Genel Bilgi
Kod | TDE782 |
Ad | Klasik Farsçanın Osmanlı Metinlerine Etkileri II |
Dönem | 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı |
Yarıyıl | . Yarıyıl |
Süre (T+U) | 2-0 (T-U) (17 Hafta) |
AKTS | 5 AKTS |
Yerel Kredi | 2 Yerel Kredi |
Eğitim Dil | Türkçe |
Seviye | Yüksek Lisans Dersi |
Tür | Normal |
Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
Bilgi Paketi Koordinatörü | Doç. Dr. Bilge KARGA GÖLLÜ |
Dersin Amacı / Hedefi
Bu dersin amacı klasik Farsça metin çevirileri yaptırmak ve Osmanlıca metinlerdeki Farsça unsurları tespit edip anlama becerisi kazandırmaktır.
Dersin İçeriği
Bu derste klasik Farsçanın en önemli eseri Şeh-nâme'nin Türk edebiyatına etkileri ile Farsça yazan Türk şairlerin eserleri incelenmekte, metin okuma ve anlama çalışmaları yapılmaktadır.
Dersin Ön Koşulu
Yok
Kaynaklar
Ahmet Ateş, Tahsin Yazıcı, Farsça Dilbilgisi, MEB, İstanbul 1973; Ali Güzelyüz, Mehmet Kanar, Mustafa Çiçekler, Farsça Konuşma Kılavuzu, Fono Yayınları, İstanbul 2016; A. Naci Tokmak, Türkçe-Farsça Ortak Deyimler Sözlüğü, Çantay, İstanbul 1995; Nimet Yıldırım, İran Edebiyatı (Başlangıçtan İslamiyete Kadar), Pinhan, İstanbul 2012; Hasan Enverî, Ferheng-i Füşürde-i Sühan, Tahran 1382; Mehmet Kanar, Kanar Farsça-Türkçe Sözlük. İstanbul: Deniz Kitabevi. 2000; Mütercim Âsım Efendi. (2009). Burhân-ı Katı. haz.: M. Öztürk ve D. Örs, TDK, Ankara 2009; J. Salehpoor, Persian-Türkish Dictionary. Tabriz: Lâleh Publication Center, Tabriz 1370; Steingass F., Persian-English Dictionary. Beirut: Librairie du Liban, Beirut 1975; Nimet Yıldırım, Farsça Dilbilgisi, Kabalcı Yayınları, İstanbul 2013; Hayati Develi, Osmanlı Türkçesi Kılavuzu I-II, Kitabevi, İstanbul 2005; Ziyâ Şükûn, Farsça-Türkçe Lûgat Gencine-i Güftar I, Maarif Matbaası, İstanbul 1944; Ziyâ Şükûn, Farsça-Türkçe Lûgat Gencine-i Güftar II, MEB, İstanbul 1946; Ziyâ Şükûn, Farsça-Türkçe Lûgat Gencine-i Güftar III, MEB, İstanbul 1948; Dr. Shahed Parvızıkhosroshahi-Dr. Parisa Golshaei, Farsça Öğreniyorum, Birdem Yayıncılık, 2017; Abdülvehab Tarzi-Ahmed Ateş, Farsça Grameri, İstanbul Üniversitesi Yayıunları, İstanbul 1942; Kaya, İbrahim, Şerh-i Dîvân-ı Hâfız, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yay., 2020; Reşat Öngören, “Mevlânâ Celâleddîn Rûmî”, DİA, XXIX, 441-448; Mevlânâ Celâleddîn Muhammed, Mesnevî-i Ma’nevî (haz. Adnan KaraismailoğluDerya Örs), Akçağ, Ankara 2007.
