TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Birim | SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ |
| TEMEL İSLAM BİLİMLERİ (YL) (TEZLİ) | |
| Kod | TİB1731 |
| Ad | Hanefi-Maturidi-Yesevi Din Söylemi |
| Dönem | 2025-2026 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Dönem | Güz |
| Süre (T+U) | 3-0 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 6 AKTS |
| Yerel Kredi | 3 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Yüksek Lisans Dersi |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Prof. Dr. YUSUF GÖKALP |
| Dersin Öğretim Elemanı |
Prof. Dr. YUSUF GÖKALP
(Güz)
(A Grubu)
(Sor. Öğr. Ele.)
|
Dersin Amacı / Hedefi
Akılcı-Hadari zihniyetin tezahürü olan coğulcu, hogörüye dayalı ve bir arada yaşama tecrubesine sahip Hanefi-Maturidi-Yesevi din söylemini analiz etmek
Dersin İçeriği
Zihiyet Farklılaşması-Mezheplerin Doğuşu; Mezhep-Coğrafya-Kültür İlişkisi; Ashabu’l-Hadis- Ashabu’r-Rey Ayrışması; Akılcı-Hadari Din Söylemi; Horasan ve Mevaerannühirde İslam’ın Yayılışı; Ebu Hanife ve Hanefilik; Ebu Mansur El-Maturidi ve Maturidilik; Hoca Ahmet Yesevi ve Mistik Tasavvufi Söylem; Türk Din Anlayışı İsimlendirmesi; Hanefi-Maturidi-Yesevi Söylemin Anadolu ve Balkanlardaki Tezahürleri; Temel Kavramlar ve Kaynaklar
Dersin Ön Koşulu
Ders ön koşulu bulunmamaktadır.
Kaynaklar
Y. GÖKALP ve F. ALİBEKİROĞLU EREN, "İSLAM DÜŞÜNCESİNDE BİR MEZHEP OLARAK HANEFÎ-MÂTÜRÎDÎLİK," In İSLÂM’IN HANEFÎ-MÂTÜRÎDÎ YORUMU , İstanbul: AKIL FİKİR YAYINLARI, 2022, pp.39-75.
Notlar
Sönmez Kutlu, İmam Mâturîdî ve Maturidilik, Haz: Sönmez Kutlu, Kitâbiyât Yay., II. Baskı, Ankara 2007, 463 s.
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Akılcı hadari zihin yapısını analiz eder |
| ÖÇ02 | Hanefi-Maturidi-Yesevi din söyleminin temel özelliklerini bilir |
| ÖÇ03 | Hanefi-Maturidi din söylemi içerisindeki farklılaşmaları tasnif eder. |
| ÖÇ04 | Hanefi-Maturidi din söylemi içerisindeki grupları karşılaştırır. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslami ilimlerin tarihi gelişimi, metotları, kavramları ve kaynaklarını bilir, bunlar arasındaki farkları ve benzerlikleri karşılaştırır. | |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslam düşünce tarihinde kelam, tasavvuf, İslam mezhepleri, İslam hukuku, tefsir ve hadis alanında ortaya çıkan ekollerin doğuşu, teşekkül süreci, temel görüşleri, kaynakların ve İslam düşüncesine katkılarını bilir | 3 |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslami ilimler sahasında ortaya konulan tarihsel tecrübe ve bilimsel birikimi sorgular, tasnif eder, güncel meselelerin çözümünde bundan yararlanır | 5 |
| PÖÇ04 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Günümüz ihtiyaçları doğrultusunda temel dinî problemlere çözüm üretebilme becerisi kazanır | 4 |
| PÖÇ05 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Temel İslam bilimleri alanında bilimsel yöntem ve teknikleri kullanarak araştırma yapabilme becerisi kazanır | 3 |
| PÖÇ06 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Temel dini metinleri okuma açıklama ve yorumlama becerisine sahip olur | |
| PÖÇ07 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Temel Din bilimleriyle ilgili ulusal ve uluslar arası çalışmaları takip etme, anlama becerisine sahip olur | |
| PÖÇ08 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanıyla ilgili bilimsel bir zihniyete sahip olur | 5 |
| PÖÇ09 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Alanıyla ilgili kaynakları kullanabilecek ve elde ettiği bilgileri paylaşabilecek düzeyde yabancı dil bilir | |
| PÖÇ10 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Mesleki alanını ilgilendiren resmi ve özel kurumlarla işbirliği içersinde çalışır | |
