yüksek Lisans Dersi |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Doç. Dr. MUSTAFA HAYTA |
Dersin Amacı / Hedefi
islam dininin çoğu hükmünün nas ekseninde müctehidler tarafından üretilen içtihatlar olduğunu ve bunların da zan ifade ettiğinin öğretilmesi hedeflenmektedir.
Dersin İçeriği
içtihadın kavramsal çerçevesi, şartları, içtihada duyulan ihtiyaç ve mezhepler
Dersin Ön Koşulu
ön koşul bulunmamaktadır.
Kaynaklar
Hayreddin Karaman, İslam Hukukunda İctihad, Ensar Neşriyat
Notlar
Bilal Esen, Hanefi Usülcülerinde İctihad Teorisi, TDV Yay.
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | islam dininin ibadet muamelat ve cezaya ilişkin sınırlı naslar vaz ettiğini ve ictihada ihtiyaç duyulduğunu bilir. |
| ÖÇ02 | mezheplerin ictihad ve yorumlardan teşekkül ettiğini ve mutlak hakikat olmadığını kavrar. |
| ÖÇ03 | mezheplerin rastgele ve tutarsız olmadığını ve bir yönteme ve ekol sistematiğine sahip olduğunu analiz eder. |
| ÖÇ04 | modern dönemde çalışma alanlarının fevkalade arttığını ve bu nedenle ictihadın tecezziinin zorunlu olduğunu kavrar. |
| ÖÇ05 | içtihat ederken naslar kadar, şâriin maksatlarının da dikkate alınması gerektiğini kavrar. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslami ilimlerin tarihi gelişimi, metotları, kavramları ve kaynaklarını bilir, bunlar arasındaki farkları ve benzerlikleri karşılaştırır. | 1 |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslam düşünce tarihinde kelam, tasavvuf, İslam mezhepleri, İslam hukuku, tefsir ve hadis alanında ortaya çıkan ekollerin doğuşu, teşekkül süreci, temel görüşleri, kaynakların ve İslam düşüncesine katkılarını bilir | |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslami ilimler sahasında ortaya konulan tarihsel tecrübe ve bilimsel birikimi sorgular, tasnif eder, güncel meselelerin çözümünde bundan yararlanır | |
| PÖÇ04 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Günümüz ihtiyaçları doğrultusunda temel dinî problemlere çözüm üretebilme becerisi kazanır | 4 |
| PÖÇ05 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Temel İslam bilimleri alanında bilimsel yöntem ve teknikleri kullanarak araştırma yapabilme becerisi kazanır | 2 |
| PÖÇ06 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Temel dini metinleri okuma açıklama ve yorumlama becerisine sahip olur | 4 |
| PÖÇ07 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Temel Din bilimleriyle ilgili ulusal ve uluslar arası çalışmaları takip etme, anlama becerisine sahip olur | |
| PÖÇ08 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanıyla ilgili bilimsel bir zihniyete sahip olur | 3 |
| PÖÇ09 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Alanıyla ilgili kaynakları kullanabilecek ve elde ettiği bilgileri paylaşabilecek düzeyde yabancı dil bilir | 1 |
| PÖÇ10 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Mesleki alanını ilgilendiren resmi ve özel kurumlarla işbirliği içersinde çalışır | |
| PÖÇ11 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | İlahiyat alanında bilimsel bilgi üretir. Elde ettiği temel dini bilgileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirir | 2 |
| PÖÇ12 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Alanıyla ilgili toplumsal ihtiyaç ve problemlere çözüm üretebilecek araştırmalar yapar | 4 |
| PÖÇ13 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Temel İslam Bilimleri alanına uygun yöntem teknik materyal ve teknolojik imkânları kullanır |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Kavramsal çerçeve: ictihad, istinat, fetva, rey, kıyas | DİA'dan ilgili maddelerin okunması beklenmektedir. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım |
| 2 | İctihadın Gerekliliği | Kaynak kitaptan ilgili yerlerin okunması beklenmektedir. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım |
| 3 | Hz.Peygamber için içtihadın imkanı | Kaynak kitaptan ilgili yerlerin okunması beklenmektedir. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım |
| 4 | Sahabe devrinde içtihad | Kaynak kitaptan ilgili yerlerin okunması beklenmektedir. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım |
| 5 | Tâbiîn devrinde içtihad | Kaynak kitaptan ilgili yerlerin okunması beklenmektedir. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım |
| 6 | Müctehid imamlar devrinde içtihad | Kaynak kitaptan ilgili yerlerin okunması beklenmektedir. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım |
| 7 | Mezheplerin teşekkülü | Kaynak kitaptan ilgili yerlerin okunması beklenmektedir. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım |
| 8 | Ara sınav | Ölçme Yöntemleri: Ödev |
|
| 9 | İçtihadın şartları | Kaynak kitaptan ilgili yerlerin okunması beklenmektedir. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım |
| 10 | İctihad-Taklid Münakaşaları | Kaynak kitaptan ilgili yerlerin okunması beklenmektedir. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım |
| 11 | İçtihad türleri ve içtihadın bölünmesi | Kaynak kitaptan ilgili yerlerin okunması beklenmektedir. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım |
| 12 | Mezhepler arası telfik | Kaynak kitaptan ilgili yerlerin okunması beklenmektedir. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım |
| 13 | Klasik eserlerden içtihadla ilgili metin okuma-1 | Kaynak kitaptan ilgili yerlerin okunması beklenmektedir. | Öğretim Yöntemleri: Alıştırma ve Uygulama |
| 14 | Klasik eserlerden içtihadla ilgili metin okuma-2 | Kaynak kitaptan ilgili yerlerin okunması beklenmektedir. | Öğretim Yöntemleri: Alıştırma ve Uygulama |
| 15 | Klasik eserlerden içtihadla ilgili metin okuma-3 | Kaynak kitaptan ilgili yerlerin okunması beklenmektedir. | Öğretim Yöntemleri: Alıştırma ve Uygulama |
| 16 | Final sınavı | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
|
| 17 | Final sınavı | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 3 | 42 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 5 | 70 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 0 | 0 | 0 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 15 | 15 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 30 | 30 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 157 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 6,28 | ||
| AKTS | 6 AKTS | ||