TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Birim | SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ |
| MALİYE (DR) | |
| Kod | PF812 |
| Ad | İslami Finans ve Kamu Maliyesi |
| Dönem | 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Dönem | Güz ve Bahar |
| Süre (T+U) | 4-0 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 8 AKTS |
| Yerel Kredi | 4 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Doktora Dersi |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Prof. Dr. HAŞİM AKÇA |
| Dersin Öğretim Elemanı |
Güncel dönem ders programı henüz yapılmamıştır.
|
Dersin Amacı / Hedefi
Bu dersin amacı İslam ekonomisi ve finansının temel teorilerini ve uygulamalarını, temel kavramları kullanarak kamu maliyesiyle sentezlemektir. İslam ekonomisi ve finansının paradigmasını anlayabilmek için kökenlerinden ve tarihsel arka planından başlayan bu ders, daha sonra İslami kural sistemini, finansal enstrümanları ve kamu gerekliliğini incelemektedir. Dersin ana bölümünde ise İslami sermaye piyasaları ve bankacılık sektörü üzerinde durulmaktadır. Bu ders ayrıca, Türkiye tecrübesi üzerinde de durmakta ve İslam Ekonomisi ve finansının Türk finansal sektörü içerisinde nasıl bir yer edindiğini göstermektedir.
Dersin İçeriği
Bu derste İslam ekonomisi ve finansını anlayarak kamu maliyesi ve kamu mali yönetiminin sentezi yapılmaktadır
Dersin Ön Koşulu
Ön koşul yoktur
Kaynaklar
M. Ekrem Han (1998) İslam ekonomisinin temel meseleleri
Notlar
Mehmet, Y. Ü. C. E. İslâm Ekonomisinde Temel İlkeler. İlahiyat Akademi, (13), 57-96.
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | İslâm iktisadının klasik kaynaklarını açıklar |
| ÖÇ02 | İslami finansın temel ilkelerini, faiz yasağını (riba), belirsizlik (gharar) ve kumar (maysir) gibi yasakları kavrayarak bu ilkelerin finansal sistemlerdeki rolünü tartışır |
| ÖÇ03 | İslâm iktisadı, hukuku ve ahlâkı arasındaki ilişkiyi ve İslam iktisadının Müslüman medeniyetince şekillendirilen veya onu şekillendiren tarihsel evrimini sıralar |
| ÖÇ04 | Gerektiğinde bazı İslâmî iktisat kurallarını, düzenlemelerini, kurumlarını, araçlarını vb. kapitalizm ve sosyalizminkilerle karşılaştırır |
| ÖÇ05 | Dinî, siyasî, sosyal ve kültürel temelleri değerlendirebilir, Müslüman iktisat kurumlarının dinamiklerini ve işlevlerini ve devlet-piyasa ilişkilerini analiz eder |
| ÖÇ06 | İslam ekonomisinin devletin mali işlevlerine yaklaşımını, kamu harcamalarını ve vergi sistemlerini anlamak ve geleneksel kamu maliyesi yaklaşımlarıyla karşılaştırır |
| ÖÇ07 | İslami finansal araçlar (sukuk, murabaha, istisna, ijarah gibi) ve bunların ekonomik ve finansal sistemlere olan katkılarını inceler |
| ÖÇ08 | İslami finansman prensipleri doğrultusunda kamu borçlanmasının nasıl yapılandırılabileceğini, sukuk gibi faizsiz araçların kullanımını tartışır |
| ÖÇ09 | Zekâtın sosyal refah üzerindeki etkilerini ve kamu maliyesi ile olan ilişkisini inceleyerek, gelir dağılımı ve yoksullukla mücadeledeki rolünü değerlendirir |
| ÖÇ10 | İslam’da vergi adaleti, vergi sistemleri ve gelir dağılımı üzerindeki etkilerini, özellikle kişisel servet vergisi ve zekâtın farklılıklarını tartışır |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanla ilgili temel kavramsal bilgileri, teori ve uygulama arasındaki ilişkiyi de kapsayacak şekilde açıklayabilir. | 3 |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Maliye alanında karşılaşılan sorunları alanından ve farklı disiplinlerden elde ettiği bilgilerle sentezleyerek sonuçlarını değerlendirebilir. | 3 |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Vergilendirme süreciyle ilgili sahip olduğu teorik ve hukuki bilgileri kullanarak, vergi sistemlerinin işleyişini ve farklı vergi sistemlerini açıklayabilir | |
| PÖÇ04 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Ekonomik ve mali sorunlara karşı uygulanabilecek politika önerilerini maliye politikası(gelir, harcama ve borçlanma) bağlamında açıklar. | 4 |
| PÖÇ05 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Alanı İle ilgili ulusal ve uluslararası yayınları takip eder. | 3 |
| PÖÇ06 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Maliye alanı ile ilgili çalışmaları bağımsız olarak yürüterek yayımlayabilir. | |
