TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Kod | BBT227 |
| Ad | Toprak Bilimi |
| Dönem | 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Yarıyıl | 3. Yarıyıl |
| Süre (T+U) | 3-1 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 5 AKTS |
| Yerel Kredi | 3 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Lisans Dersi |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Prof. Dr. EMİN BÜLENT ERENOĞLU |
| Dersin Öğretim Elemanı |
Prof. Dr. İSMAİL ÇELİK
(A Grubu)
(Sor. Öğr. Ele.)
|
Dersin Amacı / Hedefi
Canlı, dinamik ve heterojen bir yapı olan toprağın, ekosistem içinde birçok rolü üstlenmiş olduğu; bitkiler için büyüme ve besleme ortamı olduğu; artık parçalayıcısı, atıkların filtre edilmesi, C, N, S vb. tüm makro-mikro elementlerin doğal döngüsünde vazgeçilmez bir materyal olduğu bilgilerinin öğrencilere verilmesi ve bitkilerin yetişmesi açısından önem taşıyan uygun toprak özelliklerinin belirlenmesi gibi bilgi ve deneyimlerin kazandırılmasıdır.
Dersin İçeriği
Toprak kavramı, toprağın önemi, toprakların ana materyali, bileşimi ve özellikleri (mineraller ve kayaçlar), toprak oluşturan süreçler. Fiziksel, kimyasal ve biyolojik ayrışma, tekstür, (bünye) ve bunun toprak ekolojisi ve verimliliği için önemi, kil minerallerinin yapısı ve toprak verimliliği için önemi, toprağın organik maddesinin tanımı, sınıflandırılması ve toprak için önemi, toprak canlıları, bunların toprak özelliklerine etkisi, katyonların adsorpsiyonu ve bunu etkileyen faktörler, anyon adsorpsiyonu ve bunu etkileyen faktörler, toprak asitliği ve bunun toprak verimliliğiyle ilişkisi, toprak strüktürü, strüktür çeşitleri, toprakta strüktür oluşturan faktörler, strüktürün toprak için önemi, toprak suyu, toprak rengi ve sıcaklığı, topraklarda bitki besin elementlerinin önemi, bulunma durumu ve sınıflandırılması.
Dersin Ön Koşulu
Ön koşul bulunmamaktadır
Kaynaklar
Toprak Bilimi (Özbek ve arkadaşları) / ÇÜZF Ders Kitabı Toprağın Oluşumu ve Özellikleri (Güzel ve Gülüt) / ÇÜZF Ders Kitabı The Nature and Properties of Soils (Brady and Weil) Fundamentals of Soil Science
Notlar
https://www.toprak.org.tr/tr/# https://www.fao.org/soils-portal/en/ http://www.ipni.net/
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Bitkisel üretimde, çevrenin korunmasında, ekolojide ve diğer bilim dallarında toprağın rolünü anlar ve topraktan kaynaklı sorunların çözüm yetkinliğine sahip olur. |
| ÖÇ02 | Toprak bilimi ile ilişkili olan ve sonraki yıllarda detaylandırılacak konular ile ilgili yeterli altyapıyı kazanır. |
| ÖÇ03 | Toprağın sadece basit bir barınma materyali olmadığını, aynı zamanda canlı, organik ve inorganik yapıları içinde bulunduran bir dinamik varlık olduğunu bilir. |
| ÖÇ04 | Toprakların oluşumunda ana kaya, topoğrafya, zaman, iklim ve canlı organizmalar gibi faktörlerin rollerini ve bu faktörlerden her birinin, toprağın özellikleri üzerine olası etkisinin ne olduğu öğrenir. |
| ÖÇ05 | Toprağın yalnızca bitkilerin büyüme, verim ve kalite özellikleri üzerine değil, güvenli gıda elde etme ve buna bağlı olarak insan sağlığı üzerinde belirgin etkileri olduğunu kavrar. |
| ÖÇ06 | Sulama, gübreleme ve toprak işleme gibi tarımsal uygulamaların etkilerinin toprak özelliklerine göre değiştiğini bilir |
| ÖÇ07 | Ekolojik denge açısından toprağın çevre kirleticileri için bir filtre ve tamponlayıcı unsur olduğunun farkına varır. |
| ÖÇ08 | Temel toprak analizleri hakkında bilgi sahibi olur. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Matematik, fen bilimleri ve Ziraat Mühendisliği (Toprak Bilimi ve Bitki Besleme) disiplinine özgü konularda yeterli bilgi birikimine sahip olur; bu alanlardaki kuramsal ve uygulamalı bilgileri, karmaşık mühendislik problemlerinde kullanır. | 5 |
| PÖÇ02 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Toprak Bilimi ve Bitki Besleme alanındaki karmaşık problemleri tanımlar, formüle eder ve çözer, bu amaçla uygun analiz ve modelleme yöntemlerini seçer ve uygular. | 3 |
| PÖÇ03 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Toprak Bilimi ve Bitki Beslemede karmaşık bir sistemi, süreci, cihazı veya ürünü gerçekçi kısıtlar ve koşullar altında, belirli gereksinimleri karşılayacak şekilde tasarlari ve bu amaçla modern tasarım yöntemlerini uygular. | |
| PÖÇ04 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Toprak Bilimi ve Bitki Besleme uygulamalarında karşılaşılan karmaşık problemlerin analizi ve çözümü için gerekli olan modern araçları seçer ve kullanır, bilişim teknolojilerini etkin bir şekilde yararlanır. | |
| PÖÇ05 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Toprak Bilimi ve Bitki Besleme alanında karşılaşılan karmaşık problemlerin veya disipline özgü araştırma konularının incelenmesi için deney tasarlar, yapar, veri toplar, sonuçları analiz eder ve yorumlar. | |
| PÖÇ06 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Disiplin içi (Toprak Bilimi ve Bitki Besleme) ve çok disiplinli takımlarda etkin biçimde çalışır, bireysel çalışma becerisine sahip olur | |
