TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Kod | TUR707 |
| Ad | Türkçenin Yapısı I (Z) |
| Dönem | 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Yarıyıl | . Yarıyıl |
| Süre (T+U) | 3-0 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 6 AKTS |
| Yerel Kredi | 3 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Yüksek Lisans Dersi |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Prof. Dr. FARUK YILDIRIM |
Dersin Amacı / Hedefi
Bu dersin amacı, Türkçenin ses ve yapı özelliklerini analiz edebilmektir.
Dersin İçeriği
Dille ilgili temel kavramlar, dünya dilleri arasında Türkiye Türkçesinin durumu, Türk Dili Tarihi içinde Türkiye Türkçesinin durumu, sesbilgisiyle ilgili temel kavramlar, Türkçenin sesbilgisi, ünlüler ve ünsüzler, ünlü ve ünsüzlerle ilgili ses olayları, Türkiye Türkçesinin morfolojik özellikleri, Türkiye Türkçesinde sözcük yapımı kuralları, ek-kök birleşmeleri ve yapım ekleri dersin içeriğini oluşturmaktadır.
Dersin Ön Koşulu
Yok
Kaynaklar
Doğan Aksan, Her Yönüyle Dil, Anaçizgileriyle Dilbilim, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2007 Berke Vardar, Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, ABC Kitabevi, İstanbul 1998 Dilbilim: Temel Kavramlar, Sorunlar, Tartışmalar, (Yayıma Hazırlayan: Ahmet Kocaman), Dil Derneği Yayınları, Ankara 2006 Emel Huber, Dilbilime Giriş, Multilingual Yayınları, İstanbul 2008 Muharrem Ergin , Türkçe Dil Bilgisi Neşe Atabay, S. Özel, İ. Kutluk, Sözcük Türleri Zeynep Korkmaz, Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi)
Notlar
Türkiye Türkçesiyle ilgili gramer kitapları ve makaleler
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Türkiye Türkçesinin Türk dili tarihindeki yeri ve sınırını tespit eder. |
| ÖÇ02 | Türk dilinin özelliklerini örneklerle zenginleştirilerek tanır. |
| ÖÇ03 | Sesi ve ses organlarını, ses birimi ve ses değişkeleri kavramlarını bilir, Türkçenin ses birimleri ve ses değişkelerini ile bunların özelliklerini başka dillerle karşılaştırmalı olarak analiz eder. |
| ÖÇ04 | Türkçenin ünlü ve ünsüz uyumlarını ile diğer ses özelliklerini analiz eder. |
| ÖÇ05 | Türkçenin morfolojisini tüm yönleriyle analiz eder. |
| ÖÇ06 | Türkçenin tipolojik özelliklerini başka dillerle karşılaştırarak analiz eder. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Türkçe Eğitimi alanındaki bilgilerini uzmanlık düzeyinde geliştirebilir ve derinleştirebilir. | 5 |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Türk Dili alanındaki bilgilerini uzmanlık düzeyinde geliştirebilir ve derinleştirebilir. | 5 |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanın ilişkili olduğu dil bilim, kullanımbilim ve felsefe gibi disiplinlerin arasındaki etkileşimi kavrayabilir. | 5 |
| PÖÇ04 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Türkçe Eğitimi ve Türk Dili alanında edindiği uzmanlık düzeyindeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanabilir. | 5 |
| PÖÇ05 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Türkçe Eğitimi ve Türk Dili alanında edindiği bilgileri farklı disiplin alanlarından gelen bilgiler ile bütünleştirerek yorumlayabilir ve yeni bilgiler oluşturabilir. | 5 |
| PÖÇ06 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Türkçe Eğitimi ile ilgili karşılaşılan sorunları araştırma yöntemlerini kullanarak çözümleyebilir. | 2 |
| PÖÇ07 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Türkçe Eğitimi ile ilgili uzmanlık gerektiren bir çalışmayı bağımsız olarak yürütebilir. | 2 |
| PÖÇ08 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Türkçe Eğitimi ile ilgili uygulamalarda karşılaşılan ve öngörülmeyen karmaşık sorunların çözümü için yeni stratejik yaklaşımlar geliştirebilir ve sorumluluk alarak çözüm üretebilir. | 2 |
| PÖÇ09 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Türkçe Eğitimi ile ilgili sorunların çözümlenmesini gerektiren ortamlarda liderlik yapabilir. | |
| PÖÇ10 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Türkçe Eğitimi alanında edindiği bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilir ve öğrenmesini yönlendirebilir. | |
| PÖÇ11 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Türkçe Eğitimi alanındaki güncel gelişmeleri ve kendi çalışmalarını nicel ve nitel veriler ile destekleyerek alanındaki ve alan dışı gruplara yazılı, sözlü ve görsel olarak sistemli bir biçimde aktarabilir. | |
| PÖÇ12 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Sosyal ilişkileri ve bu ilişkilendiren normları eleştirel bir bakış açısıyla inceleyebilir, geliştirebilir ve gerektiğinde değişmek üzere harekete geçebilir. | |
| PÖÇ13 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Bir yabancı dili en az B2 düzeyinde kullanarak sözlü ve yazılı iletişim kurabilir. | |
| PÖÇ14 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Türkçe Eğitiminin gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımıyla birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini ileri düzeyde kullanabilir. | |
| PÖÇ15 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Türkçe Eğitimiyle ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, uygulanması ve duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerleri gözeterek denetleyebilir ve bu değerleri öğretebilir. | |
| PÖÇ16 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Türkçe Eğitimi ile ilgili konularda strateji, politika ve uygulama planları geliştirebilme ve elde edilen sonuçları kalite süreçleri çerçevesinde değerlendirebilir. | |
| PÖÇ17 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Türkçe Eğitimi alanında özümsediği bilgiyi problem çözme ve/veya uygulama becerilerini disiplinler arası çalışmalarda kullanabilir. |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Türkçenin tarihî gelişmesi | Kaynakların incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 2 | Türk yazı dillerinin sınıflandırılması | Kaynakların incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 3 | Ses, ses organları, seslerin nitelikleri | Kaynakların incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 4 | Ölçünlü Türkçenin ses birimleri, ses değişkeleri, Uluslararası sesçil alfabe. | Kaynakların incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 5 | Türkçenin ses özellikleri | Kaynakların incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 6 | Ses olayları ve evrensel eğilimler | Kaynakların incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 7 | Ses analiz teknolojileri | Kaynakların incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 8 | Ara Sınavlar | Yok | Ölçme Yöntemleri: Ödev |
| 9 | Türkçenin morfolojik özellikleri | Kaynakların incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 10 | Kök ve ek kavramları, Türkçenin ek sistemi | Kaynakların incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 11 | Yapım ekleri ve işlevleri | Kaynakların incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 12 | İşletme ekleri ve işlevleri | Kaynakların incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 13 | Morfolojik çözümleme çalışmaları | Kaynakların incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Gösterip Yaptırma, Tartışma |
| 14 | Türkçenin morfolojik yapısının tipolojik olarak başka dillerle karşılaştırılması | Kaynakların incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 15 | Türkçenin ağızları, ağızların ses ve yapı bakımından ölçünlü Türkçeden farklılık gösteren yanları | Kaynakların incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Tartışma, Anlatım |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Yok | Ölçme Yöntemleri: Ödev |
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Yok | Ölçme Yöntemleri: Ödev |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 3 | 42 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 5 | 70 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 2 | 10 | 20 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 10 | 10 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 20 | 20 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 162 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 6,48 | ||
| AKTS | 6 AKTS | ||