FDB808 Dindarlık Ölçekleri ve Din Bilimlerinde İstatistik Yöntem

6 AKTS - 3-0 Süre (T+U)- . Yarıyıl- 3 Yerel Kredi

Genel Bilgi

Kod FDB808
Ad Dindarlık Ölçekleri ve Din Bilimlerinde İstatistik Yöntem
Yarıyıl . Yarıyıl
Süre (T+U) 3-0 (T-U) (17 Hafta)
AKTS 6 AKTS
Yerel Kredi 3 Yerel Kredi
Eğitim Dil Türkçe
Seviye Doktora Dersi
Tür Normal
Öğretim Şekli Yüz Yüze Öğretim
Bilgi Paketi Koordinatörü Dr. Öğr. Üyesi AHMET RİFAT GEÇİOĞLU


Dersin Amacı

Din ve dindarlığın tanımlanmasında karşılaşılan zorlukların ve bu zorlukları aşmak ve dindarlığı daha iyi anlamak amacıyla ortaya konulan dindarlık boyutları ve tiplemelerinin anlaşılmasını sağlamak; dindarlık ölçeği geliştirme süreçlerini kavratmak.

Dersin İçeriği

Din ve dindarlığın tanımlanması, dindarlığın boyutları, dindarlık tipleri, dindarlığın ölçülmesi, dindarlık ölçekleri, olgu-ölçek ilişkisi, dindarlık ölçeği geliştirme aşamaları.

Dersin Ön Koşulu

Ders için herhangi bir ön koşul bulunmamaktadır.

Kaynaklar

Beit-Hallahmi, B. (2015). Psychological perspectives on religion and religiosity. New York: Routledge. (p. 1-22) Brown, L. B. (1987). The psychology of religious belief. London: Academic Press. (p. 16-22) Clark, W. H. (1961). The psychology of religion: An introduction to religious experience and behavior. New York: The Macmillan Company. (p. 17-28) Glock, C. Y., & Stark, R. (1965). Religion and society in tension. Chicago: Rand McNally. (p. 19-37) Kayıklık, H. (2006). Değişen dünyada birey, din ve dindarlık. Ü. Günay & C. Çelik (Ed.), Dindarlığın sosyo-psikolojisi içinde (ss. 157-174). Adana: Karahan Kitabevi. Mehmedoğlu, A. U. (2004). Kişilik ve din. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları. (s. 13-42) Mehmedoğlu, A. U. (2006). Dindarlığın peşinde: Din psikolojisinde araştırma, ölçme ve yorumlama üzerine. İslami Araştırmalar Dergisi, 19(3), 465-478. Spilka, B., Hood, R. W., Hunsberger, B., & Gorsuch, R. L. (2003). The psychology of religion: An empirical approach (2nd ed.). New York: Guilford. (p. 5-12) Taş, K. (2006). Dindarlığın kriterleri üzerine tipolojik bir araştırma. Ü. Günay & C. Çelik (Ed.), Dindarlığın sosyo-psikolojisi içinde (ss. 175-206). Adana: Karahan Kitabevi. Yaparel, R. (1987). Dinin tarifi mümkün mü? Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4, 403-417. Yapıcı, A. (2002). Dinî yaşayışın farklı görüntüleri ve dogmatik dindarlık. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6(1), 66-115. Yapıcı, A. (2004). Din bilimleri alanında yapılan empirik çalışmalarda karşılaşılan metodolojik bir problem: Ölçek mi olguyu, olgu mu ölçeği oluşturmakta?. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4(1), 85-118. Yapıcı, A. (2006). Yeni bir dindarlık ölçeği ve üniversiteli gençlerin dinin etkisini hissetme düzeyi: Çukurova Üniversitesi örneği. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6(1), 66-116. Yapıcı, A. (2007). Ruh sağlığı ve din: Psiko-sosyal uyum ve dindarlık. Adana: Karahan Kitabevi. (s. 7-40) Yavuz, K. (1982). Din psikolojisinin araştırma alanları. Atatürk Üniversitesi İslâmî İlimler Fakültesi Dergisi, 5, 87-108. Yıldız, M. (2001). Dindarlığın tanımı ve boyutları üzerine psikolojik bir çalışma. Tabula Rasa, 1(1), 19-42.

