Genel Bilgi
Kod | İTS806 |
Ad | Sosyo-Kültürel Açıdan Dört Halife, Emevî ve Abbâsî Dönemleri II |
Dönem | 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı |
Dönem | Bahar |
Süre (T+U) | 3-0 (T-U) (17 Hafta) |
AKTS | 6 AKTS |
Yerel Kredi | 3 Yerel Kredi |
Eğitim Dil | Türkçe |
Seviye | Doktora Dersi |
Tür | Normal |
Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
Bilgi Paketi Koordinatörü | Prof. Dr. FATİH YAHYA AYAZ |
Dersin Öğretim Elemanı |
Güncel dönem ders programı henüz yapılmamıştır. |
Dersin Amacı / Hedefi
Siyasî, sosyal ve kültürel açılardan Abbâsî tarihi hakkında kapsamlı bilgi sahibi olmak ve Abbâsîler üzerine kaleme alınmış temel kaynakları ve modern çalışmaları bilmek.
Dersin İçeriği
Abbâsîler döneminde meydana gelen siyasî ve askerî hadiseler, bu hadiselerin sosyo-kültürel hayata yansımaları , Abbâsî devlet teşkilatı ve müesseseler, bu dönemdeki fikrî akımlar ve ideolojik yapılanmalar, İslam Medeniyetindeki tercümeler gibi önemli gelişmeler, Abbâsî Devleti’nin diğer Müslüman devletlere etkileri, Abbâsîler döneminde Mısır'da kurulan Tolunoğlu, İhşidî ve Fâtımî devletleri.
Dersin Ön Koşulu
Ön koşul yoktur
Kaynaklar
1. Nahide Bozkurt, Abbasiler, İSAM Yay., İstanbul 2013. 2. Âdem Apak, İslâm Tarihi, IV (Abbâsîler), İstanbul 2011. 3. Ramazan Şeşen, Müslümanlarda Tarih-Coğrafya Yazıcılığı, İstanbul 1998. 4. Nesimi Yazıcı, İlk Türk-İslâm Devletleri Tarihi, TDV Yay., Beşinci Baskı, Ankara 2006. 5. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi'nin (DİA) “Abbâsîler”, “Hişâm b. Abdülmelik”, "II. Mervân", "Ebü'l-Abbâs", “Mansûr” ve “Hârûnürreşîd” gibi ilgili maddeleri.
Notlar
A. KAYNAKLAR: 1. İbn Sa’d (ö. 230/845), et-Tabakâtü’l-Kübrâ (nşr. İhsan Abbas), I-IX, Beyrut 1985. 2. Halife b. Hayyât (ö. 240/854), Târîh (nşr. Süheyl Zekkâr), Beyrut 1993. 3. İbn Abdülhakem (ö. 257/870), Fütûhu Mısr ve Ahbâruhâ (nşr. Ch. C. Torrey), Leiden 1922. 4. İbn Şebbe (ö. 262/876), Târîhu’l-Medîneti’l-Münevvere (nşr. Fehim M. Şeltut), I-IV. 5. İbn Kuteybe (ö. 276/889), el-Maârif, Beyrut 1970. 6. Belâzurî (ö. 279/892), Fütûhu’l-Büldân (Türkçeye çev. Mustafa Fayda), Ankara 2002. 7. Belâzurî, Ensâbü’l-Eşrâf (nşr. Süheyl Zekkâr), I-XIII, Beyrut 1996. 8. Ebû Hanîfe ed-Dîneverî (ö. 282/895), el-Ahbârü’t-Tıvâl (nşr. Ömer Faruk Tabbâ), Beyrut, ts. 9. Ya’kûbî (ö. 284/897), Târîh, I-II, Beyrut 1995. 10. Taberî (ö. 310/922), Târîhu’l-Ümem ve’l-Mülûk (nşr. M. Ebü’l-Fazl İbrahim), I-XI, Beyrut, ts. 11. İbn A’sem (ö. 314/926), Kitâbü’l-Fütûh, I-IV, Beyrut 1986. 12. Mesûdî (ö. 345/956), Mürûcü’z-Zeheb (nşr. M. Muhyiddin Abdülhamid), I-IV, Mısır 1964 13. İbnü’l-Esîr (ö. 630/1232), el-Kâmil fi’t-Târîh, I-XIII, Beyrut 1979. B. ARAŞTIRMALAR 1. İsmail Yiğit, Emevîler (661-750),İstanbul 2016. 2. İrfan Aycan - İbrahim Sarıçam, Emevîler, İstanbul 2002. 3. Âdem Apak, İslâm Tarihi, III (Emevîler) İstanbul 2006 ve IV (Abbâsîler), İstanbul 2011. 4. Nahide Bozkurt, Abbasiler, İSAM Yay., İstanbul 2013. 5. Hasan İbrahim Hasan, Siyasî-Dinî-Kültürel-Sosyal İslâm Tarihi (çev. İsmail Yiğit ve ark.), I-VI, İstanbul1991-1992. 6. Bahriye Üçok, İslâm Tarihi Emeviler-Abbasiler, Ankara 1979. 7. Philip Hitti, Siyasî ve Kültürel İslam Tarihi, I-IV, İstanbul 1981-1982. 8. Nesimi Yazıcı, İlk Türk-İslâm Devletleri Tarihi, TDV Yay., Beşinci Baskı, Ankara 2006. 9. Julius Wellhausen, Arap Devleti ve Sukûtu (çev. Fikret Işıltan), Ankara 1963. 