TDE782 Klasik Farsçanın Osmanlı Metinlerine Etkileri II

5 AKTS - 2-0 Süre (T+U)- . Yarıyıl- 2 Yerel Kredi

Genel Bilgi

Kod TDE782
Ad Klasik Farsçanın Osmanlı Metinlerine Etkileri II
Dönem 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı
Yarıyıl . Yarıyıl
Süre (T+U) 2-0 (T-U) (17 Hafta)
AKTS 5 AKTS
Yerel Kredi 2 Yerel Kredi
Eğitim Dil Türkçe
Seviye Yüksek Lisans Dersi
Tür Normal
Öğretim Şekli Yüz Yüze Öğretim
Bilgi Paketi Koordinatörü Doç. Dr. Bilge KARGA GÖLLÜ


Dersin Amacı / Hedefi

Bu dersin amacı klasik Farsça metin çevirileri yaptırmak ve Osmanlıca metinlerdeki Farsça unsurları tespit edip anlama becerisi kazandırmaktır.

Dersin İçeriği

Bu derste klasik Farsçanın en önemli eseri Şeh-nâme'nin Türk edebiyatına etkileri ile Farsça yazan Türk şairlerin eserleri incelenmekte, metin okuma ve anlama çalışmaları yapılmaktadır.

Dersin Ön Koşulu

Yok

Kaynaklar

Ahmet Ateş, Tahsin Yazıcı, Farsça Dilbilgisi, MEB, İstanbul 1973; Ali Güzelyüz, Mehmet Kanar, Mustafa Çiçekler, Farsça Konuşma Kılavuzu, Fono Yayınları, İstanbul 2016; A. Naci Tokmak, Türkçe-Farsça Ortak Deyimler Sözlüğü, Çantay, İstanbul 1995; Nimet Yıldırım, İran Edebiyatı (Başlangıçtan İslamiyete Kadar), Pinhan, İstanbul 2012; Hasan Enverî, Ferheng-i Füşürde-i Sühan, Tahran 1382; Mehmet Kanar, Kanar Farsça-Türkçe Sözlük. İstanbul: Deniz Kitabevi. 2000; Mütercim Âsım Efendi. (2009). Burhân-ı Katı. haz.: M. Öztürk ve D. Örs, TDK, Ankara 2009; J. Salehpoor, Persian-Türkish Dictionary. Tabriz: Lâleh Publication Center, Tabriz 1370; Steingass F., Persian-English Dictionary. Beirut: Librairie du Liban, Beirut 1975; Nimet Yıldırım, Farsça Dilbilgisi, Kabalcı Yayınları, İstanbul 2013; Hayati Develi, Osmanlı Türkçesi Kılavuzu I-II, Kitabevi, İstanbul 2005; Ziyâ Şükûn, Farsça-Türkçe Lûgat Gencine-i Güftar I, Maarif Matbaası, İstanbul 1944; Ziyâ Şükûn, Farsça-Türkçe Lûgat Gencine-i Güftar II, MEB, İstanbul 1946; Ziyâ Şükûn, Farsça-Türkçe Lûgat Gencine-i Güftar III, MEB, İstanbul 1948; Dr. Shahed Parvızıkhosroshahi-Dr. Parisa Golshaei, Farsça Öğreniyorum, Birdem Yayıncılık, 2017; Abdülvehab Tarzi-Ahmed Ateş, Farsça Grameri, İstanbul Üniversitesi Yayıunları, İstanbul 1942; Kaya, İbrahim, Şerh-i Dîvân-ı Hâfız, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yay., 2020; Reşat Öngören, “Mevlânâ Celâleddîn Rûmî”, DİA, XXIX, 441-448; Mevlânâ Celâleddîn Muhammed, Mesnevî-i Ma’nevî (haz. Adnan KaraismailoğluDerya Örs), Akçağ, Ankara 2007.

