TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Birim | SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ |
| İSLAM TARİHİ VE SANATLARI (YL) (TEZLİ) | |
| Kod | İTS740 |
| Ad | İslam Tarihi Klasik Metinleri II |
| Dönem | 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Dönem | Bahar |
| Süre (T+U) | 3-0 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 6 AKTS |
| Yerel Kredi | 3 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Yüksek Lisans Dersi |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Doç. Dr. ALİ HATALMIŞ |
| Dersin Öğretim Elemanı |
Doç. Dr. ALİ HATALMIŞ
(Bahar)
(A Grubu)
(Sor. Öğr. Ele.)
|
Dersin Amacı / Hedefi
Bu ders öğrencinin klasik İslam tarihi metinlerini tanımak, bu metinleri incelemek ve bu metinlerden nasıl yararlanacağını öğretmektir.
Dersin İçeriği
Halîfe b. Hayyât, İbn Kuteybe, Belâzurî, Ya‘kûbî Taberî, Mes‘ûdî, Bîrûnî, Makdisî ve İbn Haldun gibi ilk İslam tarihçilerin tanıtılması ve elimize ulaşan eserlerinin okutulması, metinlerde geçen tabir ve kalıpların açıklanmaktadır.
Dersin Ön Koşulu
Zorunlu ve seçmeli dersleri almış olmak.
Kaynaklar
Ders hocasının önerdiği ders notu, makale ve kitaplar.
Notlar
1. Duri, Abdülaziz, Bahsun fi Neşeti ilmit Tarih indel Arab, Darul Meşrık, Beyrut 1993. 2. Öz, Şaban. İlk Siyer Kaynakları ve Müellifleri, İstanbul 2008. 3. Ramazan Şeşen, Müslümanlarda Tarih-Coğrafya Yazıcılığı 4. Mübahat S. Kütükoğlu, Tarih Araştırmalarında Usûl, İstanbul 1991 5. A. Zeki Velidî Togan, Tarihte Usûl, İstanbul 1985 6. M. Şemseddin Günaltay, İslâm Tarihinin Kaynakları, İstanbul 1991. 7. İbn Sa’d (ö. 230/845), et-Tabakâtü’l-Kübrâ (nşr. İhsan Abbas), I-IX, Beyrut 1985. 8. Belâzurî (ö. 279/892), Fütûhu’l-Büldân (Türkçeye çev. Mustafa Fayda), Ankara 2002. 9. Belâzurî, Ensâbü’l-Eşrâf (nşr. Süheyl Zekkâr), I-XIII, Beyrut 1996. 10. Ebû Hanîfe ed-Dîneverî (ö. 282/895), el-Ahbârü’t-Tıvâl (nşr. Ömer Faruk Tabbâ), Beyrut, ts. 11. Ya’kûbî (ö. 284/897), Târîh, I-II, Beyrut 1995. 12. Taberî (ö. 310/922), Târîhu’l-Ümem ve’l-Mülûk (nşr. M. Ebü’l-Fazl İbrahim), I-XI, Beyrut, ts. 13. İbnü’l-Esîr (ö. 630/1232), el-Kâmil fi’t-Târîh, I-XIII, Beyrut 1979.
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Öğrenci, temel İslam tarihi metinlerini Arapça olarak okur. |
| ÖÇ02 | İslam tarihi metinlerini doğru bir şekilde tahlil eder. |
| ÖÇ03 | İslam tarihi metinlerini özelliklerini açıklar. |
| ÖÇ04 | İslam tarihi metinlerini arasında karşılaştırma yapar. |
| ÖÇ05 | Okuduğu metinlerden yeni bir çalışma ortaya çıkarır. |
| ÖÇ06 | Erken dönemden itibaren İslam tarihçilerini ve eserleri hakkında bilgi sahibi olur. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslam Tarihi ve Sanatları alanında lisans düzeyi yeterliliklerine dayalı olarak farklı bir alandaki bilgilerini uzmanlık düzeyinde geliştirir ve derinleştirir. | 5 |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslam Tarihi ve Sanatları alanının ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi kavrar ve farklı disiplinlerle ortak çalışmalar yürütür. | |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslam Tarihi ve Sanatları alanında kazanılan lisans düzeyi yeterliliklerine dayalı olarak ilgili alandaki kaynakları etkin bir şekilde kullanır. | |
| PÖÇ04 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslam Tarihi ve Sanatları alanlarında uygulanan araştırma yöntem ve tekniklerini kullanır. | |
| PÖÇ05 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | İslam Tarihi ve Sanatları alanında edindiği uzmanlık düzeyindeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanır. | |
| PÖÇ06 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | İslam Tarihi ve Sanatları alanında edindiği bilgiler aracılığıyla farklı disiplin alanlarındaki bilgileri bütünleştirerek yeni bilgiler oluşturur. | 2 |
| PÖÇ07 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | İslam Tarihi ve Sanatları alanına özgü sorunları en uygun araştırma yöntem ve teknikleri ile çözümler. | 3 |
| PÖÇ08 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | İslam Tarihi ve Sanatları alanında edindiği uzmanlık düzeyindeki bilgileri toplumun eğitim, kültür ve sanat seviyesinin yükseltilmesi yönünde kullanır. | |
| PÖÇ09 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | İslam Tarihi ve Sanatları alanıyla ilgili uzmanlık gerektiren bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür. | |
| PÖÇ10 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | İslam Tarihi ve Sanatları alanıyla ilgili uygulamalarda karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunların çözümü için yeni yaklaşımlar geliştirir. | 4 |
