TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Kod | EEE423 |
| Ad | Process Control |
| Dönem | 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Yarıyıl | 7. Yarıyıl |
| Süre (T+U) | 3-2 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 5 AKTS |
| Yerel Kredi | 4 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | İngilizce |
| Seviye | Lisans Dersi |
| Tür | Normal |
| Etiket | S Seçmeli |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Prof. Dr. İLYAS EKER |
| Dersin Öğretim Elemanı |
Prof. Dr. İLYAS EKER
(A Grubu)
(Sor. Öğr. Ele.)
|
Dersin Amacı / Hedefi
Proses değişkenlerinin kontrolüne yönelik olarak kontrol sistemlerin analizleri, modellenmesi, kontrolcü tasarımı ve farklı kapalı devre kontrol yapılarına yönelik bilgilerin bir bütünlük içerisinde verilmesi
Dersin İçeriği
Endüstriyel sistemlerin kontrolüne giriş. Blok diyagrams ve kontrol. Semboller, proses modellemesi. kütle, enerji ve madde balans denklemleri. Yaklaşık proses modelleri. Doğrusallaştırma. Kontrolcüler, eyleyiciler ve kontrol döngüsünde kullanılmaları. Sensörler ve sinyal iletişimi. Zaman ve frekans aralığında Açık ve kapalı devre PID kontrolcü tasarımı. Reaksiyon-eğri metodu (Ziegler-Nichols). Sürekli osilasyon metodu, çeyrek büyüklük metodu, Cohen-Coon reaksiyon metodu. Debi statik ve dinamik özellikleri. Basınç ve seviye kontrol döngüleri. Gelişmiş kontrol metotları: ardışık, ileri beslem, kesme, dupleks, seçici ve ortalama kontrol metotları. Isı ve kütle transferleri. Analok ve dijital çalışma. Ölçüm aralığı.
Dersin Ön Koşulu
yok
Kaynaklar
Süreç Dinamikleri ve Kontrolü
Notlar
Süreç Kontrol Yapılandırma ve Teknolojileri
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Proses kontrol sistemlerinin sınıflandırılması açıklar |
| ÖÇ02 | Kontrol akış diyagramlarını tanımlar |
| ÖÇ03 | Proses değişkenlerinin fiziksel karakteristiklerini tanımlayarak matematiksek modellerini açıklar |
| ÖÇ04 | PID tipi açık ve kapalı devre kontrolcü tasarımını üretir |
| ÖÇ05 | Üretim hattında farklı kontrol yapılarının kurulmasını açıklar |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Matematik, fen bilimleri ve ilgili mühendislik disiplinine özgü konularda yeterli bilgi birikimi; bu alanlardaki kuramsal ve uygulamalı bilgileri, karmaşık mühendislik problemlerinin çözümünde kullanabilme becerisi. | 5 |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Karmaşık mühendislik problemlerini tanımlama, formüle etme ve çözme becerisi; bu amaçla uygun analiz ve modelleme yöntemlerini seçme ve uygulama becerisi. | 4 |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Karmaşık bir sistemi, süreci, cihazı veya ürünü gerçekçi kısıtlar ve koşullar altında, belirli gereksinimleri karşılayacak şekilde tasarlama becerisi; bu amaçla modern tasarım yöntemlerini uygulama becerisi. | 3 |
| PÖÇ04 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Mühendislik uygulamalarında karşılaşılan karmaşık problemlerin analizi ve çözümü için gerekli olan modern teknik ve araçları seçme ve kullanma becerisi; bilişim teknolojilerini ve programlama bilgilerini etkin bir şekilde kullanma becerisi. | 3 |
| PÖÇ05 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Karmaşık mühendislik problemlerinin veya disipline özgü araştırma konularının incelenmesi için deney tasarlama, deney yapma, veri toplama, sonuçları analiz etme ve yorumlama becerisi. | 4 |
| PÖÇ06 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Disiplin içi ve çok disiplinli takımlarda etkin biçimde çalışabilme becerisi; bireysel çalışma becerisi. | 2 |
| PÖÇ07 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Sözlü ve yazılı etkin iletişim kurma becerisi; en az bir yabancı dil bilgisi; etkin rapor yazma ve yazılı raporları anlama, tasarım ve üretim raporları hazırlayabilme, etkin sunum yapabilme, açık ve anlaşılır talimat verme ve alma becerisi. | 3 |
| PÖÇ08 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği konusunda farkındalık; bilgiye erişebilme, bilim ve teknolojideki gelişmeleri izleme ve kendini sürekli yenileme becerisi. | 3 |
