TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Kod | TİB1733 |
| Ad | İslam Mezhepleri Tarihi Araştırmalarında Kaynak Kritiği |
| Dönem | 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Yarıyıl | . Yarıyıl |
| Süre (T+U) | 3-0 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 6 AKTS |
| Yerel Kredi | 3 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Belirsiz |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Dr. Öğr. Üyesi FATMANUR ALİBEKİROĞLU |
Dersin Amacı / Hedefi
Mezhepler tarihi araştırmalarında kaynak kullanım usulü üzerine derinleşmek.
Dersin İçeriği
Tarih Araştırmalarında Usul; Tarihin Kaynakları; Kaynakların Tenkidi; Dış Tenkid; İç Tenkid; İslam Mezhepleri Tarihi için kaynak eser türleri; tarih; tabakat/teracim türü eserlerde mezhep algısının tespiti; Makalat türü eserlerin genel özellikleri; temel sorunları.
Dersin Ön Koşulu
Dersin ön koşulu bulunmamaktadır.
Kaynaklar
Mübahat S. Kütükoğlu, Tarih Araştırmalarında Usul Sönmez Kutlu, Mezhepler Tarihine Giriş
Notlar
John Tosh, Tarihin Peşinde Keith Jenkins, Tarihi Yeniden Düşünürken Hasan Onat, “İslam Bilimleri ve Yöntemi Açısından Tarihin anlam ve Önemi” Kuran ve İslami BilimlerinAnlaşılmasında Tarihin Önemi, Ankara Okulu, 2012.
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Mezhepler tarihinin temel kaynaklarını bilir. |
| ÖÇ02 | Mezhepler tarihinin temel kaynaklarından istifade yöntemlerini açıklar. |
| ÖÇ03 | Mezhepler tarihi araştırmaları için kaynak kritiği yöntemini bilir. |
| ÖÇ04 | Mezhepler tarihi araştırmaları için kaynak kritiği yöntemini uygular. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslami ilimlerin tarihi gelişimi, metotları, kavramları ve kaynaklarını bilir, bunlar arasındaki farkları ve benzerlikleri karşılaştırır. | 5 |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslam düşünce tarihinde kelam, tasavvuf, İslam mezhepleri, İslam hukuku, tefsir ve hadis alanında ortaya çıkan ekollerin doğuşu, teşekkül süreci, temel görüşleri, kaynakların ve İslam düşüncesine katkılarını bilir | |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslami ilimler sahasında ortaya konulan tarihsel tecrübe ve bilimsel birikimi sorgular, tasnif eder, güncel meselelerin çözümünde bundan yararlanır | 4 |
| PÖÇ04 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Günümüz ihtiyaçları doğrultusunda temel dinî problemlere çözüm üretebilme becerisi kazanır | |
| PÖÇ05 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Temel İslam bilimleri alanında bilimsel yöntem ve teknikleri kullanarak araştırma yapabilme becerisi kazanır | 5 |
| PÖÇ06 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Temel dini metinleri okuma açıklama ve yorumlama becerisine sahip olur | 4 |
| PÖÇ07 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Temel Din bilimleriyle ilgili ulusal ve uluslar arası çalışmaları takip etme, anlama becerisine sahip olur | |
| PÖÇ08 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanıyla ilgili bilimsel bir zihniyete sahip olur | 4 |
| PÖÇ09 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Alanıyla ilgili kaynakları kullanabilecek ve elde ettiği bilgileri paylaşabilecek düzeyde yabancı dil bilir | |
| PÖÇ10 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Mesleki alanını ilgilendiren resmi ve özel kurumlarla işbirliği içersinde çalışır | |
| PÖÇ11 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | İlahiyat alanında bilimsel bilgi üretir. Elde ettiği temel dini bilgileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirir | |
| PÖÇ12 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Alanıyla ilgili toplumsal ihtiyaç ve problemlere çözüm üretebilecek araştırmalar yapar | |
| PÖÇ13 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Temel İslam Bilimleri alanına uygun yöntem teknik materyal ve teknolojik imkânları kullanır |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Tarihin temel kaynakları | Mübahat S. Kütükoğlu, Tarih Araştırmalarında Usul | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 2 | Kaynakların tenkidi: Dış Tenkid | John Tosh, Tarihin Peşinde | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 3 | Kaynakların tenkidi: İç Tenkid | John Tosh, Tarihin Peşinde Keith Jenkins, Tarihi Yeniden Düşünürken | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 4 | İslam Mezhepleri Tarihinin temel kaynakları | Sönmez Kutlu, Mezhepler Tarihine Giriş | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 5 | Makalat geleneğinin temel özellikleri | Sönmez Kutlu, Mezhepler Tarihine Giriş | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 6 | Makalat geleneğinin temel problemleri | Sönmez Kutlu, Mezhepler Tarihine Giriş | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 7 | Harici/İbadi makalat geleneği | Salim b. Zekvan, Es-Sire Bir Harici -İbadi Klasiği | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 8 | Ara Sınavlar | sınav | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 9 | Şii makalat geleneği | Kummi, Nevbahti, Şii Fırkalar: Kitabu'l-Makalat ve'l-Fırak Fıraku'ş-Şia | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 10 | Sünni makalat geleneği I | Lewinstein, Keith, Doğu Hanefi Fırak Geleneği Üzerine Mülahazalar (İmam Maturidi ve Maturidilik içinde) çev. Sönmez Kutlu & Muzaffer Tan, Ankara: Otto Yayınları, 2018. | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 11 | Sünni Makalat Geleneği II | Kadir Gömbeyaz, "Eş' ari Mezhepler Tarihi Kaynakları" | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 12 | Mezhepler tarihi kaynağı olarak Tarih-coğrafya-ensab eserleri I | Önerilen İslam Tarihi metinlerinden okumalar. | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 13 | Mezhepler tarihi kaynağı olarak Tarih-coğrafya-ensab eserleri II | Önerilen coğrafya eserlerinden okumalar | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 14 | Mezhepler tarihi kaynağı olarak Tabakat ve teracimler I | Fatmanur Alibekiroğlu Eren, Mezhepler Arası Geçişliliğin Tespiti Bağlamında Mutezilî Tabakât Geleneğinde Hanefî Şahısların Tasnifi, Oş Devlet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İlmi Dergisi ТЕОЛОГИЯ ФАКУЛЬТЕТИНИНИЛИМИЙ ЖУРНАЛЫ , 2023. | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 15 | Mezhepler tarihi kaynağı olarak Tabakat ve teracimler II | Önerilen tabakat türü eserlerden okumalar. | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | sınav | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | sınav | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 3 | 42 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 5 | 70 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 0 | 0 | 0 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 15 | 15 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 30 | 30 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 157 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 6,28 | ||
| AKTS | 6 AKTS | ||