TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Birim | SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ |
| FELSEFE VE DİN BİLİMLERİ (YL) (TEZLİ) | |
| Kod | FDBH796 |
| Ad | Din Sosyolojisine Giriş |
| Dönem | 2025-2026 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Dönem | Güz ve Bahar |
| Süre (T+U) | 3-0 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 0 AKTS |
| Yerel Kredi | 0 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Yüksek Lisans Dersi |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Prof. Dr. ABDULLAH ÖZBOLAT |
| Dersin Öğretim Elemanı |
Güncel dönem ders programı henüz yapılmamıştır.
|
Dersin Amacı / Hedefi
Bu dersin amacı, dinin birey ve toplum üzerindeki işlevlerini sosyolojik bakış açısıyla değerlendirebilecek teorik altyapıyı kazandırmak; öğrencilerin dinin farklı toplumsal yapılarda nasıl işlediğini eleştirel bir biçimde analiz edebilme becerisini geliştirmektir. Ders, öğrencilere klasik ve çağdaş sosyolojik yaklaşımları din olgusu üzerinden kavratmayı hedefler.
Dersin İçeriği
Bu ders, dinin toplumsal bir olgu olarak anlaşılmasına yönelik temel sosyolojik yaklaşımları tanıtarak, din-toplum ilişkisini tarihsel ve teorik çerçevede incelemeyi amaçlar. Ders kapsamında klasik sosyologların (Durkheim, Weber, Marx) din anlayışları, modern sosyolojik yaklaşımlar, sekülerleşme kuramları, dini cemaatler, dini otorite, dindarlık biçimleri ve modern toplumda dinin dönüşümü gibi temel konular ele alınır. Ayrıca Türkiye bağlamında dinin sosyolojik analizi üzerinde durulur.
Dersin Ön Koşulu
Bu ders için özel bir ön koşul bulunmamaktadır. Ancak öğrencilerin temel sosyoloji kavramlarına hâkim olması beklenmektedir.
Kaynaklar
Berger, P. L. (1990). The Sacred Canopy: Elements of a Sociological Theory of Religion. Anchor Books. Davie, G. (2007). The Sociology of Religion. SAGE. Beyer, P. (2006). Religion in Global Society. Routledge. Hamilton, M. (2001). Sociology of Religion: Theoretical and Comparative Perspectives. Routledge.
Notlar
Din sosyolojisiyle ilgili makaleler (Journals: Social Compass, Sociology of Religion, Journal for the Scientific Study of Religion) Türkiye'de yapılmış din sosyolojisi araştırmaları (TÜİK verileri, KONDA raporları vb.) Online veritabanları: JSTOR, EBSCOhost, Scopus Akademik tezler ve saha araştırma raporları
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Dinin birey ve toplum üzerindeki işlevlerini sosyolojik perspektifle analiz eder. |
| ÖÇ02 | Klasik ve çağdaş sosyologların din anlayışlarını karşılaştırmalı olarak değerlendirir. |
| ÖÇ03 | Sekülerleşme, dini çeşitlilik ve modern toplumda dinin dönüşümü gibi temel sosyolojik kavramları açıklar. |
| ÖÇ04 | Türkiye bağlamında din-toplum ilişkisini sosyolojik kuramlar ışığında yorumlar. |
| ÖÇ05 | Din sosyolojisine ilişkin akademik literatürü analiz eder ve bilimsel araştırmalarda kullanır. |
| ÖÇ06 | Din olgusunu toplumsal yapı, kültür, kimlik ve otorite gibi kavramlarla ilişkilendirerek çok boyutlu değerlendirmeler yapar. |
| ÖÇ07 | Güncel dini tartışmalara sosyolojik bakış açısıyla yaklaşır ve eleştirel düşünme becerilerini geliştirir. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanında temel bilgi ve yaklaşımları öğrenir. | 3 |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanı ile ilgili ulusal ve uluslararası düzeyde alanyazını inceleyerek değerlendirir. | |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İncelediği alanyazına dayalı olarak araştırma önerileri geliştirir. | |
| PÖÇ04 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanında ulusal ve uluslararası çalışmalar hakkında yeterli düzeyde birikim edinir. | 3 |
| PÖÇ05 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanında özgün araştırmalar yapar. | |
| PÖÇ06 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Geliştirdiği önerilerden bir konu belirler ve bu konu hakkında rapor hazırlar. | 2 |
| PÖÇ07 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Hazırladığı araştırma raporunu tartışır ve sunar. | |
| PÖÇ08 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Ulusal ve uluslararası projelerde bireysel ve ekiple çalışma becerilerini kullanır. | |
| PÖÇ09 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanının temel kaynaklarını bilimsel çalışmalarda kullanacak düzeyde tanır. | 3 |
| PÖÇ10 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanla ilgili uluslararası alanyazını izleyecek düzeyde bir yabancı dili etkili kullanır. | |
| PÖÇ11 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Üst düzey düşünme becerilerini (eleştirel düşünme, problem çözme, yaratıcı düşünme, karar verme, yansıtma) kullanır. | |
| PÖÇ12 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Çalışmalarını bağımsız ve bir ekibin üyesi olarak yürütür. | 2 |
| PÖÇ13 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Çalışmalarında bilimsel araştırma becerilerini kullanır. | |
| PÖÇ14 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Etik kurallara uyar. |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Din Sosyolojisine Giriş ve Temel Kavramlar | Derse giriş metinleri, ders kitabı tanıtımı | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 2 | Dinin Toplumsal İşlevleri | Berger ve Durkheim okumaları | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 3 | Klasik Sosyologlarda Din I: Durkheim | Durkheim, The Elementary Forms | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 4 | Klasik Sosyologlarda Din II: Weber ve Karizma | Weber, The Sociology of Religion | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Tartışma |
| 5 | Marx ve Dinin Eleştirisi | Marx'ın din eleştirisine dair okumalar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 6 | Sekülerleşme Kuramları | Casanova, Davie okumaları | Öğretim Yöntemleri: Tartışma, Anlatım |
| 7 | Modern Toplumda Dinin Dönüşümü | Beyer, Giddens, Berger | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Beyin Fırtınası |
| 8 | Ara Sınavlar | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
|
| 9 | Dini Cemaatler ve Mezhepler | Troeltsch, Stark & Bainbridge | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap, Anlatım |
| 10 | Dindarlık Biçimleri ve Sosyolojik Yaklaşımlar | Glock & Stark okumaları | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap, Tartışma |
| 11 | Dini Ahlak, Kimlik ve Toplumsal Değerler | Sosyal değer ve kimlik literatürü | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 12 | Dini Otorite ve Kurumsallaşma | Dinî yapıların sosyolojik analizi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 13 | Türkiye'de Dinin Sosyolojik Analizi I | Türkiye’de din-devlet-toplum ilişkileri | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap, Anlatım |
| 14 | Türkiye'de Dinin Sosyolojik Analizi II | Güncel saha verileri ve raporlar | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap, Tartışma |
| 15 | Genel Değerlendirme ve Soru-Cevap | Tüm ders materyallerinin gözden geçirilmesi | Öğretim Yöntemleri: Tartışma, Soru-Cevap |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
|
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 0 | 0 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 0 | 0 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 0 | 0 | 0 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 0 | 0 | 0 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 0 | 0 | 0 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 0 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | ,00 | ||
| AKTS | 0 AKTS | ||