10. C. E. Bosworth, İslâm Devletleri Tarihi (çev. Erdoğan Merçil-Mehmet İpşirli), İstanbul 1980. 11. Adam Mez, 10. Yüzyılda İslâm Medeniyeti (çev. Salih Şaban), İstanbul 2000. 12. Bernard Lewis, Tarihte Araplar (çev. Hakkı Dursun Yıldız), İstanbul 2009. 13. Heyet, Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi, II, III. 14. İslâm Tarihi Kültür ve Medeniyeti (ed. P. M. Holt-A. K. S. Lambton-B. Lewis), (çev. Hamdi Aktaş ve ark.), I-IV, İstanbul 1997. 15. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi'nin (DİA) “Abbâsîler”, “Hişâm b. Abdülmelik”, "II. Mervân", "Ebü'l-Abbâs", “Mansûr” ve “Hârûnürreşîd” gibi maddeleri.
Dersin Öğrenme Çıktıları
Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
---|---|
ÖÇ01 | Abbâsî Devleti tarihine dair kaynaklar ve modern çalışmaları bilir. |
ÖÇ02 | Abbasî Devleti´nin kuruluşu ve gelişimi hakkında kapsamlı bilgi sahibi olur. |
ÖÇ03 | Abbasîler dönemindeki dinî, sosyal ve kültürel gelişmeleri kapsamlı bir şekilde bilir. |
ÖÇ04 | Abbâsîler dönemindeki dinî ve ideolojik nitelikli isyanları bilir. |
ÖÇ05 | Tolunoğlu, İhşidî ve Fâtımî devletleri hakkında bilgi sahibi olur. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
---|---|---|---|
PÖÇ01 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Alanıyla ilgili çağdaş yerli ve yabancı yayınları takip edebilme becerisine ulaşır. | 5 |
PÖÇ02 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Alanıyla ilgili problemlere eleştirel bir zihniyet ve bakış açısı ile yaklaşabilir. | 3 |
PÖÇ03 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Doktora seviyesinde elde ettiği bilgileri yeniden yorumlayabilme ve üretebilme yetisine sahip olur. | 2 |
PÖÇ04 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Bilimsel çalışmalarında ele aldığı konuyu kurgulama ve mantıksal çerçevede kompoze edebilme becerisini kazanır. | 2 |
PÖÇ05 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Doktora seviyesinde bilimsel çalışmaları elde etmede ve kullanmada modern teknolojik imkanlardan faydalanabilme (basılı, görsel ve işitsel vb.) yeteneğini elde eder. | |
PÖÇ06 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Bu bilimsel faaliyetleri gerçekleştirirken bilimsel, kültürel ve ahlaki değerleri koruyabilme ve bunları içselleştirebilme kabiliyetini haiz olur. | 1 |
PÖÇ07 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | İlahiyat bilimleri ve diğer bilim dallarından istifade ederek disiplinler arası yaklaşımlara açık olur. | |
PÖÇ08 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | İslâm tarihi ve sanatları alanında uzmanlık gerektiren bir çalışmayı ekip üyesi ve bağımsız olarak yürütebilme becerisini kazanır. | 1 |
PÖÇ09 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | İslam kültür ve medeniyetinin ilim, tarih, sanat, musiki ve edebiyatıyla bir bütün olduğunu kavrar. | 5 |
PÖÇ10 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | İslam Tarihi Sanatları Bölümünün alt bilim dalları İslam Tarihi, Türk İslam Edebiyatı, Türk İslam Sanatları ve Türk Dini Musikisi alanlarında ortak bilgi ve yeterliklere sahiptir. | 2 |
PÖÇ11 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Alanıyla ilgili ulusal ve uluslararası projelerde bireysel ekiple çalışma becerilerini kullanır. | |
PÖÇ12 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | İslam Tarihi ve Sanatları Bölümü'nün alt bilim dalları ile ilgili temel bilgi ve yaklaşımları öğrenir. | 1 |
