TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Birim | SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ |
| EKONOMETRİ (YL) (TEZLİ) | |
| Kod | IEM759 |
| Ad | Çok Amaçlı Optimizasyon |
| Dönem | 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Dönem | Güz ve Bahar |
| Süre (T+U) | 3-0 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 6 AKTS |
| Yerel Kredi | 3 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Yüksek Lisans Dersi |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Dr. Öğr. Üyesi SEMİN PAKSOY |
| Dersin Öğretim Elemanı |
Dr. Öğr. Üyesi SEMİN PAKSOY
(Bahar)
(A Grubu)
(Sor. Öğr. Ele.)
|
Dersin Amacı / Hedefi
optimizasyon ve çok kriterli karar verme yöntemlerinin incelenmesi, doğrusal programlama problemlerinin çözülmesi ve bulanık karar verme tekniklerinin uygulanması amaçlanmaktadır.
Dersin İçeriği
Optimizasyona giriş yapılarak kısıtlı ve kısıtsız optimizasyon kavramları incelenir. Doğrusal programlama problemleri ele alınarak çözüm yöntemleri uygulanır ve duyarlılık analizi yapılır. Çok kriterli karar verme yöntemleri kapsamında hedef programlama, TOPSIS, VIKOR ve MULTIMOORA yöntemleri incelenir ve uygulanır. Karar problemlerinde bulanıklık kavramı ele alınarak, bulanık TOPSIS yöntemi üzerinde durulur ve bu tekniklerin farklı karar problemlerine uygulanması sağlanır.
Dersin Ön Koşulu
Herhangi bir ön koşul gerekmemektedir
Kaynaklar
Öztürk, Ahmet (2016 ). Yöneylem Araştırması, Ekin Kitabevi, Bursa.
Notlar
Hamdy A Taha (2001). Araştırma Yöntemleri, (Çev. Ş Alp Baray ve Şakir Esnaf) Literatür Yayıncılık. Holzman, A. G. (e-book) (2020). Mathematical Programming for Operations Researchers and Computer Scientists (1st ed) CRC Press
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Çok amaçlı karar problemlerinin özelliklerini öğrenir. |
| ÖÇ02 | Çok kriterli karar problemlerinin özelliklerini öğrenir. |
| ÖÇ03 | Çok kriterli karar verme tekniklerini kullanma becerisi kazanır. |
| ÖÇ04 | Çok amaçlı karar verme tekniklerini kullanma becerisi kazanır. |
| ÖÇ05 | Ekonomi ve işletme alanlarında, çok kriterli karar verme problemlerini formüle ederek çözme becerisi kazanır. |
| ÖÇ06 | Derste öğrenilen modellerin sonuçlarını yorumlama becerisi kazanır. |
| ÖÇ07 | Problemlerin bazılarını Excel paket programı ile çözme becerisi kazanır. |
| ÖÇ08 | Optimizasyon kavramlarını analiz eder ve problem çözme sürecinde kullanır |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Ekonometri, İstatistik ve Yöneylem Araştırması alanında güncel kavramları açıklar | |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Ekonometri, İstatistik ve Yöneylem Araştırması alanında sahip olduğu bilgiler arasındaki ilişkileri açıklar | |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanında sahip olduğu bilgilerin İktisat, İşletme ve diğer sosyal bilimlere nasıl uygulanacağını açıklar | |
| PÖÇ04 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Problemlere çözüm önerileri geliştirmek üzere kavramsal düzeyde analiz yapar | 4 |
| PÖÇ05 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Karşılaşılan problemleri matematik, istatistik ve ekonometri bilgisi ile modeller | 3 |
| PÖÇ06 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Modeli tahmin etmek için en uygun yöntemden elde ettiği sonuçları yorumlar | 5 |
| PÖÇ07 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Araştırma yaptığı alanda akademik kurallar çerçevesinde farklı kaynaklardan yararlanarak elde ettiği bilgileri sentezler | 3 |
| PÖÇ08 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Bir örgüt/kurum için vizyon, amaç ve hedef belirlemek amacıyla alanında öğrendiği bilgileri kullanır | 4 |
| PÖÇ09 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Karşılaştığı problemleri çözmek üzere yeni yaklaşım ve yöntemler arar | |
| PÖÇ10 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Analiz sonuçlarını uygun bir şekilde sunar | 5 |
| PÖÇ11 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Amaca uygun bir şekilde veri toplar/analiz eder | 5 |
| PÖÇ12 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Bulgularını Türkçe veya yabancı bir dilde yüksek lisans tezine ya da mesleki bir rapora dönüştürür | |