Notlar

LUGAL, Necâti (1945-1955) Şeh-nâme, I-IV, İstanbul: Meb Yay; ÖZ, Yusuf (2002), ‚Şeh-nâme Tercümeleri ve Sözlükleri‛, Name-i Aşina, III, Ankara; RİTTER, H.(1993), ‚Firdevsî‛, İslâm Ansiklopedisi, IV:643-649, İstanbul:MEB Yayını; SERTOĞLU, Mithat (1960), ‚Şeh-nâmenüvîsler, Vak’anüvîsler İle Diğer Mühim Osmanlı Müverrihleri ve Eserleri I-IV‛, Yeni Tarih Dergisi, I:754-755, II:759-760, III:767-770, IV:783-784; GÖKYAY, O. Şaik (1950), ‚Şeh-nâme ve Türkçe Tercümeleri‛, Yücel, I:IV:17-23; ARDIÇ, Nureddin, BABİNGER, Franz (1939), ‚Osmanlı Şeh-nâmecileri‛, Aramak, Güzeli, İyiyi, Gerçeği, S. XXXVII-XL.; ATEŞ, Ahmed (1954), ‚Şâh-nâme’nin Yazılış Tarihi ve Firdevsî’nin Sultan Mahmud’a Yazdığı Hicviye Meselesi Hakkında‛, Türk Tarih Kurumu-Belleten, XVIII:LXX:159-168; Şişman, Bekir-Kuzubaş, Muhammet (2012). Şehnâme’nin Türk Kültür ve Edebiyatına Etkileri. İstanbul: Ötüken Yay; Tökel, Dursun Ali (2006). “Şehnâme’den Turan’a Divan Şiirinden Şehnâme’ye Bakmak”. Türk Edebiyatı Dergisi (392): 55-58; Veyis Değirmençay. Farsça Şiir Söyleyen Osmanlı Şairleri. Atatürk Üniversitesi Yayınları: Erzurum 2013; Annemarie Schimmel, İki Renkli Sırma Farsça Şiirin İmgeleri, Alfa Yay., İst. 2020.


Dersin Öğrenme Çıktıları

Sıra Dersin Öğrenme Çıktıları
ÖÇ01 Firdevsî'nin Şeh-nâme'sini kavrar.
ÖÇ02 Şeh-nâme'nin Osmanlıca metinlere etkisini anlar.
ÖÇ03 Farsça yazan sultan şairleri tanır.
ÖÇ04 Farsça yazan Türk şairleri tanır.
ÖÇ05 Osmanlı sahasında yazılmış eserlerde Şeh-nâme'nin önemini kavrar.
ÖÇ06 Önemli şairlerin Farsça şiirlerini bilir.
ÖÇ07 Farsça şiirlerin dil içi çevirisini yapar.
ÖÇ08 Literatür bilgisi kazanır.


Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi

Sıra Tür Program Öğrenme Çıktıları Duzey
PÖÇ01 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Türk Dili ve Edebiyatının tarihi ve güncel malzemesini bilimsel yöntem ve kuramsal bilgiler yardımıyla kavrar. 4
PÖÇ02 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Türkolojinin temel kavramlarının önemini sıralar. 2
PÖÇ03 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Dil ve edebiyat malzemelerini karşılaştırmalı yöntemlerle analiz eder. 4
PÖÇ04 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Bağımsız veya grupla birlikte edebi metinler üzerinde çalışma yapar. 2
PÖÇ05 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Alanı ile ilgili başvuru kaynaklarına ulaşır. 3
PÖÇ06 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Türk Dili ve Edebiyatının tarihsel gelişim sürecini kavrar.
PÖÇ07 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Edebiyat, dil ve kültür ilişkisinin kuramsal temellerini sıralar.
PÖÇ08 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Eski ve yeni metinleri değerlendirir.
PÖÇ09 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Alanı ile ilgili entelektüel birikim kazanır.
PÖÇ10 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Türkolojinin gelişimini destekler.
PÖÇ11 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Türk Dili ve Edebiyatının dünya dilleri ve edebiyatları arasındaki yerini kavrar. 4
PÖÇ12 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Filolojik ve dil bilimsel bir bakış kazanır.
PÖÇ13 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Edebi metin çözümlemede bilimsel yöntemleri ve filolojik bilgileri etkin olarak kullanır.
PÖÇ14 Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı Türkoloji ile ilgili sorunları değerlendirir.
PÖÇ15 Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği Türkolojiyle ilgili meselelerde iletişim yetisi kazanır.
PÖÇ16 Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği Dil, kültür, edebiyat ilişkisini çözümleyici çalışmalar yapar. 3
PÖÇ17 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Edindiği bilgi ve birikimi aktarma becerisi kazanır.
PÖÇ18 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Alanı ile ilgili bilimsel analizler yapar.


