TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Kod | TİB1732 |
| Ad | İslam Düşüncesinde Akılcı Din Anlayışının Yansımaları |
| Dönem | 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Yarıyıl | . Yarıyıl |
| Süre (T+U) | 3-0 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 6 AKTS |
| Yerel Kredi | 3 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Belirsiz |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Dr. Öğr. Üyesi FATMANUR ALİBEKİROĞLU |
Dersin Amacı / Hedefi
İslam düşüncesinde ortaya çıkan akılcı eğilimleri tespit etmek
Dersin İçeriği
Usçuluk-Rasyonalizm; Akılcı-Hadari Din Anlayışının karakteristik özellikleri; Ashabu’r-Rey, Mürcie, Hanefîlik; Mu'tezile; Maturidilik; Ceditçilik
Dersin Ön Koşulu
Ders ön koşulu bulunmamaktadır.
Kaynaklar
Sönmez Kutlu, Tarihsel Din Söylemleri Üzerine Zihniyet Çözümlemeleri Osman Aydınlı, Akılcı Din Söylemi
Notlar
Cabiri, Arap İslam Kültürünün Akıl Yapısı Sönmez Kutlu, Maturîdî Akılcılığı ve Günümüz Sorunlarını Çözmeye Katkısı Hülya Alper, İmam Mâturîdî’de Akıl-Vahiy İlişkisi
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Akılcılık ile ilintili temel kavramları açıklar |
| ÖÇ02 | Akılcılık ile ilintili temel kavramları tasnif eder |
| ÖÇ03 | İslam düşüncesinde ortaya çıkan akılcı eğilimleri bilir. |
| ÖÇ04 | Akılcı din anlayışının karakteristik özelliklerini çözümler. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslami ilimlerin tarihi gelişimi, metotları, kavramları ve kaynaklarını bilir, bunlar arasındaki farkları ve benzerlikleri karşılaştırır. | 5 |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslam düşünce tarihinde kelam, tasavvuf, İslam mezhepleri, İslam hukuku, tefsir ve hadis alanında ortaya çıkan ekollerin doğuşu, teşekkül süreci, temel görüşleri, kaynakların ve İslam düşüncesine katkılarını bilir | 4 |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslami ilimler sahasında ortaya konulan tarihsel tecrübe ve bilimsel birikimi sorgular, tasnif eder, güncel meselelerin çözümünde bundan yararlanır | 4 |
| PÖÇ04 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Günümüz ihtiyaçları doğrultusunda temel dinî problemlere çözüm üretebilme becerisi kazanır | |
| PÖÇ05 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Temel İslam bilimleri alanında bilimsel yöntem ve teknikleri kullanarak araştırma yapabilme becerisi kazanır | |
| PÖÇ06 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Temel dini metinleri okuma açıklama ve yorumlama becerisine sahip olur | |
| PÖÇ07 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Temel Din bilimleriyle ilgili ulusal ve uluslar arası çalışmaları takip etme, anlama becerisine sahip olur | |
| PÖÇ08 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanıyla ilgili bilimsel bir zihniyete sahip olur | 4 |
| PÖÇ09 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Alanıyla ilgili kaynakları kullanabilecek ve elde ettiği bilgileri paylaşabilecek düzeyde yabancı dil bilir | 3 |
| PÖÇ10 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Mesleki alanını ilgilendiren resmi ve özel kurumlarla işbirliği içersinde çalışır | |
| PÖÇ11 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | İlahiyat alanında bilimsel bilgi üretir. Elde ettiği temel dini bilgileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirir | |
| PÖÇ12 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Alanıyla ilgili toplumsal ihtiyaç ve problemlere çözüm üretebilecek araştırmalar yapar | 5 |
| PÖÇ13 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Temel İslam Bilimleri alanına uygun yöntem teknik materyal ve teknolojik imkânları kullanır |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Rasyonalizm, usçuluk kavramları I | Önerilen kaynaklardan hazırlanır. | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 2 | Rasyonalizm, usçuluk kavramları II | Önerilen kaynaklardan hazırlanır. | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 3 | Akılcılık ve zihniyet | Henry C. McComas The Psychology of Religious Sects: Comparison of Types | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 4 | Bedevi-hadari toplum yapısının özellikleri | İbn Haldun, Mukaddime | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 5 | Akılcı-hadari din anlayışının karakteristik özellikleri | Sönmez Kutlu, Tarihsel Din Söylemleri Üzerine Zihniyet Çözümlemeleri | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 6 | Ashabu’r-Rey | Fatmanur Alibekiroğlu, Akılcılık, Mürcie Ve Ebû Hanife Çizgisinde Bir Oluşum Olarak Ashâbu’r-Rey | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 7 | Hanefî-Mürciî geleneğin kökenleri ve mevali ile ilişkiler | Türklerin İslamlaşma Sürecinde Mürcie ve Tesirleri | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 8 | Ara Sınavlar | sınav | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 9 | Mu'tezile Akılcılığı ve Felsefe | Osman Aydınlı, Akılcı Din Söylemi -Farklı Yönleriyle Mu'tezile Ekolü | Öğretim Yöntemleri: Anlatım |
| 10 | Mutezile ve Siyaset | Mahmut Ay, Mutezile ve Siyaset & Mutezilizmin İktidar Serüveni | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 11 | Mu'tezile ve diğer akılcı oluşumlarla ilişkisi | Fatmanur Alibekiroğlu Eren, Hanefîlik-Mu'tezile İlişkisi Akılcı Hadari Zihniyetin Kesişme Noktası, Ankara 2023. | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 12 | Mâturîdî Düşüncenin Karakteristik Yapısı | Sönmez Kutlu, Maturîdî Akılcılığı ve Günümüz Sorunlarını Çözmeye Katkısı | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 13 | Mâturîdî Düşüncede Akılcı Zihin Yapısının Değişim ve Dönüşümü | Hülya Alper, İmam Mâturîdî’de Akıl-Vahiy İlişkisi | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 14 | Ceditçilik ve günümüzde mevcut akılcı eğilimler | İbrahim Maraş, İdil Ural Bölgesi Müslümanları ve Ceditçilik Düşüncesi | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 15 | Mevcut akılcı eğilimler | ilgili kaynaklardan okumak | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | sınav | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | sınav | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 3 | 42 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 5 | 70 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 0 | 0 | 0 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 15 | 15 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 30 | 30 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 157 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 6,28 | ||
| AKTS | 6 AKTS | ||