TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Kod | SD0560 |
| Ad | TÜRKLERİN TARİH BOYUNCA KULLANDIĞI ALFABELER I |
| Dönem | 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Süre (T+U) | 2-0 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 3 AKTS |
| Yerel Kredi | 2 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Üniversite Dersi |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Dr. Öğr. Üyesi Melek ÇUBUKCU |
Dersin Amacı / Hedefi
Bu dersin amacı tarih boyunca Türkçede alfabe, yazı ve yazım meselesi ile yazım özellikleri arasındaki benzerlik ve farklılığın nedenlerini kavramaktır.
Dersin İçeriği
Bu dersin içeriğini Tarih boyunca Türkçede alfabe, yazı ve yazım oluşturur.
Dersin Ön Koşulu
Kaynaklar
Tekin,Talat (1997) Tarih Boyunca Türkçenin Yazımı, Simurg Yayınları, İstanbul. Ercilasun, Ahmet Bican (2018) Örneklerle Bugünkü Türk Alfabeleri, Akçağ Yayınları, Ankara. Tekin, Şinasi (1993) Eski Türklerde Yazı, Kağıt, Kitap ve Kağıt Damgaları, Eren Yayıncılık, İstanbul. Agop Dilaçar, Türk Yazısının Geçirdiği Evreler, Türk dili, c. XXIX/257, Ankara, 1973 Şirin User, Hatice (2006) Başlangıçtan Günümüze Türk Yazı Sistemleri, Akçağ Yayınları, Ankara. Annemarie von Gabain, "Eski Türkçenin Yazı Dili", Çeviren: Sabit S. Paylı, TDAY Belleten 1959, Ankara 1988, s. 320. Caferoğlu, Ahmet (1984) Türk Dili Tarihi I- II, Enderun Kitabevi, İstanbul. Ercilasun, Ahmet Bican ( 2013) Türk Dili Tarihi, Akçağ Yayınları, Ankara. Porzig, Walter ( 1995) Dil Denen Mucize, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
Notlar
Tekin,Talat (1997) Tarih Boyunca Türkçenin Yazımı, Simurg Yayınları, İstanbul. Ercilasun, Ahmet Bican (2018) Örneklerle Bugünkü Türk Alfabeleri, Akçağ Yayınları, Ankara. Tekin, Şinasi (1993) Eski Türklerde Yazı, Kağıt, Kitap ve Kağıt Damgaları, Eren Yayıncılık, İstanbul. Agop Dilaçar, Türk Yazısının Geçirdiği Evreler, Türk dili, c. XXIX/257, Ankara, 1973 Şirin User, Hatice (2006) Başlangıçtan Günümüze Türk Yazı Sistemleri, Akçağ Yayınları, Ankara. Annemarie von Gabain, "Eski Türkçenin Yazı Dili", Çeviren: Sabit S. Paylı, TDAY Belleten 1959, Ankara 1988, s. 320. Caferoğlu, Ahmet (1984) Türk Dili Tarihi I- II, Enderun Kitabevi, İstanbul. Ercilasun, Ahmet Bican ( 2013) Türk Dili Tarihi, Akçağ Yayınları, Ankara. Porzig, Walter ( 1995) Dil Denen Mucize, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Ses,harf, yazı, alfabe, yazı sistemi, ligatür vb. terimleri tanımlar. Bunlar arasındaki ilişkileri bilir. |
| ÖÇ02 | Türkleri tarih boyunca kullandıkları yazı sistemlerini ve bunların kaynaklarını ve benimsenme gerekçelerini bilir ve açıklar |
| ÖÇ03 | Runik esaslı Köktürk (Orhun) alfabesini bilir, bununla yazılmış metinleri okur. Çevriyazı harfleriyle yazar. |
| ÖÇ04 | Köktürk yazısını ve imla kaidelerii bilir. |
| ÖÇ05 | Eski Uygur yazısını bilir ve Köktürk yazısıyla karşılaştırır. |
| ÖÇ06 | Arap esaslı Osmanlı Türkçesi alfabesini bilir. Bu yazıyla yazılmış matbu metinleri okuyup çevriyazımını yapar. Herhangi bir metni bu alfabeyle yazabilir |
| ÖÇ07 | Osmanlı Türkçesindekiyazma metinlerdekullanılan hat (yazı) türlerini bilir, okur ve bunları birbiriyle karşılaştırır. |
| ÖÇ08 | Türkiye dışındaki Türk boylarının bir kısmının 20. yüzyılda bir dönem kullandıkları Kiril alfabelerini bilir. Bunlar arasındaki farklılıkları özetler. |
