TRKS206 Türkçe Öğretimi Tarihi

4 AKTS - 2-0 Süre (T+U)- 4. Yarıyıl- 2 Yerel Kredi

Genel Bilgi

Kod TRKS206
Ad Türkçe Öğretimi Tarihi
Yarıyıl 4. Yarıyıl
Süre (T+U) 2-0 (T-U) (17 Hafta)
AKTS 4 AKTS
Yerel Kredi 2 Yerel Kredi
Eğitim Dil Türkçe
Seviye Lisans Dersi
Tür Normal
Öğretim Şekli Yüz Yüze Öğretim
Bilgi Paketi Koordinatörü Dr. Öğr. Üyesi BİLAL ERDEM DAĞISTANLIOĞLU


Dersin Amacı

Dil ailesi, Altay dilleri, Türk dili ve Türkçe kavramları ile Türkçenin tarihi dönemleri ve kaynaklarını, bu kaynaklarda Türkçenin öğretimine ilişkin bulguları öğrenir.

Dersin İçeriği

Dil aileleri, Altay dilleri teorisi, Türkçenin dünya dilleri sınıflamasındaki yeri; Türk dili ve Türkçe kavramları; Türk dilinin tarihi dönemleri ve kaynakları; tarihsel süreçte Türkçe öğretimi; Türkçenin tarihi kaynaklarında Türkçe öğretimine ilişkin bulgular.

Dersin Ön Koşulu

Yok.

