DEN442 Tıp Etiği

2 AKTS - 1-0 Süre (T+U)- 7. Yarıyıl- 0 Yerel Kredi

Genel Bilgi

Kod DEN442
Ad Tıp Etiği
Yarıyıl 7. Yarıyıl
Süre (T+U) 1-0 (T-U) (32 Hafta)
AKTS 2 AKTS
Yerel Kredi 0 Yerel Kredi
Eğitim Dil Türkçe
Seviye Lisans Dersi
Tür Normal
Öğretim Şekli Yüz Yüze Öğretim
Bilgi Paketi Koordinatörü Doç. Dr. FUNDA GÜLAY KADIOĞLU


Dersin Amacı

Diş hekimliği öğrencilerine tıp ve diş hekimliği etiği ile ilgili temel bilgileri, medikal /dental vakaların etik boyutunu, etik sorunları saptama ve çözümleme yöntemlerini, etik değerlerin gözetilmesini, diş hekimliği etiğinde karar verme süreçlerini, hastalara ve topluma karşı etik ve yasal sorumluluklarının yerine getirilmesinin önemini tanıtmaktır.

Dersin İçeriği

Bu dersin kapsamında temel etik bilgileri, normatif sistemler, etik ilkeler ve öğretiler, değerler ve değer sistemleri, tıp ve diş hekimliği etiği sorunları, etik vaka analizleri, etik sorun çözüm yöntemleri, yaşamın başlangıcına ve sonuna ait etik sorunlar, ulusal ve uluslararası yasal düzenlemeler ve etik kodlar, diş hekiminin etik sorumluluğu, hasta hakları konuları yer almaktadır.

Dersin Ön Koşulu

Yok

Kaynaklar

1.Kadıoğlu FG. Tıbbi Etik Açısından Diş Hekiminin Karar Sorunu. Tıbbi Etik, 1994; 2(2):89-91. 2. Kadıoğlu FG, Kadıoğlu S. Etik Karar Verme Süreci. Klinik Etik, Ed. Ayşegül Erdemir, Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul 2001. 3.  Rule JT. Veatch RM. Ethical Questions in Dentistry, Quintessence Pub.2nd ed. 2004. 4. Tepe H. Felsefi Etik ve Meslek Etikleri, Türkiye Felsefe Kurumu, Ankara 2005. 5.  Aydın E. Tıp Etiğine Giriş, Pegem Yayıncılık, Ankara 2001. 6.  Kadıoğlu FG. Sağlık Alanında Hatalı Uygulamalar ve Hasta Güvenliği. Dişhekimliği Dergisi 2012; 103(2):30-31. 7.  Kadıoğlu FG. Tıbbi Karar Verme Sürecinde Hastanın Artan Rolü. Tıp Etiği-Hukuku-Tarihi Dergisi 2012; 20(2):69-73. 8. Funda Gülay Kadıoğlu. İletişim Becerileri Ders Notu

Notlar

Tıp etiği konularını ele alan filmler


Dersin Öğrenme Çıktıları

Sıra Dersin Öğrenme Çıktıları
ÖÇ01 Etik ve diş hekimliği etiği ile ilgili ilkeleri ve öğretileri açıklar
ÖÇ02 Diş hekiminin etik sorumluluklarını açıklar ve savunur
ÖÇ03 Hastaya karşı insancıl, güvenilir, adil, merhametli ve şefkatli davranmayı savunur ve uygular
ÖÇ04 Hastanın özerkliğine ve mahremiyetine önem verdiğini gösterir
ÖÇ05 Hasta haklarını açıklar, savunur ve uygular
ÖÇ06 Hastayla empatik iletişim kurmayı açıklar ve uygular
ÖÇ07 Sağlık hizmetinin tanı, tedavi planlama ve tedavi aşamalarında hastanın en üstün çıkarını gözetir ve onun iyiliğini hedefler.
ÖÇ08 Diş hekimliği ile ilgili ulusal ve uluslarası yasal düzenlemeleri, etik kodları açıklar ve bilgisini güncel tutarak uygular
ÖÇ09 Diş hekimliği etiği sorunlarını tanır ve çözüm önerileri sunar
ÖÇ10 Hastanın aydınlatılmış onamının veya reddinin alınmasının etik ve hukuk açısından önemini bilir ve uygular.


Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi

Sıra Tür Program Öğrenme Çıktıları Duzey
PÖÇ01 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Diş hekimi olarak mesleğinin gerektirdiği klinik ve sağlık bilimlerine ait temel ve güncel bilgileri edinir 4
PÖÇ02 Bilgi - Kuramsal, Olgusal İnsan yaşamının tüm evrelerinde ağız-diş-çene ve bunlarla ilişkili oluşumların normal yapısını, işlevini, gelişimini ve etkileşimini açıklar.
PÖÇ03 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Ağız, diş ve çene sisteminin sağlığının sürdürülmesi, sistemle ilgili bozuklukların ve hastalıkların önlenmesinde koruyucu diş hekimliği yöntemleri ve etik ilkeler bilgisine sahiptir. 5
PÖÇ04 Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı Sık görülen ağız, diş ve çene bozukluklarının/hastalıklarının sistemik hastalıklarla olan ilişkisini açıklar; güncel, güvenilir tanı yöntemlerini belirler, ayırıcı tanı koyar ve hastanın mahremiyetine, sırlarına, onuruna, inançlarına, kültürel farklılıklarına, cinsel tercihine saygı duyarak gerekli tedavi seçeneğini uygular 5
PÖÇ05 Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı Sağlık ve hastalık bileşenlerini, sürecini, sonucunu kavrar, analiz eder, değerlendirir. Bilgilerin güncelleştirilmesinde ve hasta tedavisinde edindiği psikomotor becerilerle birlikte kanıta dayalı yöntemleri kullanır. Hastanın tercihini, kendi deneyimini ve en geçerli kanıtı değerlendirerek etik ilkeler doğrultusunda karar vermeyi ilke edinir. 5
PÖÇ06 Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı Hastaya bütüncül yaklaşarak diş hekimliğinin çeşitli dallarında disiplinler-arası takım çalışmaları yapar, kendi bilgi ve becerilerinin sınırlarını bilerek gerektiğinde diğer sağlık çalışanlarından yardım alır ve alanında uzman kişilerle işbirliği yapar. 2
PÖÇ07 Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı Diş hekimliğinde medikal acil müdahale gerektiren durumlarda, ilk yardım-temel yaşam desteği sağlar; acil dental durumlarda gerekli müdahaleyi yapar ve sonraki süreci planlar.
PÖÇ08 Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Birey, aile ve topluma yönelik ağız-diş sağlığı eğitimi verir, alanıyla ilgili çalışmaları bireysel veya ekip üyesi olarak yürütür; danışmanlık, denetim, bilirkişilik, liderlik yapar.
PÖÇ09 Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Sorumluluğu altında çalışanların gelişimlerine ve eğitimlerine yönelik etkinlikleri planlar, yönetir ve süreci izleyip değerlendirir.
PÖÇ10 Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği Bilgiye ulaşmanın yollarını bilir ve eleştirel düşünme becerisini kullanarak bilgiyi değerlendirir; hekimlik ile ilgili öğrenme gereksinimlerini ve kaynaklarını belirleyerek etkin biçimde kullanır. 1
PÖÇ11 Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği Yaşam boyu öğrenmeye ilişkin olumlu tutum ve davranış geliştirir, hekimlik mesleğinin gerektirdiği evrensel koşulları benimser. 3
PÖÇ12 Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik Hasta ve hasta yakınları, meslektaşları ve toplumun diğer kesimleri ile etkili iletişim kurar. 4
PÖÇ13 Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik Mesleki konularda ilgili kişi ve kurumları bilgilendirir; düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini nicel-nitel verilerle destekleyerek yazılı veya sözlü olarak aktarır ve uzman olan/olmayan kişilerle paylaşır. 2
PÖÇ14 Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik Toplumsal sorumluluk bilinciyle yaşadığı sosyal çevre için proje/etkinlikler düzenler ve uygular. 1
PÖÇ15 Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ile birlikte tıbbi bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanır.
PÖÇ16 Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik Alanının gerektirdiği düzeyde bir yabancı dili kullanarak mesleki bilgileri ve gelişmeleri izler, meslektaşları ile iletişim kurar.
PÖÇ17 Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik Doğru ve güvenilir kayıt tutar, veri toplar, klinik ve laboratuvar verileri analiz eder, yorumlar ve sonuçlarının paylaşılmasında etik ilkelere uygun davranır. 5
PÖÇ18 Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik Temel sağlık mevzuatını bilir, birey olarak hak ve sorumlulukları ile ilgili yasa, yönetmelik, mevzuat ve etik kurallara uygun davranır. 5
PÖÇ19 Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik Kendi ruh ve beden sağlığı, çalışanların sağlığı, çevre ve iş güvenliği, birey ve halk sağlığı konularında duyarlılık taşır, sorumluluk alır, profesyonel tutum geliştirerek davranışları ile topluma rol model olur. 4


