TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Birim | MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ |
| ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ PR. | |
| Kod | ENM223 |
| Ad | Ergonomi |
| Dönem | 2025-2026 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Yarıyıl | 3. Yarıyıl |
| Süre (T+U) | 1-1 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 3 AKTS |
| Yerel Kredi | 1.5 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Lisans Dersi |
| Tür | Normal |
| Etiket | Z Zorunlu |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Dr. Öğr. Üyesi Müfide NARLI |
| Dersin Öğretim Elemanı |
Dr. Öğr. Üyesi Müfide NARLI
(Güz)
(A Grubu)
(Sor. Öğr. Ele.)
|
Dersin Amacı / Hedefi
İnsan–iş–çevre etkileşimini analiz edip güvenli ve verimli iş istasyonları tasarlamak; insan vücut sistemlerine (kısaca: kas-iskelet, sinir, dolaşım–solunum) değinmek; fiziksel/çevresel etmenleri bütüncül değerlendirmek; risk analiz yaklaşımlarını tanımak; ve kanıta dayalı iyileştirmelerle riskleri azaltıp güvenlik, konfor ve verimliliği artırmak amaçlanır.
Dersin İçeriği
İnsan–iş–çevre etkileşimi; insan vücut sistemleri ve ergonomi (statik/dinamik iş ↔ kas-iskelet rahatsızlıkları); antropometri ve temel istatistiklere kısaca bakış (yüzdelik mantığı); çalışma postürleri ve iş yükü; ergonomik risk analizleri (REBA ayrıntılı uygulama, RULA/OCRA tanıtım); iş istasyonu tasarımı (oturarak/ayakta çalışma, erişim–görüş alanları); çevresel etmenler (aydınlatma, gürültü, titreşim, ısıl konfor); ve kanıta dayalı iyileştirme ile raporlama.
Dersin Ön Koşulu
Ön koşul yoktur.
Kaynaklar
Ergonomi- Fatih C. Babalık
Notlar
Haftalık Ders Sunumları
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Ergonomi Temelleri ve İnsan Faktörleri: Ergonominin tanım/tarihçesini açıklar; fiziksel–psikolojik–fizyolojik insan faktörlerini ve sinir, dolaşım, solunum, kas-iskelet sistemlerinin işleyişini genel olarak anlar ve performans, algı ve yorgunluk üzerindeki etkilerini yorumlar. |
| ÖÇ02 | Antropometrik Ölçüm ve İstatistik: Antropometrik ölçümleri doğru biçimde alır; veri kalitesini ve yüzdelikleri kullanarak tasarım kararlarına dönüştürür. |
| ÖÇ03 | İş İstasyonu ve Görev Tasarımı: Erişim–görme alanları ve ayarlanabilirlik ilkelerine göre oturarak/ayakta çalışma düzenlerini ve görevleri tasarlar; elle taşıma/kaldırma gereksinimlerini göz önüne alır. |
| ÖÇ04 | Ergonomik Risk Değerlendirmesi yaklaşımlarını tanır ve ergonomik olarak duruş riskini hesaplar, analiz eder ve sonuçları yorumlar |
| ÖÇ05 | Çevresel Faktörlerin Yönetimi: Gürültü, titreşim, aydınlatma, ısıl konfor/hava kalitesi etkilerini değerlendirir; uygun kontrol ve iyileştirme önlemleri önerir. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Matematik, fen bilimleri ve Endüstri Mühendisliği disiplinine özgü konularda yeterli bilgi birikimine sahip olur; bu alanlardaki kuramsal ve uygulamalı bilgileri, karmaşık mühendislik problemlerinde kullanma becerisi edinir. | |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Karmaşık Endüstri Mühendisliği problemlerini saptama, tanımlama, formüle etme ve analitik çözme becerisini elde eder; bu amaçla uygun analiz ve modelleme yöntemlerini seçme ve uygulama becerisine sahip olur. | |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Karmaşık bir sistemi, süreci, cihazı veya ürünü gerçekçi kısıtlar ve koşullar altında, belirli gereksinimleri karşılayacak şekilde tasarlama becerisi edinir; bu amaçla modern tasarım yöntemlerini uygulama becerisi kazanır. | |
| PÖÇ04 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Endüstri Mühendisliği uygulamalarında karşılaşılan karmaşık problemlerin analizi ve çözümü için gerekli olan modern teknik ve araçları seçme ve kullanma becerisi edinir, bilişim teknolojilerini etkin bir şekilde kullanma becerisine sahip olur. | |
| PÖÇ05 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Karmaşık Endüstri Mühendisliği problemlerinin veya disipline özgü araştırma konularının incelenmesi için deney tasarlama, deney yapma, veri toplama, sonuçları analiz etme ve yorumlama becerisi edinir. | 4 |
| PÖÇ06 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Disiplin içi ve çok disiplinli takımlarda veya bireysel olarak etkin biçimde çalışma becerisine sahip olur. | 5 |
| PÖÇ07 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Türkçe sözlü ve yazılı etkin iletişim kurma becerisi; en az bir yabancı dil bilgisi; etkin rapor yazma ve yazılı raporları anlama, tasarım ve üretim raporları hazırlayabilme, etkin sunum yapabilme, açık ve anlaşılır talimat verme ve alma becerisine sahip olur. | |
| PÖÇ08 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği konusunda farkındalık bilincine sahip olur; bilgiye erişebilme, bilim ve teknolojideki gelişmeleri izleme ve kendini sürekli yenileme becerisine sahip olur. | |
| PÖÇ09 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Etik ilkelerine uygun davranma, mesleki ve etik sorumluluk bilinciyle mühendislik uygulamalarında kullanılan standartlar hakkında bilgi sahibi olur. | 4 |