PÖÇ13 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Bilimsel faaliyetlerini etik kurallara uygun biçimde sürdürür. | 1 |
Haftalık Akış
Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
---|---|---|---|
1 | Abbâsî Devleti tarihi kaynakları I | Ramazan Şeşen, Müslümanlarda Tarih-Coğrafya Yazıcılığı, İstanbul 1998. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
2 | Abbâsî Devleti tarihi kaynakları II | Ramazan Şeşen, Müslümanlarda Tarih-Coğrafya Yazıcılığı, İstanbul 1998. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
3 | Abbâsî Devleti tarihine dair modern çalışmalar | Nahide Bozkurt, Abbasiler, İSAM Yay., İstanbul 2013. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
4 | Abbâsî ihtilâli ve devletin kuruluşu | Nahide Bozkurt, Abbasiler, İSAM Yay., İstanbul 2013; DİA, "Abbâsîler" maddesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
5 | Abbâsîler'in ilk asrındaki halifeler I | Nahide Bozkurt, Abbasiler, İSAM Yay., İstanbul 2013; DİA, ilgili maddeler | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
6 | Abbâsîler'in ilk asrındaki halifeler II | Nahide Bozkurt, Abbasiler, İSAM Yay., İstanbul 2013; DİA, ilgili maddeler | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
7 | Abbâsîler'in ilk asrındaki dinî-ideolojik isyanlar | Nahide Bozkurt, Abbasiler, İSAM Yay., İstanbul 2013; DİA, ilgili maddeler | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
8 | Ara Sınavlar | Ara Sınavlar | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
9 | Tercüme faaliyetleri ve Beytülhikme | Nahide Bozkurt, Abbasiler, İSAM Yay., İstanbul 2013; DİA, Beytülhikme maddesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
10 | Türk nüfuzu dönemi | Âdem Apak, İslâm Tarihi, IV (Abbâsîler), İstanbul 2011. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
11 | Büveyhî nüfuzu dönemi | Âdem Apak, İslâm Tarihi, IV (Abbâsîler), İstanbul 2011. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
12 | Selçuklu nüfuzu dönemi | Âdem Apak, İslâm Tarihi, IV (Abbâsîler), İstanbul 2011. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
13 | Abbâsîler'in son asrı | Nahide Bozkurt, Abbasiler, İSAM Yay., İstanbul 2013; Âdem Apak, İslâm Tarihi, IV (Abbâsîler), İstanbul 2011. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
14 | Devlet teşkilatı ve müesseseler | Nahide Bozkurt, Abbasiler, İSAM Yay., İstanbul 2013; DİA, ilgili maddeler. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
15 | Abbâsîler döneminde sosyal-kültürel ve medenî yapı | Nahide Bozkurt, Abbasiler, İSAM Yay., İstanbul 2013; Adam Mez, 10. Yüzyılda İslâm Medeniyeti (çev. Salih Şaban), İstanbul 2000; DİA, ilgili maddeler. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Yarıyıl Sonu Sınavları | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Yarıyıl Sonu Sınavları | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
---|---|---|---|
Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 3 | 42 |
Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 5 | 70 |
Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
Ödev, Proje, Diğer | 0 | 0 | 0 |
Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 15 | 15 |
Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 30 | 30 |
Toplam İş Yükü (Saat) | 157 | ||
Toplam İş Yükü / 25 (s) | 6,28 | ||
AKTS | 6 AKTS |