| PÖÇ07 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Sözlü ve yazılı etkin iletişim kurar; "başlangıç" seviyesinde yabancı dil bilgisine sahip olur; Toprak Bilimi ve Bitki Besleme alanında etkin rapor yazar, yazılı olan raporları anlar, tasarım ve üretim raporları hazırlar, etkin sunum yapar, açık ve anlaşılabilir talimat alma ve verme becerisine sahip olur. | 2 |
| PÖÇ08 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği konusunda farkındalık kazanır, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme alanında bilgiye erişir, bilim ve teknolojideki gelişmeleri izler ve kendini sürekli yeniler | |
| PÖÇ09 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Etik ilkelerine uygun davranır, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme alanında mesleki ve etik sorumluluk ve mühendislik uygulamalarında kullanılan standartlar hakkında bilgi sahibi olur. | |
| PÖÇ10 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Toprak Bilimi ve Bitki Besleme alanında proje yönetimi, risk yönetimi ve değişiklik yönetimi gibi, iş hayatındaki uygulamalar hakkında bilgi sahibi olur, girişimcilik, yenilikçilik hakkında farkındalık kazanır, sürdürülebilir kalkınmanın önemini kavrar. | |
| PÖÇ11 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Toprak Bilimi ve Bitki Besleme uygulamalarının evrensel ve toplumsal boyutlarda sağlık, çevre ve güvenlik üzerindeki etkileri ve çağın Toprak Bilimi ve Bitki Besleme alanına yansıyan sorunları hakkında yeterli bilgiye sahip olur, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme alanına ait çözümlerin hukuksal sonuçları hakkında farkındalık kazanır. |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Neden Toprak Bilimi? Pedosfer nedir? | Ders notları ve kaynak kitaplar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 2 | Toprak Oluşuna Etki Yapan Faktörler ve Toprak Olgunlaşma Süreçleri | Ders notları ve kaynak kitaplar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 3 | Toprak Oluşu - Toprağın oluştuğu ana materyal / UYGULAMA: Toprak oluşturan kayaç ve minerallerinin tanıtılması | Ders notları ve kaynak kitaplar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, Deney / Laboratuvar |
| 4 | Toprak Oluşu - Mineral kısmın ayrışma ve parçalanması (fiziksel, kimyasal ve biyolojik ayrışma); toprak tekstürü; kil mineralleri | Ders notları ve kaynak kitaplar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 5 | UYGULAMA: i) Toprak monolitlerinde toprak horizonlarının incelenmesi ve tartışılması, ii) Farklı toprak tekstürlerinin (bünyelerinin) elle belirlenmesi. | Ders notları ve kaynak kitaplar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama, Deney / Laboratuvar, Tartışma |
| 6 | Toprak Oluşu - Toprağın Organik Maddesi ve Toprak Canlıları | Ders notları ve kaynak kitaplar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 7 | Toprak Özellikleri - Katyonların değişimi; anyonların adsorpsiyonu; toprak asitliği | Ders notları ve kaynak kitaplar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 8 | Ara Sınav | Ders notları ve kaynak kitaplar | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 9 | Toprak Özellikleri - toprak rengi; toprak strüktürü (yapısı); toprak porozitesi; toprak suyu ve toprak-bitki-su ilişkileri | Ders notları ve kaynak kitaplar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 10 | Toprak Özellikleri - toprak havalanması, toprak sıcaklığı ve toprak tuzluluğu ve alkaliliği | Ders notları ve kaynak kitaplar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 11 | UYGULAMA: i) Bozulmuş ve bozulmamış toprak örneklerinin alınması, ii) toprak nem içeriğinin hesaplanması | Ders notları ve kaynak kitaplar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama, Deney / Laboratuvar |
| 12 | Topraklar ve Bitki Besin Elementleri I | Ders notları ve kaynak kitaplar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma, Soru-Cevap |
| 13 | Topraklar ve Bitki Besin Elementleri II / UYGULAMA: Video ve görseller ile toprak özellikleri ve bitki besleme arasındaki ilişkinin açıklaması | Ders notları ve kaynak kitaplar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 14 | Topraklar için Zararlı Maddeler / UYGULAMA: Toprakta kapilarite ve toprak nem içeriğinin toprak rengin etkisinin incelenmesi. | Ders notları ve kaynak kitaplar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, Deney / Laboratuvar |
| 15 | Toprak Kullanımı | Ders notları ve kaynak kitaplar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Ders notları ve kaynak kitaplar | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Ders notları ve kaynak kitaplar | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 4 | 56 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 3 | 42 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 1 | 1 | 1 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 8 | 8 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 16 | 16 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 123 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 4,92 | ||
| AKTS | 5 AKTS | ||