| PÖÇ11 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Eğitim, kültür ve sanat alanlarında yürütülen çalışmalarda bireysel olarak bağımsız çalışır ve/veya ekip çalışmalarında sorumluluk alarak çözüm üretir. | 3 |
| PÖÇ12 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | İslam Tarihi ve Sanatları alanı ile ilgili sorunların çözümlenmesini gerektiren ortamlarda liderlik yapar; kişisel, kurumsal ve ekip çalışmalarını uzmanlık düzeyinde organize eder. | |
| PÖÇ13 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | İslam Tarihi ve Sanatları alanında edindiği kuramsal ve uygulamalı uzmanlık düzeyindeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirir. | 3 |
| PÖÇ14 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Alanıyla ilgili edindiği bilgileri sorumluluğu altındaki kişi ve gruplara etkin biçimde öğretir. |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Klasik İslam tarihi kaynakları ve müelliflerinin tanıtılması. | Şeşen, Ramazan, Müslümanlarda Tarih-Coğrafya Yazıcılığı | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Grup Çalışması, Beyin Fırtınası, Bireysel Çalışma |
| 2 | Genel tarih yazıcılığı, Halife b. Hayyat ve Tarih'inden seçme metinler. | DİA "Halife b. Hayyat" Maddesi ve Halife b. Hayyat'ın Tarih'inden seçme metinler. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Grup Çalışması, Beyin Fırtınası |
| 3 | Kültür ve medeniyet tarihçisi İbn Kuteybe ve el-Maarif'inden seçme metinler. | DİA "İbn Kuteybe" maddesi ve el-Maarif'inden seçme metinler. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Grup Çalışması, Beyin Fırtınası |
| 4 | Nesep alimi tarihçi Belâzurî ve el-Ensab'ından seçme metinler. | DİA "Belâzurî" maddesi ve el-Ensab'ından seçme metinler. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Grup Çalışması |
| 5 | Büyük tarihçi, müfessir ve fakih Taberi ve Tarih'inden seçme metinler. | DİA "Taberî" maddesi ve Tarih'inden seçme metinler. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Grup Çalışması |
| 6 | Tarih ve coğrafya alimi seyyah Mes'udi ve Muruc'undan seçme metinler. | DİA "Mes'udî" maddesi ve Murucu'z-Zeheb'inden seçme metinler. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Beyin Fırtınası, Grup Çalışması |
| 7 | Tarihçi ve edip İsfahânî ve Egani adlı eserinden seçme metinler. | DİA "İsfehanî" maddesi ve Kitabu'l-Egani'sinden seçme metinler. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Grup Çalışması |
| 8 | Ara Sınav | İşlenen konulara dair ödevlendirme. | Ölçme Yöntemleri: Ödev |
| 9 | Bibliyografya alimi İbnü’n-Nedîm ve eseri el-Fihrist'inden seçme metinler. | DİA "İbnü’n-Nedîm" maddesi ve el-Fihrist'inden seçme metinler. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası |
| 10 | Şehir ve bölge tarihçisi İbn Asâkir ve onun Tarihu Medineti Dımask'ından seçme metinler. | DİA "İbn Asâkir" maddesi ve Tarihu Medineti Dımaşk'ından seçme metinler. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Grup Çalışması |
| 11 | Coğrafyacı, edip ve seyyah Yâkūt el-Hamevî ve Muʿcemü’l-Buldânʾından seçme metinler. | DİA "Yâkūt el-Hamevî" maddesi ve Muʿcemü’l-Buldân'ından seçme metinler. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Grup Çalışması |
| 12 | Genel tarihçi İbnü’l-Esîr ve el-Kâmil'inden seçme metinler. | DİA "İbnü’l-Esîr" maddesi ve el-Kâmil'inden seçme metinler. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Beyin Fırtınası, Grup Çalışması |
| 13 | Biyografi alimi İbn Hallikân ve Vefeyâtü’l-aʿyân adlı eserinden seçme metinler. | DİA "İbn Hallikân" maddesi ve Vefeyâtü’l-Aʿyân'ından seçme metinler. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Grup Çalışması |
| 14 | İlhanlı tarihçisi Cüveynî ve Târîḫ-i Cihângüşâ adlı eserinden seçme metinler. | DİA "Cüveynî" maddesi ve Târîḫ-i Cihângüşâ'ından seçme metinler. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Grup Çalışması |
| 15 | Tarihçi, sosyolog ve devlet adamı İbn Haldûn ve Mukaddime'sinden seçme metinler. | DİA "İbn Haldûn" maddesi ve Mukaddime'sinden seçme metinler. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası |
| 16 | Yıl sonu sınavları | Yıl sonu sınavlarına kadar konulara çalışmak | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 17 | Yıl sonu sınavları (bütünleme Sınavı) | Yıl sonu sınavlarına kadar konuları | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 3 | 42 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 5 | 70 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 1 | 15 | 15 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 0 | 0 | 0 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 30 | 30 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 157 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 6,28 | ||
| AKTS | 6 AKTS | ||