| PÖÇ11 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | İlahiyat alanında bilimsel bilgi üretir. Elde ettiği temel dini bilgileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirir | |
| PÖÇ12 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Alanıyla ilgili toplumsal ihtiyaç ve problemlere çözüm üretebilecek araştırmalar yapar | |
| PÖÇ13 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Temel İslam Bilimleri alanına uygun yöntem teknik materyal ve teknolojik imkânları kullanır |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Zihiyet Farklılaşması-Mezheplerin Doğuşu | Önerilen kaynaktan okumalar yapmak | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 2 | Mezhep-Coğrafya-Kültür İlişkisi | Önerilen kaynaktan okumalar yapmak | Öğretim Yöntemleri: Anlatım |
| 3 | Ashabu’l-Hadis- Ashabu’r-Rey Ayrışması | Önerilen kaynaktan okumalar yapmak | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 4 | Akılcı-Hadari Din Söylem | Önerilen kaynaktan okumalar yapmak | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 5 | Horasan ve Mevaerannühirde İslam’ın Yayılışı | Önerilen kaynaktan okumalar yapmak | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 6 | Ebu Hanife ve Hanefilik | Önerilen kaynaktan okumalar yapmak | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 7 | Ebu Mansur El-Maturidi ve Maturidilik | Önerilen kaynaktan okumalar yapmak | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 8 | Ara Sınavlar | SINAV | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 9 | Hoca Ahmet Yesevi ve Mistik Tasavvufi Söylem | Önerilen kaynaktan okumalar yapmak | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 10 | Türk Din Anlayışı İsimlendirmesi | Önerilen kaynaktan okumalar yapmak | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 11 | Hanefi-Maturidi-Yesevi Söylemin Anadolu ve Balkanlardaki Tezahürleri I | Önerilen kaynaktan okumalar yapmak | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 12 | Hanefi-Maturidi-Yesevi Söylemin Anadolu ve Balkanlardaki Tezahürleri II | Önerilen kaynaktan okumalar yapmak | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 13 | Hanefi-Maturidi-Yesevi Söylemin Günümüzdeki Tezahürleri I | Önerilen kaynaktan okumalar yapmak | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 14 | Hanefi-Maturidi-Yesevi Söylemin Günümüzdeki Tezahürleri II | Önerilen kaynaktan okumalar yapmak | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 15 | Konu ile ilgili ileri okuma önerileri | Önerilen kaynaktan okumalar yapmak | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | sınav | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | sınav | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Değerlendirme (Sınav) Yöntemleri ve Kriterleri
Güncel dönem payları henüz belirlenmemiştir. Bir önceki dönem payları gösterilmektedir.
| Değerlendirme Türü | Yarıyıl İçi / Yıl İçi Etkisi | Yarıyıl Sonu / Yıl Sonu Etkisi |
|---|---|---|
| 1. Ara Sınav | 100 | 40 |
| Genel Değerlendirme | ||
| Yarıyıl İçi / Yıl İçi Toplam | 100 | 40 |
| 1. Yıl Sonu Sınavı | - | 60 |
| Genel Toplam | - | 100 |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 3 | 42 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 5 | 70 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 0 | 0 | 0 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 15 | 15 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 30 | 30 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 157 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 6,28 | ||
| AKTS | 6 AKTS | ||