Kaynaklar

Abik, Ayşehan Deniz (2006) Hamsetü’l- Mütehayyirmn Metin – Çeviri – Açıklamalar – Dizin (1. Baskı), Ankara: Seçkin Yayınları Dilbilimi Dizisi: 11. Aksan, Doğan (2000), Her Yönüyle Dil- Ana Çizgileriyle Dilbilim ( Üç cilt birlikte 3. baskı), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 439. Arat, Reşit Rahmeti (1998), Kutadgu Bilig- II- Çeviri, Ankara: 7. Baskı Türk Tarih Kurumu Yayınları: II. Dizi- S. 20f. Arat, Reşit Rahmeti (1999), Kutadgu Bilig- I- Metin, Ankara: 4. Baskı Türk Dil Kurumu Yayınları: 458. Ata, Aysu (1997), Nasırü’d-din Bin Burhanü’d-dmn Rabgzzm Kısasü’l- Enbiya (Peygamber Kıssaları) I Giriş- Metin- Tıpkıbasım, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 681- 1. Ata, Aysu (1998), Nehcü’l- Ferâdîs Uştmaxlarnıñ Açuq Yolı II- Dizin- Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 518. Ata, Aysu (1997), Nasırü’d-din Bin Burhanü’d-dmn Rabgzzm Kısasü’l- Enbiya (Peygamber Kıssaları) II Dizin, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 681- 2. Ata, Aysu (2002), Harezm – Altın Ordu Türkçesi, İstanbul: Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi: 36. Brockelmann, Carl (1954), Osttürkische Grammatik Der Islamischen Litteratursprachen Mittelasiens, Leiden. Caferoğlu, Ahmet (2001), Türk Dili Tarihi 1- 2, İstanbul: 4. Baskı Alfa Yayınları :856. Clauson, Gerhard (1972), An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkish. Dilâçar, Agop (1971), “Gramer: Tanımı, Adı, Kapsamı, Türleri, Yöntemi, Eğitimdeki Yeri ve Tarihçesi”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı- Belleten 1971, ss. 81- 145. Eckmann, Janos (1995), Nehcü’l- Ferâdîs- Uştmaxlarnıñ Açuq Yolı I- Metin II- Tıpkıbasım (Yayınlayanlar: Semih Tezcan, Hamza Zülfikar), Ankara: Türk Dil Kurumu: 518. Eckmann, Janos (2003a), Çağatayca El Kitabı (Çev. Günay Karaağaç) (1. Baskı), Ankara: Akçağ Yayınları: 456. Eckmann, Janos (2003b), Harezm, Kıpçak ve Çağatay Türkçesi Üzerine Araştırmalar (Haz. O. F. Sertkaya) (2. Baskı), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 635. Ercilasun, Ahmet B. (2005), Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi, Ankara: 2. Baskı Akçağ Yayınları: 603. Erdal, Marcel (2004), A Grammar of Old Turkic, Leiden. Ergin, Muharrem (1997), Dede Korkut Kitabı Giriş- Metin- Faksimile, Ankara: 4. Baskı Türk Dil Kurumu Yayınları: 169. Ergin, Muharrem (1997), Dede Korkut Kitabı II İndeks- Gramer (3. Baskı), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 219. Gabain, Annemarie von (2000), Eski Türkçenin Grameri (Çev. Mehmet Akalın) (3. Baskı), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 532. Hacıeminoğlu, Necmettin (2003), Karahanlı Türkçesi Grameri (2. Baskı), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 638. Hengirmen, Mehmet (1999), Dilbilgisi ve Dilbilim Terimleri Sözlüğü (1. Baskı), Ankara: Engin Yayınevi. Johanson, Lars (2007), Türkçe Dil İlişkilerinde Yapısal Etkenler (Çev. Nurettin Demir), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 914. Karamanlıoğlu, A. Fehmi (1994), Kıpçak Türkçesi Grameri, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 579. Kaya, Ceval (1994), Uygurca Altun Yaruk- Giriş ve Dizin, Ankara: 1. Baskı Türk Dil Kurumu Yayınları: 607. Korkmaz, Zeynep (2003), Gramer Terimleri Sözlüğü (Genişletilmiş 2. Baskı), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 575. Menges, Karl H. (1995), The Turkic Languages and People (2. Baskı), Wiesbaden: Veröffentlichungen Der Societes Uralo- Altaica: 42. Öner, Mustafa (1998), Bugünkü Kıpçak Türkçesi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 703. Özyetkin, Melek (1996), Kırım ve Kazan Sahasına Ait Yarlıg ve Bitiglerin Dil ve Üslup İncelemesi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 658. Tekin, Şinasi (1992), “Eski Türkçe”, Türk Dünyası El Kitabı, ss. 69- 119. Tekin, Talan (1988), Orhon Yazıtları, Ankara. Tekin, Talan (1998), Orhon Yazıtları (Köl Tigin, Bilge Kağan, Tunyukuk), İstanbul: 2. Baskı Simurg Yayınları. Tekin, Talan (2000), Orhon Türkçesi Grameri, Ankara: Türk Dili Araştırmaları Dizisi: 9. Timurtaş, F. Kadri (1994), Eski Türkiye Türkçesi XV. Yüzyıl Gramer – Metin – Sözlük, İstanbul: Enderun Yayınları: 42. Vardar, Berke (2002), Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Multilingual.

