TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Kod | İTS740 |
| Ad | İslam Tarihi Klasik Metinleri II |
| Dönem | 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Dönem | Bahar |
| Süre (T+U) | 3-0 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 6 AKTS |
| Yerel Kredi | 3 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Yüksek Lisans Dersi |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Doç. Dr. ALİ HATALMIŞ |
| Dersin Öğretim Elemanı |
Güncel dönem ders programı henüz yapılmamıştır. |
Dersin Amacı / Hedefi
Bu ders öğrencinin klasik İslam tarihi metinlerini tanımak, bu metinleri incelemek ve bu metinlerden nasıl yararlanacağını öğrenmek.
Dersin İçeriği
Halîfe b. Hayyât, İbn Kuteybe, Belâzurî, Ya‘kûbî Taberî, Mes‘ûdî, Bîrûnî, Makdisî ve İbn Haldun gibi ilk İslam tarihçilerin tanıtılması ve elimize ulaşan eserlerinin okutulması, metinlerde geçen tabir ve kalıpların açıklanması.
Dersin Ön Koşulu
Zorunlu ve seçmeli dersleri almış olmak.
Kaynaklar
Ders hocasının önerdiği ders notu, makale ve kitaplar.
Notlar
1. Duri, Abdülaziz, Bahsun fi Neşeti ilmit Tarih indel Arab, Darul Meşrık, Beyrut 1993. 2. Öz, Şaban. İlk Siyer Kaynakları ve Müellifleri, İstanbul 2008. 3. Ramazan Şeşen, Müslümanlarda Tarih-Coğrafya Yazıcılığı 4. Mübahat S. Kütükoğlu, Tarih Araştırmalarında Usûl, İstanbul 1991 5. A. Zeki Velidî Togan, Tarihte Usûl, İstanbul 1985 6. M. Şemseddin Günaltay, İslâm Tarihinin Kaynakları, İstanbul 1991. 7. İbn Sa’d (ö. 230/845), et-Tabakâtü’l-Kübrâ (nşr. İhsan Abbas), I-IX, Beyrut 1985. 8. Belâzurî (ö. 279/892), Fütûhu’l-Büldân (Türkçeye çev. Mustafa Fayda), Ankara 2002. 9. Belâzurî, Ensâbü’l-Eşrâf (nşr. Süheyl Zekkâr), I-XIII, Beyrut 1996. 10. Ebû Hanîfe ed-Dîneverî (ö. 282/895), el-Ahbârü’t-Tıvâl (nşr. Ömer Faruk Tabbâ), Beyrut, ts. 11. Ya’kûbî (ö. 284/897), Târîh, I-II, Beyrut 1995. 12. Taberî (ö. 310/922), Târîhu’l-Ümem ve’l-Mülûk (nşr. M. Ebü’l-Fazl İbrahim), I-XI, Beyrut, ts. 13. İbnü’l-Esîr (ö. 630/1232), el-Kâmil fi’t-Târîh, I-XIII, Beyrut 1979.
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Öğrenci, temel İslam tarihi metinlerini Arapça olarak okur. |
| ÖÇ02 | İslam tarihi metinlerini doğru bir şekilde tahlil eder. |
| ÖÇ03 | İslam tarihi metinlerini özelliklerini açıklar. |
| ÖÇ04 | İslam tarihi metinlerini arasında karşılaştırma yapar. |
| ÖÇ05 | Okuduğu metinlerden yeni bir çalışma ortaya çıkarır. |
| ÖÇ06 | Erken dönemden itibaren İslam tarihçilerini ve eserleri hakkında bilgi sahibi olur. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalının alt bilim dalları ile ilgili klasik kaynakları tanır ve kullanır. | 5 |
| PÖÇ02 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Alanıyla ilgili çağdaş yerli ve yabancı yayınları takip edebilme becerisine ulaşır. | 2 |
| PÖÇ03 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Alanıyla ilgili problemlere eleştirel bir zihniyet ve bakış açısı ile yaklaşabilir. | 4 |
| PÖÇ04 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Yüksek lisans seviyesinde elde ettiği bilgileri yeniden yorumlayabilme ve üretebilme yetisine sahip olur. | 3 |
| PÖÇ05 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Bilimsel çalışmalarında ele aldığı konuyu kurgulama ve mantıksal çerçevede kompoze edebilme becerisini kazanır. | 2 |
| PÖÇ06 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Yüksek lisans seviyesinde bilimsel çalışmaları elde etmede ve kullanmada modern teknolojik imkanlardan faydalanabilme (basılı, görsel ve işitsel vb.) yeteneğini elde eder. | 2 |
| PÖÇ07 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Bu bilimsel faaliyetleri gerçekleştirirken bilimsel, kültürel ve ahlaki değerleri koruyabilme ve bunları içselleştirebilme kabiliyetini haiz olur. | 3 |
| PÖÇ08 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | İlahiyat bilimleri ve diğer bilim dallarından istifade ederek disiplinler arası yaklaşımlara açık olur. | 4 |
| PÖÇ09 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | İslâm tarihi ve sanatları alanında uzmanlık gerektiren bir çalışmayı ekip üyesi ve bağımsız olarak yürütebilme becerisini kazanır. | 4 |
| PÖÇ10 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | İslam kültür ve medeniyetinin ilim, tarih, sanat, musiki ve edebiyatıyla bir bütün olduğunu kavrar. | 5 |
| PÖÇ11 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | İslam Tarihi Sanatları Bölümünün alt bilim dalları İslam Tarihi, Türk İslam Edebiyatı, Türk İslam Sanatları ve Türk Dini Musikisi alanlarında ortak bilgi ve yeterliklere sahiptir. | 3 |