| PÖÇ09 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Etik ilkelerine uygun davranma, mesleki ve etik sorumluluk ve mühendislik uygulamalarında kullanılan standartlar hakkında bilgi. | |
| PÖÇ10 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Proje yönetimi, risk yönetimi ve değişiklik yönetimi gibi, iş hayatındaki uygulamalar hakkında bilgi; girişimcilik, yenilikçilik hakkında farkındalık; sürdürülebilir kalkınma hakkında bilgi. | |
| PÖÇ11 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Mühendislik uygulamalarının evrensel ve toplumsal boyutlarda sağlık, çevre ve güvenlik üzerindeki etkileri ve çağın mühendislik alanına yansıyan sorunları hakkında bilgi; mühendislik çözümlerinin hukuksal sonuçları konusunda farkındalık. | |
| PÖÇ12 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Elektrik-Elektronik mühendisliği bilgilerini mesleğe özgü alet ve cihazlar üzerinde uygulayabilme | 4 |
| PÖÇ13 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İçinde yaşadığı toplumun, dünyanın ve çağın, bilimsel, sosyal, tarihi, ekonomik ve politik olguları hakkında farkındalık |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Giriş ve içerik, kaynak kitabın tanıtılması (Seborg, D.E, Edgar T.F., Mellichamp, D.A., Process Dynamic and Control, Wiley) | Kaynak kitaptan bilgilerin tekrarı Uygulama çalışması ön bilgileri | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 2 | Açık ve kapalı devre proses kontrol şekilleri, özellikleri, analizleri | Kaynak kitaptan bilgilerin tekrarı Uygulama çalışması ön bilgileri | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 3 | Fiziksel proses kontrol sistemlerinin blok diyagramlarının çizilmesi | Kaynak kitaptan bilgilerin tekrarıUygulama çalışması ön bilgileri | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 4 | Proses sistemlerinin matematiksel modellenmesi | Kaynak kitaptan bilgilerin tekrarıUygulama çalışması ön bilgileri | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 5 | Kütle denge modeli | Kaynak kitaptan bilgilerin tekrarıUygulama çalışması ön bilgileri | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 6 | Enerji denge modeli | Kaynak kitaptan bilgilerin tekrarıUygulama çalışması ön bilgileri | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 7 | Bileşen denge modeli | Kaynak kitaptan bilgilerin tekrarıUygulama çalışması ön bilgileri | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 8 | Ara Sınav | Klasik yazılı sınav | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 9 | Sıcaklık, basınç, seviye, debi ve bileşen kontrol döngüleri için kontrolör tasarımı | Kaynak kitaptan bilgilerin tekrarıUygulama çalışması ön bilgileri | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 10 | Açık devre PID kontrolör tasarımı | Kaynak kitaptan bilgilerin tekrarıUygulama çalışması ön bilgileri | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 11 | Kapalı devre PID kontrolör tasarımı | Kaynak kitaptan bilgilerin tekrarıUygulama çalışması ön bilgileri | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 12 | Gerçek sistemde PID set değerlerinin ayarlanması | Kaynak kitaptan bilgilerin tekrarıUygulama çalışması ön bilgileri | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 13 | Geribeslemeye ilave performans artırıcı kontrol yapıları | Kaynak kitaptan bilgilerin tekrarıUygulama çalışması ön bilgileri | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 14 | Grup ve küme kontrol şekilleri, değerlendirilmesi, analizleri | Kaynak kitaptan bilgilerin tekrarıUygulama çalışması ön bilgileri | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 15 | Ortalama control, seçiciler | Kaynak kitaptan bilgilerin tekrarıUygulama çalışması ön bilgileri | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Klasik yazılı sınav | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 3 | 42 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 4 | 56 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 0 | 0 | 0 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 5 | 5 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 15 | 15 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 118 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 4,72 | ||
| AKTS | 5 AKTS | ||