Notlar

Allport, G. W., & Ross, J. M. (1967). Personal religious orientation and prejudice. Journal of Personality and Social Psychology, 5(4), 432-443. Batson, C. D., & Ventis, W. L. (1982). The religious exprerience: A social-psychological perspective. New York: Oxford University Press. Beit-Hallahmi, B., & Argyle, M. (1997). The psychology of religious behaviour: Belief and experience. London: Routledge. Bilgin, V. (2003). Popüler kültür ve din: Dindarlığın değişen yüzü. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 12(1), 193-214. Günay, Ü. (1999). Erzurum ve çevre köylerinde dinî hayat. İstanbul: Erzurum Kitaplığı. (s. 260-264) James, W. (2003). The varieties of religious experience: A study in human natüre (Centenary ed.). London: Routledge. (p. 66-131) Harlak, H. ve Eskin, M. (2018). Dini Yönelim ve Dindarlık Ölçeklerinin geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi. Yeni Symposium 56(2), 24-32. Kurt, A. (2008). Sosyolojik din tanımları ve dine teolojik bakış sorunu. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 17(2), 73-93. Ok, Ü. (2011). Dini Tutum Ölçeği: Ölçek geliştirme ve geçerlik çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 528-549. Ok, Ü. (2016). The Ok-Religious Attitude Scale (Islam): Introducing an instrument originated in Turkish for international use. Journal of Beliefs & Values, 37(1), 55-67. Paker, K. O. ve Akçalı, S. İ. (2012). Dinin bireyselleşmesi: Üniversite gençliği ile bir ölçek çalışması. Gaziantep University-Journal of Social Sciences, 11(4), 1440-1459. Taplamacıoğlu, M. (1962). Yaşlara göre dinî yaşayışın şiddet ve kesafeti üzerine bir anket denemesi. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10, 141-151.


Dersin Öğrenme Çıktıları

Sıra Dersin Öğrenme Çıktıları
ÖÇ01 Din ve dindarlığın tanımlanmasında ortaya çıkan zorluk ve problemleri fark eder.
ÖÇ02 Özsel, işlevsel, hem özsel hem işlevsel dindarlık tanımlarını kavrar.
ÖÇ03 Dindarlığın farklı boyutlandırmaları hakkında bilgi sahibi olur. Glock ve Stark'ın beş boyutlu dindarlık modelini bilir.
ÖÇ04 Alanyazında ortaya konmuş dindarlık tiplemelerini bilir.
ÖÇ05 Geliştirilen dindarlık boyutları ve tiplemelerinde, dindarlığı tanımlamadaki zorluk ve problemlerin önemli rolünün olduğunu kavrar.
ÖÇ06 Alanyazında geliştirilen dindarlık ölçeklerini tanır.
ÖÇ07 Dindarlık ölçeklerinde olgunun mu ölçeği, yahut ölçeğin mi olguyu oluşturduğu hususunu tartışır.
ÖÇ08 Bir dindarlık ölçeğinin geliştirilme aşamalarını bilir.
ÖÇ09 İstatiksel açıdan ölçek maddelerini, ölçeğin geçerlik ve güvenirliğini analiz eder.


Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi

Sıra Tür Program Öğrenme Çıktıları Duzey
PÖÇ01 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Alanının temel kavramlarını kullanma becerisini spesifik bir alanda derinleştirir. 3
PÖÇ02 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Alanı ile ilgili ulusal ve uluslararası düzeyde alanyazını inceleyerek değerlendirir. 4
PÖÇ03 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Alanyazın araştırması yapar.
PÖÇ04 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Alanındaki çalışmalarda yararlanılan ekipmanları kullanır.
PÖÇ05 Bilgi - Kuramsal, Olgusal İncelediği alanyazına dayalı olarak araştırma önerileri geliştirir.
PÖÇ06 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Alanıyla ilgili yeni ve karmaşık fikirlerin analiz, sentez ve değerlendirmesini yapar. 4
PÖÇ07 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Alanında özgün araştırmalar yapar.
PÖÇ08 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Geliştirdiği önerilerden bir konu belirler ve bu konu hakkında rapor hazırlar.
PÖÇ09 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Hazırladığı araştırma raporunu tartışır ve sunar.
PÖÇ10 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Ulusal ve uluslararası projelerde bireysel ve ekiple çalışma becerilerini kullanma
PÖÇ11 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Doktora yeterlik sınavı hazırlık çalışması süresince elde edilen kaynaklardan sonuçlar çıkarır.
PÖÇ12 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Alanı ile ilgili edinilen bilgileri yazılı ve sözlü olarak yorumlar. 3
PÖÇ13 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Alanla ilgili uluslararası alanyazını izleyecek düzeyde bir yabancı dili etkili kullanır.
PÖÇ14 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Alnının temel kaynaklarını bilimsel çalışmalarda kullanacak düzeyde tanır. 3
PÖÇ15 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Çalışmalarını bağımsız ve bir ekibin üyesi olarak yürütür.
PÖÇ16 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Etik kurallara uyar. 5
PÖÇ17 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Yazılı ve sözlü iletişimde alanıyla ilgili uluslar arası literatürü izleyebilme ve iletişim kurabilme açısından yabancı dil bilgisine sahip olur.


Haftalık Akış

Hafta Konu Ön Hazırlık Yöntemler
1 Din ve Dindarlığın Tanımlanması İlgili Kaynağı/Kaynakları Okuma Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
2 Dindarlığın Boyutları İlgili Kaynağı/Kaynakları Okuma Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
3 Dindarlık Tiplemeleri İlgili Kaynağı/Kaynakları Okuma Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
4 Dindarlık Ölçülebilir mi? İlgili Kaynağı/Kaynakları Okuma Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
5 Din Bilimlerinde Geliştirilen Dindarlık ve Uyarlama Dindarlık Ölçekleri İlgili Kaynağı/Kaynakları Okuma Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
6 Mevcut Dindarlık Ölçeklerinin İstatistiksel Açıdan Değerlendirilmesi İlgili Kaynağı/Kaynakları Okuma Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
7 Dindarlık Ölçeklerinde Olgu-Ölçek İlişkisi İlgili Kaynağı/Kaynakları Okuma Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
8 Ara Sınavlar Sınava Hazırlık Ölçme Yöntemleri:
Yazılı Sınav
9 Dindarlık Ölçeği Geliştirme Aşamaları İlgili Kaynağı/Kaynakları Okuma Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
10 Hangi Amaçla Ölçek Geliştirileceğine ve Neyin Ölçüleceğine Karar Vermek İlgili Kaynağı/Kaynakları Okuma Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
11 Ölçekleme Teknikleri ve Madde Yazımı İlgili Kaynağı/Kaynakları Okuma Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, Gösterip Yaptırma
12 Ölçeğin Açıklama ve Önergesini Yazarken Dikkat Edilecek Hususlar; Ön Deneme ve Denemenin Yapılması İlgili Kaynağı/Kaynakları Okuma Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
13 Madde Analizleri İlgili Kaynağı/Kaynakları Okuma Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, Gösterip Yaptırma
14 Geçerlik ve Güvenirlik Analizleri İlgili Kaynağı/Kaynakları Okuma Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, Gösterip Yaptırma
15 Dindarlık Ölçeği Uyarlama Aşamaları İlgili Kaynağı/Kaynakları Okuma Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
16 Yarıyıl Sonu Sınavları Sınava Hazırlık Ölçme Yöntemleri:
Yazılı Sınav
17 Yarıyıl Sonu Sınavları Sınava Hazırlık Ölçme Yöntemleri:
Yazılı Sınav


Öğrenci İş Yükü - AKTS

Çalışmalar Sayısı Süresi (Saat) İş Yükü (Saat)
Ders ile İlgili Çalışmalar
Ders (Sınav haftaları dahil değildir) 14 3 42
Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) 14 8 112
Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar
Ödev, Proje, Diğer 0 0 0
Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) 1 2 2
Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı 1 2 2
Toplam İş Yükü (Saat) 158
Toplam İş Yükü / 25 (s) 6,32
AKTS 6 AKTS