| PÖÇ10 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Proje yönetimi, risk yönetimi ve değişiklik yönetimi gibi, iş hayatındaki uygulamalar hakkında bilgi sahibi olur; girişimcilik, yenilikçilik hakkında farkındalık sahibi olur. | |
| PÖÇ11 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Mühendislik uygulamalarının evrensel ve toplumsal boyutlarda sağlık, çevre ve güvenlik üzerindeki etkileri ve çağın mühendislik alanına yansıyan sorunları hakkında bilgi sahibi olur ve mühendislik çözümlerinin hukuksal sonuçları konusunda farkındalığa sahip olur. | 4 |
| PÖÇ12 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Meslek hayatında etkili iletişimin gücünden faydalanabilir ve gelişmeleri doğru yorumlama becerisine sahip olur. | |
| PÖÇ13 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Makine, insan, zaman, bilgi veya para içeren entegre sistemleri tasarlama, geliştirme, uygulama ve iyileştirme becerisine sahip olur. | 5 |
| PÖÇ14 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Maliyet, çevre, sürdürülebilir kalkınma, enerji, üretilebilirlik, etik, sağlık, güvenlik ve politik sorunlar gibi gerçekçi koşullar ve kısıtlar altında, modern tasarım, yöntemlerini uygulayarak, karmaşık ürün, süreç, iş, sistem tasarımı yapma, geliştirme, uygulama ve iyileştirme becerisine sahip olur. | 4 |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Ergonomiye Giriş (Tanım, Kapsam, Tarihçe) ve İlişkili Disiplinler | Ders Sunumları ve önerilen kaynaklar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 2 | İnsan Faktörleri: Fiziksel, Psikolojik ve Fizyolojik Temeller | Ders sunumları ve önerilen kaynaklar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 3 | Vücut sistemleri: Sinir Sistemi – Duyu ve Algı | Ders sunumları ve önerilen kaynaklar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 4 | Vücut sistemleri: Dolaşım & Solunum; İş–Enerji ve Yorgunluk | Ders Sunumları ve önerilen kaynaklar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 5 | Vücut Sistemleri: Kas–İskelet Sistemi; Statik/Dinamik İş Yükü | Ders sunumları ve önerilen kaynaklar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 6 | Vücut sistemleri: Hareket/Destek Sistemi ve Anatomik Hareketler | Ders Sunumları ve önerilen kaynaklar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 7 | Antropometrik Ölçümlerin alınması: İstatistik ve Tasarımda Kullanımı | Ders sunumları, videolar, önerilen kaynaklar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Problem Çözme, Örnek Olay |
| 8 | ARA SINAV | Ders sunumları, ders notları, ders kitabı ve önerilen diğer kaynaklar | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 9 | Ergonomik Risk Analizi Yöntemlerinin genel tanıtımı ve bir REBA uygulaması | Ders sunumları, önerilen diğer kaynaklar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Örnek Olay, Problem Çözme |
| 10 | Ergonominin ondört ilkesi | Ders sunumları, önerilen diğer kaynaklar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Örnek Olay |
| 11 | İş istasyonunun tasarımı: Erişim/Görme Alanları | Ders sunumları ve önerilen diğer kaynaklar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Örnek Olay |
| 12 | İş istasyonunun tasarlanması: Oturarak/Ayakta Çalışma | Ders sunumları ve önerilen diğer kaynaklar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Örnek Olay |
| 13 | İş istasyonunun tasarlanması: Elle Taşıma; Kaldırma–İtme–Çekme (NIOSH) | Ders sunumları ve önerilen diğer kaynaklar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Örnek Olay |
| 14 | Çevresel Faktörler I: Ses- Gürültü ve Titreşim Ergonomisi | Ders sunumları ve önerilen diğer kaynaklar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Örnek Olay |
| 15 | Çevresel Faktörler II: Aydınlatma, İklim/Hava Kalitesi; Genel Değerlendirme | Ders sunumları ve önerilen diğer kaynaklar | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Örnek Olay |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Öğrenilen bilgilerin bütünleştirilmesi | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Öğrenilen bilgilerin bütünleştirilmesi | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Değerlendirme (Sınav) Yöntemleri ve Kriterleri
Güncel dönem payları henüz belirlenmemiştir. Bir önceki dönem payları gösterilmektedir.
| Değerlendirme Türü | Yarıyıl İçi / Yıl İçi Etkisi | Yarıyıl Sonu / Yıl Sonu Etkisi |
|---|---|---|
| 1. Ara Sınav | 100 | 40 |
| Genel Değerlendirme | ||
| Yarıyıl İçi / Yıl İçi Toplam | 100 | 40 |
| 1. Yıl Sonu Sınavı | - | 60 |
| Genel Toplam | - | 100 |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 2 | 28 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 2 | 28 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 1 | 2 | 2 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 5 | 5 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 12 | 12 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 75 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 3,00 | ||
| AKTS | 3 AKTS | ||