Notlar

Abik, Ayşehan Deniz (2006) Hamsetü’l- Mütehayyirmn Metin – Çeviri – Açıklamalar – Dizin (1. Baskı), Ankara: Seçkin Yayınları Dilbilimi Dizisi: 11. Aksan, Doğan (2000), Her Yönüyle Dil- Ana Çizgileriyle Dilbilim ( Üç cilt birlikte 3. baskı), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 439. Arat, Reşit Rahmeti (1998), Kutadgu Bilig- II- Çeviri, Ankara: 7. Baskı Türk Tarih Kurumu Yayınları: II. Dizi- S. 20f. Arat, Reşit Rahmeti (1999), Kutadgu Bilig- I- Metin, Ankara: 4. Baskı Türk Dil Kurumu Yayınları: 458. Ata, Aysu (1997), Nasırü’d-din Bin Burhanü’d-dmn Rabgzzm Kısasü’l- Enbiya (Peygamber Kıssaları) I Giriş- Metin- Tıpkıbasım, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 681- 1. Ata, Aysu (1998), Nehcü’l- Ferâdîs Uştmaxlarnıñ Açuq Yolı II- Dizin- Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 518. Ata, Aysu (1997), Nasırü’d-din Bin Burhanü’d-dmn Rabgzzm Kısasü’l- Enbiya (Peygamber Kıssaları) II Dizin, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 681- 2. Ata, Aysu (2002), Harezm – Altın Ordu Türkçesi, İstanbul: Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi: 36. Brockelmann, Carl (1954), Osttürkische Grammatik Der Islamischen Litteratursprachen Mittelasiens, Leiden. Caferoğlu, Ahmet (2001), Türk Dili Tarihi 1- 2, İstanbul: 4. Baskı Alfa Yayınları :856. Clauson, Gerhard (1972), An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth Century Turkish. Dilâçar, Agop (1971), “Gramer: Tanımı, Adı, Kapsamı, Türleri, Yöntemi, Eğitimdeki Yeri ve Tarihçesi”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı- Belleten 1971, ss. 81- 145. Eckmann, Janos (1995), Nehcü’l- Ferâdîs- Uştmaxlarnıñ Açuq Yolı I- Metin II- Tıpkıbasım (Yayınlayanlar: Semih Tezcan, Hamza Zülfikar), Ankara: Türk Dil Kurumu: 518. Eckmann, Janos (2003a), Çağatayca El Kitabı (Çev. Günay Karaağaç) (1. Baskı), Ankara: Akçağ Yayınları: 456. Eckmann, Janos (2003b), Harezm, Kıpçak ve Çağatay Türkçesi Üzerine Araştırmalar (Haz. O. F. Sertkaya) (2. Baskı), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 635. Ercilasun, Ahmet B. (2005), Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi, Ankara: 2. Baskı Akçağ Yayınları: 603. Erdal, Marcel (2004), A Grammar of Old Turkic, Leiden. Ergin, Muharrem (1997), Dede Korkut Kitabı Giriş- Metin- Faksimile, Ankara: 4. Baskı Türk Dil Kurumu Yayınları: 169. Ergin, Muharrem (1997), Dede Korkut Kitabı II İndeks- Gramer (3. Baskı), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 219. Gabain, Annemarie von (2000), Eski Türkçenin Grameri (Çev. Mehmet Akalın) (3. Baskı), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 532. Hacıeminoğlu, Necmettin (2003), Karahanlı Türkçesi Grameri (2. Baskı), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 638. Hengirmen, Mehmet (1999), Dilbilgisi ve Dilbilim Terimleri Sözlüğü (1. Baskı), Ankara: Engin Yayınevi. Johanson, Lars (2007), Türkçe Dil İlişkilerinde Yapısal Etkenler (Çev. Nurettin Demir), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 914. Karamanlıoğlu, A. Fehmi (1994), Kıpçak Türkçesi Grameri, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 579. Kaya, Ceval (1994), Uygurca Altun Yaruk- Giriş ve Dizin, Ankara: 1. Baskı Türk Dil Kurumu Yayınları: 607. Korkmaz, Zeynep (2003), Gramer Terimleri Sözlüğü (Genişletilmiş 2. Baskı), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 575. Menges, Karl H. (1995), The Turkic Languages and People (2. Baskı), Wiesbaden: Veröffentlichungen Der Societes Uralo- Altaica: 42. Öner, Mustafa (1998), Bugünkü Kıpçak Türkçesi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 703. Özyetkin, Melek (1996), Kırım ve Kazan Sahasına Ait Yarlıg ve Bitiglerin Dil ve Üslup İncelemesi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 658. Tekin, Şinasi (1992), “Eski Türkçe”, Türk Dünyası El Kitabı, ss. 69- 119. Tekin, Talan (1988), Orhon Yazıtları, Ankara. Tekin, Talan (1998), Orhon Yazıtları (Köl Tigin, Bilge Kağan, Tunyukuk), İstanbul: 2. Baskı Simurg Yayınları. Tekin, Talan (2000), Orhon Türkçesi Grameri, Ankara: Türk Dili Araştırmaları Dizisi: 9. Timurtaş, F. Kadri (1994), Eski Türkiye Türkçesi XV. Yüzyıl Gramer – Metin – Sözlük, İstanbul: Enderun Yayınları: 42. Vardar, Berke (2002), Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Multilingual.