| ÖÇ09 | Türkçenin yazısında ağırlıklı olarak kullanılan Lâtin yazı sistemlerinin geleceği hakkında tahminlerde bulunur. Farklılıkların giderilmesi hususunda çözümler geliştirir. |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Alfabenin doğuşu ve kaynağı | Alfabe, yazı ve yazım ile ilgili makalelerin, ders kitaplarının okunması | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama |
| 2 | Alfabenin doğuşu ve kaynağı ıı | Alfabe, yazı ve yazım ile ilgili makalelerin, ders kitaplarının okunması | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap, Tartışma |
| 3 | Alfabe, yazı ve yazım ilişkisi | Alfabe, yazı ve yazım ile ilgili makalelerin, ders kitaplarının okunması | Öğretim Yöntemleri: Gösterip Yaptırma, Gösteri |
| 4 | Alfabe, yazı ve yazım ilişkisi II | Alfabe, yazı ve yazım ile ilgili makalelerin, ders kitaplarının okunması | Öğretim Yöntemleri: Tartışma, Soru-Cevap |
| 5 | Alfabe değişikliklerinin nedenleri | Alfabe, yazı ve yazım ile ilgili makalelerin, ders kitaplarının okunması | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap, Anlatım |
| 6 | Göktürk alfabesinin özellikleri | Alfabe, yazı ve yazım ile ilgili makalelerin, ders kitaplarının okunması | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap, Tartışma |
| 7 | Göktürk alfabesi ile yazılan metinler üzerinde yazım özelliklerinin nedenleriyle incelenmesi | Alfabe, yazı ve yazım ile ilgili makalelerin, ders kitaplarının okunması | Öğretim Yöntemleri: Alıştırma ve Uygulama, Tartışma |
| 8 | Ara Sınavlar | sınava hazırlık | Öğretim Yöntemleri: Tartışma, Anlatım |
| 9 | Mani alfabesi ile yazılan metinler üzerinde yazım özelliklerinin nedenleriyle incelenmesi | Alfabe, yazı ve yazım ile ilgili makalelerin, ders kitaplarının okunması | Öğretim Yöntemleri: Tartışma, Anlatım |
| 10 | Sogd alfabesinin özellikleri | Alfabe, yazı ve yazım ile ilgili makalelerin, ders kitaplarının okunması | Öğretim Yöntemleri: Alıştırma ve Uygulama, Gösterip Yaptırma |
| 11 | Sogd alfabesiyle yazılan metinler üzerinde yazım özelliklerinin nedenleriyle incelenmesi | Alfabe, yazı ve yazım ile ilgili makalelerin, ders kitaplarının okunması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 12 | Uygur alfabesinin özellikleri | Alfabe, yazı ve yazım ile ilgili makalelerin, ders kitaplarının okunması | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 13 | Uygur alfabesi ile yazılan metinler üzerinde yazım özelliklerinin nedenleriyle incelenmesi | Alfabe, yazı ve yazım ile ilgili makalelerin, ders kitaplarının okunması | Öğretim Yöntemleri: Tartışma, Soru-Cevap |
| 14 | Brahmi ve Tibet alfabelerinin özellikleri | Alfabe, yazı ve yazım ile ilgili makalelerin, ders kitaplarının okunması | Öğretim Yöntemleri: Alıştırma ve Uygulama, Tartışma |
| 15 | Brahmi ve Tibet alfabeleri ile yazılan metinler üzerinde yazım özelliklerinin nedenleriyle incelenmesi | Alfabe, yazı ve yazım ile ilgili makalelerin, ders kitaplarının okunması | Öğretim Yöntemleri: Alıştırma ve Uygulama, Soru-Cevap |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | sınava hazırlık | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | sınava hazırlık | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 12 | 7 | 84 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 0 | 0 | 0 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 0 | 0 | 0 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 1 | 1 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 1 | 1 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 86 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 3,44 | ||
| AKTS | 3 AKTS | ||