İTS824 Tarih Felsefesi

Genel Bilgi

Dersin Amacı / Hedefi

Tarihin gerçek mahiyetini anlamak, tarih felsefesinin imkanını araştırmak, İslâm tarihçiliğinin doğuşu ve gelişimini bu anlamda kavramak

Dersin İçeriği

Tarihin mahiyeti, usulü ve tarih düşüncesinin oluşumu, tarihin metafiziği, tarih felsefesinin imkânı, tarihin türleri, ilkçağlarda tarihçilik, antik Yunan ve Roma'da tarihçilik, İslâm tarihçiliğinin doğuşu, gelişimi, İslâm tarih usulüne dair yaklaşımlar, İbn Haldûn, Kâfiyeci vb.lerinin tarih usulü, Memlûk tarihçiliği ve ekoller, Osmanlı tarihçiliği, modern dönemlerde tarihçilik, Annales okulu.

Dersin Ön Koşulu

Dersin önkoşulu yoktur.

Kaynaklar

1. Ayhan Bıçak, Tarih Felsefesi, Dergah Yay., İstanbul 2015. 2. Gustav Le Bon, Bir Târih Felsefesinin İlmî Esasları, çev. Haydar Rifat, Ötüken 2016. 3. Eric Hobsbawm, Tarih Üzerine, çev. Osman Akınhay, Bilim ve Sanat Yay., Ankara 1999. 4. Ali Akyıldız, Tarihçilik ve Yöntem Üzerine, Timaş Akademi, İstanbul 2021. 5. Peter Burke, Annales Okulu, çev. Mehmet Küçük, Doğubatı Yay., Ankara 2006. 6. Georg G. Iggers, Yirminci YüzyıldaTarihyazımı, çev. Gül Çağalı Güven, Tarih Vakfı Yurt Yay., İstanbul 2007. 7. John Tosh, Tarihin Peşinde, çev. Özden Arıkan, Tarih Vakfı Yurt Yay., İstanbul 1997. 8. Tarih Felsefesi Seçme Metinler, Haz. Doğan Özlem-Güçlü Ateşoğlu, Doğubatı Yay., Ankara 2006. 9. Fatih Yahya Ayaz, Memlükler’de Tarih ve Tarihçiler, TTK Yay., Ankara 2020. 10. Fatih Yahya Ayaz, Makrîzî, Siyer Yay., İstanbul 2021. 11. R. G. Collingwood, Tarih Tasarımı, çev. Kurtuluş Dinçer, Doğubatı Yay., Ankara 2023. 12. İbn Haldun, Mukaddime, haz. Süleyman Uludağ, Dergâh Yay., İstanbul 2016.

Notlar

1) Mübahat S. Kütükoğlu, Tarih Araştırmalarında Usûl, Kubbealtı Neşriyat, İstanbul 1995. 2) A. Zeki Velidi Togan, Tarihte Usûl, Enderun Yayınları, İstanbul 1985. 3) Yusuf Ziya Kavakçı, İslâm Araştırmalarında Usûl, DİB Yayınları, Ankara 1991. 4) Sabri Hizmetli, İslâm Tarihçiliği Üzerine, DİB Yayınları, Ankara 1991. 5) Joseph Horovitz, İslâmî Tarihçiliğin Doğuşu, (ç. Ramazan Altınay-Ramazan Özmen), Ankara Okulu Yayınları, Ankara 2002. 6) Şemsettin Günaltay, İslâm Tarihinin Kaynakları –Tarih ve Müverrihler-, haz. Yüksel Kanar, Endülüs Yayınları, İstanbul 1991. 7) Ramazan Şeşen, Müslümanlarda Tarih-Coğrafya Yazıcılığı, İsar Yayınları, İstanbul 1998. 8) Ayhan Bıçak, Tarih Felsefesi, Dergah Yay., İstanbul 2015. 9) Gustav Le Bon, Bir Târih Felsefesinin İlmî Esasları, çev. Haydar Rifat, Ötüken 2016. 10) Eric Hobsbawm, Tarih Üzerine, çev. Osman Akınhay, Bilim ve Sanat Yay., Ankara 1999. 11) Ali Akyıldız, Tarihçilik ve Yöntem Üzerine, Timaş Akademi, İstanbul 2021. 12) Peter Burke, Annales Okulu, çev. Mehmet Küçük, Doğubatı Yay., Ankara 2006. 13) Georg G. Iggers, Yirminci YüzyıldaTarihyazımı, çev. Gül Çağalı Güven, Tarih Vakfı Yurt Yay., İstanbul 2007. 14) John Tosh, Tarihin Peşinde, çev. Özden Arıkan, Tarih Vakfı Yurt Yay., İstanbul 1997. 15) Tarih Felsefesi Seçme Metinler, Haz. Doğan Özlem-Güçlü Ateşoğlu, Doğubatı Yay., Ankara 2006. 16) Fatih Yahya Ayaz, Memlükler’de Tarih ve Tarihçiler, TTK Yay., Ankara 2020. 17) Fatih Yahya Ayaz, Makrîzî, Siyer Yay., İstanbul 2021. 18) Mustafa Fayda, “Tarih”, TDV İslâm Ansiklopedisi, XXXX, s.30-36. …………………., “Siyer ve Megâzî”, TDV İslâm Ansiklopedisi, XXXVII, s. 319-324. 19) Mehmet Özdemir, “Siyer Yazıcılığındaki Değişim Üzerine”, Çağımızda Sosyal Değişme ve İslâm, Ankara 2007. ……….., “Siyer Yazıcılığı Üzerine”, Milel ve Nihal, İstanbul 2008, 4/3. 20) Şaban Öz, İlk Siyer Kaynakları ve Müellifleri, İsar Yayınları, İstanbul 2008. 21) İslâmî İlimlerde Metodoloji (Usûl) Problemi 2 adlı eserin İslâm Tarihinde Usûl Mes’elesi kısmı. 22) Seyyide İsmail Kâşif, İslâm Tarihinin Kaynakları ve Araştırma Metotları, çev. M. Şeker-R. Savaş-R. Şimşek, İzmir 1997. 23) M. Zeki Terzi, İlk Siyer ve Meğazi Yazarları ve Eserleri, Samsun 1990. 24) Kâsım Şulul, Kâfiyeci’de Tarih Usûlü, İnsan Yayınları, İstanbul 2003.

Dersin Öğrenme Çıktıları

Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi

Haftalık Akış

Öğrenci İş Yükü - AKTS