Haftalık Akış

Hafta Konu Ön Hazırlık Yöntemler
1 Tanışma ve Öğrenim İzlencesinin Tanıtımı Ön hazırlık gerekmemektedir Öğretim Yöntemleri:
Anlatım
2 Tıp ve Diş Hekimliği Mesleklerinin Felsefesi ve Özellikleri Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap
3 Tıpta ve Diş Hekimliğinde Hasta-Hekim İlişkisi Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap
4 Diş Hekimliğinde Hasta-Hekim İlişkisi (Rol Oynama) Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Rol Oynama, Örnek Olay
5 Diş Hekimliğinde İletişim Becerileri ve Empati-1 Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama
6 Diş Hekimliğinde İletişim Becerileri ve Empati-2 (Rol Oynama) Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Rol Oynama, Grup Çalışması, Örnek Olay
7 Terim ve Kavram Bilgisi : Felsefe, Etik, Biyoetik, Tıp Etiği, Diş Hekimliği Etiği Norm, Değer, Tutum, Normatif Sistemler, Değer Sistemleri, Deontoloji, Ödev, Sorumluluk Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap
8 Biyomedikal Etiğin Temel İlkeleri-1:Zarar Vermekten Kaçınma, Yarar Sağlama, Adalet, Özerkliğe Saygı Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
9 Biyomedikal Etiğin Temel İlkeleri-2: Yaşama Saygı, Sır Saklama, Mahremiyete Saygı, Dürüstlük Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
10 Biyomedikal Etiğin Temel İlkeleri-3: Aydınlatılmış Onam ve Aydınlatılmış Ret Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
11 Hak Kavramı-İnsan Hakları-Hasta Hakları Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
12 Hasta Hakları ile İlgili Uluslararası Bildirgeler: Lizbon Bildirgesi, Amsterdam Bildirgesi, Bali Bildirgesi, Oslo Bildirgesi vb. Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap
13 Hasta Hakları ile İlgili Ulusal Mevzuat: Hasta Hakları Yönetmeliği vb. Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap
14 Sağlık Profesyonelleriyle ilgili Etik Kodlara Giriş: Hekimlik Etik Kodları, Diş Hekimliği Etik Kodları, Hemşirelik Etik Kodları Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
15 Etik Öğretiler ve Etik Karar Verme Süreci-(Fim gösterimi) Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Tartışma, Grup Çalışması
16 Ara Sınav Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Ölçme Yöntemleri:
Yazılı Sınav
17 Yaşamın Başlangıcı ile İlgili Etik Sorunlar: Abortus, Prenatal Testler, Yardımcı Üreme Teknikleri vb. Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Grup Çalışması
18 Yaşamın Sonlandırılması ile İlgili Etik Sorunlar:Ötanazi, DNR AND, boşuna tedavi vb. Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Grup Çalışması
19 Genetik ve Biyoteknoloji ile İlgili Etik Sorunlar: Klonlama, Kök Hücre Araştırmaları vb. Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
20 Tıpta ve Diş Hekimliğinde İnsan Onuru-Özel Yaşama Saygı-Kişisel Verilerin Korunması Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
21 Tıp Etiği Sorunlarını Konu Alan Film Gösterimi Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Gösteri
22 Hekimin Etik ve Yasal Sorumluluğu Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
23 Sağlık Hukuku Bağlamında Hekimin Yasal Yükümlülükleri Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
24 Diş Hekimliğinde Hatalı Uygulamalar: Malpraktis Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Örnek Olay
25 Diş Hekimliğinde Gri Alanlar: Etik Karar Verme Süreci Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Tartışma, Örnek Olay, Problem Çözme
26 Diş Hekimliğinde Etik Açıdan Estetik Girşimler Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Tartışma, Örnek Olay, Problem Çözme
27 Bulaşıcı Hastalıklar Karşısında Diş Hekimi ve Etik Sorunlar Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Tartışma, Örnek Olay, Problem Çözme
28 Klinik Diş Hekimliğinde Etik Vaka Çözümlemeleri (I): Koruyucu Diş Hekimliği, Onarıcı Diş Hekimliği, Cerrahi Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Tartışma, Örnek Olay, Problem Çözme
29 Klinik Diş Hekimliğinde Etik Vaka Çözümlemeleri (II): Periodontoloji, Ortodonti, Ortognatik Cerrahi Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Tartışma, Örnek Olay, Problem Çözme
30 Diş Hekimliği Meslek Örgütüne Karşı Görev ve Sorumluluklar, TDB Disiplin Yönetmeliği Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
31 Türk Dişhekimleri Birliği Diş Hekimliği Meslek Etiği Kuralları Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
32 Yıl Sonu Sınavları Ders notları ve kaynak kitaptan ilgili konunun çalışılması Ölçme Yöntemleri:
Yazılı Sınav


Öğrenci İş Yükü - AKTS

Çalışmalar Sayısı Süresi (Saat) İş Yükü (Saat)
Ders ile İlgili Çalışmalar
Ders (Sınav haftaları dahil değildir) 29 1 29
Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) 29 1 29
Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar
Ödev, Proje, Diğer 0 0 0
Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) 1 1 1
Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı 1 2 2
Toplam İş Yükü (Saat) 61
Toplam İş Yükü / 25 (s) 2,44
AKTS 2 AKTS