Haftalık Akış

Hafta Konu Ön Hazırlık Yöntemler
1 Firdevsî'nin Şeh-nâme adlı eserinin Türk Edebiyatına Etkileri LUGAL, Necâti (1945-1955) Şeh-nâme, I-IV, İstanbul: Meb Yay; ÖZ, Yusuf (2002), ‚Şeh-nâme Tercümeleri ve Sözlükleri‛, Name-i Aşina, III, Ankara; RİTTER, H.(1993), ‚Firdevsî‛, İslâm Ansiklopedisi, IV:643-649, İstanbul:MEB Yayını; SERTOĞLU, Mithat (1960), ‚Şeh-nâmenüvîsler, Vak’anüvîsler İle Diğer Mühim Osmanlı Müverrihleri ve Eserleri I-IV‛, Yeni Tarih Dergisi, I:754-755, II:759-760, III:767-770, IV:783-784. Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap
2 Şeh-nâme Okuma ve İncelemeleri GÖKYAY, O. Şaik (1950), ‚Şeh-nâme ve Türkçe Tercümeleri‛, Yücel, I:IV:17-23; ARDIÇ, Nureddin, BABİNGER, Franz (1939), ‚Osmanlı Şeh-nâmecileri‛, Aramak, Güzeli, İyiyi, Gerçeği, S. XXXVII-XL.; ATEŞ, Ahmed (1954), ‚Şâh-nâme’nin Yazılış Tarihi ve Firdevsî’nin Sultan Mahmud’a Yazdığı Hicviye Meselesi Hakkında‛, Türk Tarih Kurumu-Belleten, XVIII:LXX:159-168. Öğretim Yöntemleri:
Alıştırma ve Uygulama, Gösterip Yaptırma
3 Şeh-nâme Kahramanları Şişman, Bekir-Kuzubaş, Muhammet (2012). Şehnâme’nin Türk Kültür ve Edebiyatına Etkileri. İstanbul: Ötüken Yay; Tökel, Dursun Ali (2006). “Şehnâme’den Turan’a Divan Şiirinden Şehnâme’ye Bakmak”. Türk Edebiyatı Dergisi (392): 55-58. Öğretim Yöntemleri:
Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama, Gösterip Yaptırma, Grup Çalışması
4 Şeh-nâme İncelemeleri Şişman, Bekir-Kuzubaş, Muhammet (2012). Şehnâme’nin Türk Kültür ve Edebiyatına Etkileri. İstanbul: Ötüken Yay; Tökel, Dursun Ali (2006). “Şehnâme’den Turan’a Divan Şiirinden Şehnâme’ye Bakmak”. Türk Edebiyatı Dergisi (392): 55-58. Öğretim Yöntemleri:
Alıştırma ve Uygulama
5 Osmanlıca Metinlerde Şeh-nâme Etkilerinin Örnek Metinler Üzerinden İncelenmesi Ahmet Ateş, Tahsin Yazıcı, Farsça Dilbilgisi, MEB, İstanbul 1973. Öğretim Yöntemleri:
Alıştırma ve Uygulama, Gösterip Yaptırma
6 Farsça Divan ve Divançe Yazan Sultan Şairler Veyis Değirmençay. Farsça Şiir Söyleyen Osmanlı Şairleri. Atatürk Üniversitesi Yayınları: Erzurum 2013 Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
7 Metin Okuma ve İnceleme Çalışmaları I Osmanlıca Metinler Öğretim Yöntemleri:
Alıştırma ve Uygulama, Gösterip Yaptırma
8 Ara Sınavlar Anlatılan konuların kaynaklardan tekrar edilmesi. Ölçme Yöntemleri:
Yazılı Sınav
9 Metin Okuma ve İnceleme Çalışmaları II Osmanlıca Metinler Öğretim Yöntemleri:
Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama
10 Metin Okuma ve İnceleme Çalışmaları III Osmanlıca Metinler Öğretim Yöntemleri:
Alıştırma ve Uygulama
11 Farsça Divan ve Divançe Yazan Türk Şairler Veyis Değirmençay. Farsça Şiir Söyleyen Osmanlı Şairleri. Atatürk Üniversitesi Yayınları: Erzurum 2013 Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap
12 Metin Okuma ve İnceleme Çalışmaları IV Osmanlıca Metinler Öğretim Yöntemleri:
Alıştırma ve Uygulama
13 Metin Okuma ve İnceleme Çalışmaları V Osmanlıca Metinler Öğretim Yöntemleri:
Alıştırma ve Uygulama
14 Metin Okuma ve İnceleme Çalışmaları VI Osmanlıca Metinler Öğretim Yöntemleri:
Alıştırma ve Uygulama
15 Metin Okuma ve İnceleme Çalışmaları VII Osmanlıca Metinler Öğretim Yöntemleri:
Grup Çalışması
16 Yarıyıl Sonu Sınavları Anlatılan konuların kaynaklardan tekrar edilmesi. Ölçme Yöntemleri:
Yazılı Sınav
17 Yarıyıl Sonu Sınavları Anlatılan konuların kaynaklardan tekrar edilmesi. Ölçme Yöntemleri:
Yazılı Sınav


Öğrenci İş Yükü - AKTS

Çalışmalar Sayısı Süresi (Saat) İş Yükü (Saat)
Ders ile İlgili Çalışmalar
Ders (Sınav haftaları dahil değildir) 14 2 28
Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) 14 4 56
Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar
Ödev, Proje, Diğer 0 0 0
Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) 1 10 10
Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı 1 20 20
Toplam İş Yükü (Saat) 114
Toplam İş Yükü / 25 (s) 4,56
AKTS 5 AKTS

Güncelleme Zamanı: 10.05.2024 09:54