| PÖÇ12 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Alanıyla ilgili ulusal ve uluslararası projelerde bireysel ekiple çalışma becerilerini kullanır | 2 |
| PÖÇ13 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | İslam Tarihi ve Sanatları Bölümü'nün alt bilim dalları ile ilgili temel bilgi ve yaklaşımları öğrenir. | 3 |
| PÖÇ14 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Bilimsel faaliyetlerini etik kurallara uygun biçimde sürdürür. |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Klasik İslam tarihi kaynakları ve müelliflerinin tanıtılması. | Şeşen, Ramazan, Müslümanlarda Tarih-Coğrafya Yazıcılığı | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Grup Çalışması, Beyin Fırtınası, Bireysel Çalışma |
| 2 | Genel tarih yazıcılığı, Halife b. Hayyat ve Tarih'inden seçme metinler. | DİA "Halife b. Hayyat" Maddesi ve Halife b. Hayyat'ın Tarih'inden seçme metinler. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Grup Çalışması, Beyin Fırtınası |
| 3 | Kültür ve medeniyet tarihçisi İbn Kuteybe ve el-Maarif'inden seçme metinler. | DİA "İbn Kuteybe" maddesi ve el-Maarif'inden seçme metinler. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Grup Çalışması, Beyin Fırtınası |
| 4 | Nesep alimi tarihçi Belâzurî ve el-Ensab'ından seçme metinler. | DİA "Belâzurî" maddesi ve el-Ensab'ından seçme metinler. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Grup Çalışması |
| 5 | Büyük tarihçi, müfessir ve fakih Taberi ve Tarih'inden seçme metinler. | DİA "Taberî" maddesi ve Tarih'inden seçme metinler. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Grup Çalışması |
| 6 | Tarih ve coğrafya alimi seyyah Mes'udi ve Muruc'undan seçme metinler. | DİA "Mes'udî" maddesi ve Murucu'z-Zeheb'inden seçme metinler. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Beyin Fırtınası, Grup Çalışması |
| 7 | Tarihçi ve edip İsfahânî ve Egani adlı eserinden seçme metinler. | DİA "İsfehanî" maddesi ve Kitabu'l-Egani'sinden seçme metinler. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Grup Çalışması |
| 8 | Bibliyografya alimi İbnü’n-Nedîm ve eseri el-Fihrist'inden seçme metinler. | DİA "İbnü’n-Nedîm" maddesi ve el-Fihrist'inden seçme metinler. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Beyin Fırtınası, Grup Çalışması |
| 9 | Ara Sınav | İşlenen konulara dair ödevlendirme. | Ölçme Yöntemleri: Ödev |
| 10 | Şehir ve bölge tarihçisi İbn Asâkir ve onun Tarihu Medineti Dımask'ından seçme metinler. | DİA "İbn Asâkir" maddesi ve Tarihu Medineti Dımaşk'ından seçme metinler. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Grup Çalışması |
| 11 | Coğrafyacı, edip ve seyyah Yâkūt el-Hamevî ve Muʿcemü’l-Buldânʾından seçme metinler. | DİA "Yâkūt el-Hamevî" maddesi ve Muʿcemü’l-Buldân'ından seçme metinler. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Grup Çalışması |
| 12 | Genel tarihçi İbnü’l-Esîr ve el-Kâmil'inden seçme metinler. | DİA "İbnü’l-Esîr" maddesi ve el-Kâmil'inden seçme metinler. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Beyin Fırtınası, Grup Çalışması |
| 13 | Biyografi alimi İbn Hallikân ve Vefeyâtü’l-aʿyân adlı eserinden seçme metinler. | DİA "İbn Hallikân" maddesi ve Vefeyâtü’l-Aʿyân'ından seçme metinler. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Grup Çalışması |
| 14 | İlhanlı tarihçisi Cüveynî ve Târîḫ-i Cihângüşâ adlı eserinden seçme metinler. | DİA "Cüveynî" maddesi ve Târîḫ-i Cihângüşâ'ından seçme metinler. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Grup Çalışması |
| 15 | Tarihçi, sosyolog ve devlet adamı İbn Haldûn ve Mukaddime'sinden seçme metinler. | DİA "İbn Haldûn" maddesi ve Mukaddime'sinden seçme metinler. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Grup Çalışması |
| 16 | Yıl sonu sınavları | Yıl sonu sınavlarına kadar konulara çalışmak | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 17 | Yıl sonu sınavları (bütünleme Sınavı) | Yıl sonu sınavlarına kadar konuları | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 3 | 42 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 5 | 70 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 0 | 0 | 0 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 15 | 15 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 30 | 30 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 157 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 6,28 | ||
| AKTS | 6 AKTS | ||