| PÖÇ13 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Ekonometri, İstatistik ve Yöneylem Araştırması yöntemlerini kullanarak kurumların ihtiyaç duyduğu çözüm önerilerini getirir | 4 |
| PÖÇ14 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Ekonometri, İstatistik ve Yöneylem ile ilgili bir paket program kullanır/yeni bir bilgisayar kodu yazar | 4 |
| PÖÇ15 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Bir problemi çözmek üzere Ekonometri, İstatistik ve Yöneylem ile ilgili bilgileri kullanarak bireysel çalışma yapar | 5 |
| PÖÇ16 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Bireysel olarak ve/veya ekip içinde sorumluluk alarak liderlik yapar | 4 |
| PÖÇ17 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliğinin bilincinde olarak alanıyla ilgili güncel gelişmeleri izleyerek kendini sürekli yeniler | 4 |
| PÖÇ18 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | İlgili kişilerin duygu, düşünce ve davranışlarını doğru bir şekilde yorumlar/kendisini yazılı ve sözlü olarak doğru bir şekilde ifade eder | |
| PÖÇ19 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Güncel konuları takip ederek iktisadi ve sosyal olaylara ilişkin verileri yorumlar | |
| PÖÇ20 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Toplumsal, bilimsel ve mesleki etik değerleri uygular |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Optimizasyon Problemleri, Önemi ve Temel Kavramlar | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Problem Çözme |
| 2 | Kısıtlı Optimizasyon | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Problem Çözme |
| 3 | DP Problemleri ve Temel Bilgileri | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Problem Çözme, Alıştırma ve Uygulama |
| 4 | Simpleks Yöntemi ile Çözüm Yöntem | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Alıştırma ve Uygulama, Anlatım, Problem Çözme |
| 5 | Duyarlılık Analizinin Önemi ve DP Probleminde Duyarlılık Analizi | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Problem Çözme, Anlatım |
| 6 | Çok Amaçlı Karar Vermede Temel Kavramlar, Özellikler ve Modelin Kurulması – Hedef Programlama | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Problem Çözme, Tartışma |
| 7 | Hedef Programlama ve Excel ile Çözümü | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Alıştırma ve Uygulama, Problem Çözme |
| 8 | Ara Sınav | Ara Sınav | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 9 | Çok Amaçlı Optimizasyon Yöntemi MULTIMOORA ve Excel ile Çözümü | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Alıştırma ve Uygulama, Problem Çözme |
| 10 | Çok Kriterli Karar Problemleri ve TOPSIS Yöntemi | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Problem Çözme, Alıştırma ve Uygulama |
| 11 | Çok Kriterli Karar Problemleri ve Çatışan Kararlar VIKOR Yöntemi | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Problem Çözme, Alıştırma ve Uygulama, Anlatım |
| 12 | Kriterlerin Önem Derecelerinin Belirlenmesinde Kullanılan Farklı Yöntemler | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Problem Çözme, Alıştırma ve Uygulama, Tartışma |
| 13 | Amaçların Önem Derecelerinin Belirlenmesinde Kullanılan Farklı Yöntemler | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Problem Çözme |
| 14 | Karar Problemlerinde Bulanıklık ve Dilsel İfadelerin Kullanılması | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Problem Çözme, Alıştırma ve Uygulama |
| 15 | Bulanık TOPSIS | Okuma | Öğretim Yöntemleri: Alıştırma ve Uygulama, Anlatım, Problem Çözme |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Yarıyıl Sonu Sınavları | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Yarıyıl Sonu Sınavları | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 3 | 42 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 5 | 70 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 0 | 0 | 0 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 15 | 15 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 30 | 30 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 157 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 6,28 | ||
| AKTS | 6 AKTS | ||