Dersin Öğrenme Çıktıları

Sıra Dersin Öğrenme Çıktıları
ÖÇ01 Türk dilinin dünya dilleri arasındaki yerini anlatır.
ÖÇ02 Dil ailelerini açıklar ve Türk dilinin bunlar arasındaki yerini belirler.
ÖÇ03 Türk dilinin tarihi dönemlerini yorumlar ve bu dönemlerde yazılmış eserleri örnekler.
ÖÇ04 Türk dilinin tarihi dönemlerini dil bakımından ayırt eder.
ÖÇ05 Herhangi bir Türkçe lehçe veya şivesiyle yazılmış bir metni değerlendirir.
ÖÇ06 Türkçenin tarihi metinlerinde Türkçe öğretimine dair bulguları tespit eder.


Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi

Sıra Tür Program Öğrenme Çıktıları Duzey
PÖÇ01 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Dil eğitiminin temel kavram ve terimlerini açıklar.
PÖÇ02 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Edebiyatın temel kavramlarını, Türk ve dünya edebiyatının başlıca yazar ve eserlerini bilir.
PÖÇ03 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Türkçenin anlama (dinleme ve okuma) ve anlatma (konuşma ve yazma) becerilerini; bilişsel, duyuşsal ve psikomotor yönüyle bilir.
PÖÇ04 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Dil becerilerinin geliştirilmesinde dil bilgisi ve dil bilimin yeri ve önemini belirler. 2
PÖÇ05 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Türkçe öğretimi ile ilgili öğretim programları, öğretim strateji, yöntem ve teknikleri ile ölçme ve değerlendirme bilgisine sahiptir.
PÖÇ06 Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik Türk dilinin dünya dilleri arasındaki yerini, Türkçenin tarihî gelişimini ve bu gelişime bağlı olarak yaşanan değişimleri inceler. 5
PÖÇ07 Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik Türkçe dil bilgisini (ses, şekil, yapı, anlam, köken, söz dizimi vb.) tüm alanlarıyla ayırt eder. 4
PÖÇ08 Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı Öğrencinin gereksinimine uygun Türkçeye ilişkin materyal geliştirir ve etkinlik tasarlar.
PÖÇ09 Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik Tüm dil becerilerini (okuma, yazma, dinleme, konuşma) geliştirmeye yönelik yöntem ve teknikleri kuramsal ve uygulamalı olarak gerçekleştirir.
PÖÇ10 Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik Türkçe dersi öğretim programlarını ve Türkçe öğretiminde kullanılan materyalleri (Türkçe ders kitapları, görsel ve basılı malzemeler, maketler vb.) çok yönlü (biçim, içerik vb.) ve eleştirel bir bakış açısıyla inceler.
PÖÇ11 Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik Ana dili Türkçe olanlara, yabancılara, Türk soylulara ve iki dilli Türk çocuklarına Türkçe öğretiminin benzerlik ve farklılıklarını ayırt eder.
PÖÇ12 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Arap alfabesiyle yazılı Türkçe metinleri okur.
PÖÇ13 Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik Soyut işlemler dönemine geçiş yapmış öğrencilerin dil öğrenme durumlarını ve okudukları kaynakları değerlendirir.
PÖÇ14 Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik Türkçeyi sözlü ve yazılı iletişimde iyi ve doğru olarak kullanır. 2
PÖÇ15 Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik Türkçe öğretiminde başvurulan mevcut ve yeni yaklaşım, yöntem, teknik ve stratejileri kullanır.
PÖÇ16 Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik Türkçe öğretimine ilişkin kazandığı bilgi ve becerileri, okullarda gözlem ve uygulama boyutlarıyla ortaya koyar.
PÖÇ17 Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik Öğretmenlik mesleğinin gerektirdiği bilgi ve becerileri Türkçe öğretmenliğine uyarlar. 2
PÖÇ18 Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik Etkili iletişimin ögeleri olan empati, aktif dinleme, ben dili kullanımı ve çatışma çözme becerilerini vb. verimli bir şekilde gerçekleştirir.
PÖÇ19 Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı Öğrencilerin seviyelerine uygun edebî ve öğretici metinleri Türk ve dünya edebiyatı ürünlerinden seçer.
PÖÇ20 Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik Türkçe ve yabancı dilde bilişim ve iletişim teknolojilerini etkin olarak kullanır.
PÖÇ21 Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı Türkçe öğretimiyle ilgili sorunları tanımlar, olay ve olguları kavramsallaştırır, bilimsel yöntem ve tekniklerle inceler, verileri yorumlar ve araştırmalara dayalı çözüm önerileri geliştirir.
PÖÇ22 Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı Öğrencilerin dil kazanımlarını farklı yöntemler kullanarak çok yönlü değerlendirir.
PÖÇ23 Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Uygulamalarda, bireysel ve grup çalışmalarında, karmaşık sorunları çözmek için sorumluluk alır ve aldığı görevi etkin bir şekilde yerine getirir.