| PÖÇ07 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Alanına dair temel kuramlara ilişkin bilgilerden yola çıkarak akademik kurallara uygun eserler hazırlayabilir. | |
| PÖÇ08 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Alanı ile ilgili bir projede yürütücü yada katılımcı olarak uygun sorumluluklar yüklenir. | |
| PÖÇ09 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Küreselleşme sürecinde kamu kesiminin iktisadi hayattaki rolü ve uluslararası mali problemlere karşı çözüm önerileri geliştirebilir. | |
| PÖÇ10 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Kamu ve özel sektörün ihtiyaç duyduğu uzman ve araştırmacılarda olması gereken maliye teorisi, mali hukuk, mali iktisat, bütçe ve mali planlama ilgili sorunlara çözüm önerileri getirebilir. | 3 |
| PÖÇ11 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Çalışma yaptığı alanla ilgili örgüt/kurum için vizyon ve hedef belirler. | |
| PÖÇ12 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Maliye alanındaki güncel gelişmeleri ve hazırladığı çalışmaları, alanındaki ve alanı dışındaki gruplara, yazılı, sözlü ve görsel olarak aktarabilir. | 4 |
| PÖÇ13 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini ileri düzeyde kullanır. | |
| PÖÇ14 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Alanı ile ilgili en az bir yabancı dili etkin şekilde kullanma ve yabancı literatürü takip etme beceresine sahip olur. | 3 |
| PÖÇ15 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Alanla ilgili bilgi ve birikimlerin oluşturulması sürecinde bilimsel ve etik değerlere uygun davranır. | 5 |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | İslami görüşe uygun finansal sistemler ve kamu teşviği | İlgili kitap bölümlerinin okunması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 2 | İslami çerçevede faiz ve riba | İlgili kitap bölümlerinin okunması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 3 | İslami çerçevede sermaye ve türev piyasaları | İlgili kitap bölümlerinin okunması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 4 | İslami çerçevede mal piyasaları | İlgili kitap bölümlerinin okunması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 5 | İslam'da kamusal yaklaşımlar ve sosyal adalet | İlgili kitap bölümlerinin okunması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 6 | İslami finansman yöntemleri ve devlet bütçesi | İlgili kitap bölümlerinin okunması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 7 | İslami bankacılık sistemi: Katılım Bankaları | İlgili kitap bölümlerinin okunması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 8 | Vize sınavı | Sınav uygulaması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 9 | İslam tarihinde kamu maliyesi | İlgili kitap bölümlerinin okunması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 10 | İslâmî perspektiften ribevî işlemler | İlgili kitap bölümlerinin okunması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 11 | İslamda işbirliği, ortaklık ve finansman | İlgili kitap bölümlerinin okunması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 12 | İslam iktisadî kurumları: Pazar, kervansaray, fütüvvet ve esnaf teşkilâtları | İlgili kitap bölümlerinin okunması | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap, Anlatım, Tartışma |
| 13 | İslam'ın malî kurumları: Beytülmâl, Darphane | İlgili kitap bölümlerinin okunması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 14 | İslamda ticari adalet ve şer'i adalet yaklaşımları | İlgili kitap bölümlerinin okunması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 15 | İslamda sosyal adalet ve sebepsiz zenginleşme | İlgili kitap bölümlerinin okunması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 16 | Final sınavı | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
|
| 17 | Final sınavı | Sınav uygulaması | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 4 | 56 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 8 | 112 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 2 | 4 | 8 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 12 | 12 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 24 | 24 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 212 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 8,48 | ||
| AKTS | 8 AKTS | ||