Haftalık Akış

Hafta Konu Ön Hazırlık Yöntemler
1 Dil aileleri ve Türk dilinin dünya dilleri arasındaki yeri Kaynak eser çalışması. Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama
2 Dil Tipolojisi ve Türkçenin Tipolojik Özellikleri I Kaynak eser çalışması. Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama
3 Dil Tipolojisi ve Türkçenin Tipolojik Özellikleri II Kaynak eser çalışması. Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama
4 Altay dilleri teorisi ve Altay dilleri arasındaki benzerlikler, ilgiler I Kaynak eser çalışması. Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama
5 Altay dilleri teorisi ve Altay dilleri arasındaki benzerlikler, ilgiler II Kaynak eser çalışması. Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama
6 Türk dilinin ilk dönemleri En eski Türkçe ve İlk Türkçe çağı Kaynak eser çalışması. Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama
7 Türk diliyle yazılmış ilk belgeler, ilk taşlar, Orhun Abideleri ve Eski Türkçe dönemi; Köktürkçe ve Uygurca dönemi Kaynak eser çalışması. Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama
8 Ara Sınav Yazılı sınav. Ölçme Yöntemleri:
Yazılı Sınav
9 Karahanlılardan kalan eserler Kaynak eser çalışması. Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama
10 Kıpçaklar, asıl ve diğer sahalardaki Kıpçak topluluklarının dilleri ve onlardan kalan eserler Kaynak eser çalışması. Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama
11 Harezm ve Altınordu sahasından bize intikal edenler Kaynak eser çalışması. Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama
12 Eski Anadolu Türkçesi Kaynak eser çalışması. Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama
13 Çağatayca ve Çağataycanın önemli isimleri ve eserleri Kaynak eser çalışması. Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama
14 Osmanlı Türkçesi ve Osmanlı Türkçesinden kalan eserler Kaynak eser çalışması. Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama
15 Çağdaş Türk lehçelerinin ilk dönemleri Kaynak eser çalışması. Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama
16 Yarıyıl Sonu Sınavları Yazılı sınav. Ölçme Yöntemleri:
Yazılı Sınav
17 Yarıyıl Sonu Sınavları Yazılı sınav. Ölçme Yöntemleri:
Yazılı Sınav


Öğrenci İş Yükü - AKTS

Çalışmalar Sayısı Süresi (Saat) İş Yükü (Saat)
Ders ile İlgili Çalışmalar
Ders (Sınav haftaları dahil değildir) 14 2 28
Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) 14 2 28
Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar
Ödev, Proje, Diğer 1 0 0
Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) 1 8 8
Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı 1 24 24
Toplam İş Yükü (Saat) 88
Toplam İş Yükü / 25 (s) 3,52
AKTS 4 AKTS