Notlar
LUGAL, Necâti (1945-1955) Şeh-nâme, I-IV, İstanbul: Meb Yay; ÖZ, Yusuf (2002), ‚Şeh-nâme Tercümeleri ve Sözlükleri‛, Name-i Aşina, III, Ankara; RİTTER, H.(1993), ‚Firdevsî‛, İslâm Ansiklopedisi, IV:643-649, İstanbul:MEB Yayını; SERTOĞLU, Mithat (1960), ‚Şeh-nâmenüvîsler, Vak’anüvîsler İle Diğer Mühim Osmanlı Müverrihleri ve Eserleri I-IV‛, Yeni Tarih Dergisi, I:754-755, II:759-760, III:767-770, IV:783-784; GÖKYAY, O. Şaik (1950), ‚Şeh-nâme ve Türkçe Tercümeleri‛, Yücel, I:IV:17-23; ARDIÇ, Nureddin, BABİNGER, Franz (1939), ‚Osmanlı Şeh-nâmecileri‛, Aramak, Güzeli, İyiyi, Gerçeği, S. XXXVII-XL.; ATEŞ, Ahmed (1954), ‚Şâh-nâme’nin Yazılış Tarihi ve Firdevsî’nin Sultan Mahmud’a Yazdığı Hicviye Meselesi Hakkında‛, Türk Tarih Kurumu-Belleten, XVIII:LXX:159-168; Şişman, Bekir-Kuzubaş, Muhammet (2012). Şehnâme’nin Türk Kültür ve Edebiyatına Etkileri. İstanbul: Ötüken Yay; Tökel, Dursun Ali (2006). “Şehnâme’den Turan’a Divan Şiirinden Şehnâme’ye Bakmak”. Türk Edebiyatı Dergisi (392): 55-58; Veyis Değirmençay. Farsça Şiir Söyleyen Osmanlı Şairleri. Atatürk Üniversitesi Yayınları: Erzurum 2013; Annemarie Schimmel, İki Renkli Sırma Farsça Şiirin İmgeleri, Alfa Yay., İst. 2020.
Dersin Öğrenme Çıktıları
Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
---|---|
ÖÇ01 | Firdevsî'nin Şeh-nâme'sini kavrar. |
ÖÇ02 | Şeh-nâme'nin Osmanlıca metinlere etkisini anlar. |
ÖÇ03 | Farsça yazan sultan şairleri tanır. |
ÖÇ04 | Farsça yazan Türk şairleri tanır. |
ÖÇ05 | Osmanlı sahasında yazılmış eserlerde Şeh-nâme'nin önemini kavrar. |
ÖÇ06 | Önemli şairlerin Farsça şiirlerini bilir. |
ÖÇ07 | Farsça şiirlerin dil içi çevirisini yapar. |
ÖÇ08 | Literatür bilgisi kazanır. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
---|---|---|---|
PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Türk Dili ve Edebiyatının tarihi ve güncel malzemesini bilimsel yöntem ve kuramsal bilgiler yardımıyla kavrar. | 4 |
PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Türkolojinin temel kavramlarının önemini sıralar. | 2 |
PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Dil ve edebiyat malzemelerini karşılaştırmalı yöntemlerle analiz eder. | 4 |
PÖÇ04 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Bağımsız veya grupla birlikte edebi metinler üzerinde çalışma yapar. | 2 |
PÖÇ05 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanı ile ilgili başvuru kaynaklarına ulaşır. | 3 |
PÖÇ06 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Türk Dili ve Edebiyatının tarihsel gelişim sürecini kavrar. | |
PÖÇ07 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Edebiyat, dil ve kültür ilişkisinin kuramsal temellerini sıralar. | |
PÖÇ08 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Eski ve yeni metinleri değerlendirir. | |
PÖÇ09 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanı ile ilgili entelektüel birikim kazanır. | |
PÖÇ10 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Türkolojinin gelişimini destekler. | |
PÖÇ11 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Türk Dili ve Edebiyatının dünya dilleri ve edebiyatları arasındaki yerini kavrar. | 4 |
PÖÇ12 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Filolojik ve dil bilimsel bir bakış kazanır. | |
PÖÇ13 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Edebi metin çözümlemede bilimsel yöntemleri ve filolojik bilgileri etkin olarak kullanır. | |
PÖÇ14 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Türkoloji ile ilgili sorunları değerlendirir. | |
PÖÇ15 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Türkolojiyle ilgili meselelerde iletişim yetisi kazanır. | |
PÖÇ16 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Dil, kültür, edebiyat ilişkisini çözümleyici çalışmalar yapar. | 3 |
PÖÇ17 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Edindiği bilgi ve birikimi aktarma becerisi kazanır. | |
PÖÇ18 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanı ile ilgili bilimsel analizler yapar. |
Haftalık Akış
Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
---|---|---|---|
1 | Firdevsî'nin Şeh-nâme adlı eserinin Türk Edebiyatına Etkileri | LUGAL, Necâti (1945-1955) Şeh-nâme, I-IV, İstanbul: Meb Yay; ÖZ, Yusuf (2002), ‚Şeh-nâme Tercümeleri ve Sözlükleri‛, Name-i Aşina, III, Ankara; RİTTER, H.(1993), ‚Firdevsî‛, İslâm Ansiklopedisi, IV:643-649, İstanbul:MEB Yayını; SERTOĞLU, Mithat (1960), ‚Şeh-nâmenüvîsler, Vak’anüvîsler İle Diğer Mühim Osmanlı Müverrihleri ve Eserleri I-IV‛, Yeni Tarih Dergisi, I:754-755, II:759-760, III:767-770, IV:783-784. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
2 | Şeh-nâme Okuma ve İncelemeleri | GÖKYAY, O. Şaik (1950), ‚Şeh-nâme ve Türkçe Tercümeleri‛, Yücel, I:IV:17-23; ARDIÇ, Nureddin, BABİNGER, Franz (1939), ‚Osmanlı Şeh-nâmecileri‛, Aramak, Güzeli, İyiyi, Gerçeği, S. XXXVII-XL.; ATEŞ, Ahmed (1954), ‚Şâh-nâme’nin Yazılış Tarihi ve Firdevsî’nin Sultan Mahmud’a Yazdığı Hicviye Meselesi Hakkında‛, Türk Tarih Kurumu-Belleten, XVIII:LXX:159-168. | Öğretim Yöntemleri: Alıştırma ve Uygulama, Gösterip Yaptırma |
3 | Şeh-nâme Kahramanları | Şişman, Bekir-Kuzubaş, Muhammet (2012). Şehnâme’nin Türk Kültür ve Edebiyatına Etkileri. İstanbul: Ötüken Yay; Tökel, Dursun Ali (2006). “Şehnâme’den Turan’a Divan Şiirinden Şehnâme’ye Bakmak”. Türk Edebiyatı Dergisi (392): 55-58. | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama, Gösterip Yaptırma, Grup Çalışması |
4 | Şeh-nâme İncelemeleri | Şişman, Bekir-Kuzubaş, Muhammet (2012). Şehnâme’nin Türk Kültür ve Edebiyatına Etkileri. İstanbul: Ötüken Yay; Tökel, Dursun Ali (2006). “Şehnâme’den Turan’a Divan Şiirinden Şehnâme’ye Bakmak”. Türk Edebiyatı Dergisi (392): 55-58. | Öğretim Yöntemleri: Alıştırma ve Uygulama |
5 | Osmanlıca Metinlerde Şeh-nâme Etkilerinin Örnek Metinler Üzerinden İncelenmesi | Ahmet Ateş, Tahsin Yazıcı, Farsça Dilbilgisi, MEB, İstanbul 1973. | Öğretim Yöntemleri: Alıştırma ve Uygulama, Gösterip Yaptırma |
6 | Farsça Divan ve Divançe Yazan Sultan Şairler | Veyis Değirmençay. Farsça Şiir Söyleyen Osmanlı Şairleri. Atatürk Üniversitesi Yayınları: Erzurum 2013 | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
7 | Metin Okuma ve İnceleme Çalışmaları I | Osmanlıca Metinler | Öğretim Yöntemleri: Alıştırma ve Uygulama, Gösterip Yaptırma |
8 | Ara Sınavlar | Anlatılan konuların kaynaklardan tekrar edilmesi. | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
9 | Metin Okuma ve İnceleme Çalışmaları II | Osmanlıca Metinler | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap, Alıştırma ve Uygulama |
10 | Metin Okuma ve İnceleme Çalışmaları III | Osmanlıca Metinler | Öğretim Yöntemleri: Alıştırma ve Uygulama |
11 | Farsça Divan ve Divançe Yazan Türk Şairler | Veyis Değirmençay. Farsça Şiir Söyleyen Osmanlı Şairleri. Atatürk Üniversitesi Yayınları: Erzurum 2013 | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
12 | Metin Okuma ve İnceleme Çalışmaları IV | Osmanlıca Metinler | Öğretim Yöntemleri: Alıştırma ve Uygulama |
13 | Metin Okuma ve İnceleme Çalışmaları V | Osmanlıca Metinler | Öğretim Yöntemleri: Alıştırma ve Uygulama |
14 | Metin Okuma ve İnceleme Çalışmaları VI | Osmanlıca Metinler | Öğretim Yöntemleri: Alıştırma ve Uygulama |
15 | Metin Okuma ve İnceleme Çalışmaları VII | Osmanlıca Metinler | Öğretim Yöntemleri: Grup Çalışması |
16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Anlatılan konuların kaynaklardan tekrar edilmesi. | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Anlatılan konuların kaynaklardan tekrar edilmesi. | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
---|---|---|---|
Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 2 | 28 |
Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 4 | 56 |
Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
Ödev, Proje, Diğer | 0 | 0 | 0 |
Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 10 | 10 |
Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 20 | 20 |
Toplam İş Yükü (Saat) | 114 | ||
Toplam İş Yükü / 25 (s) | 4,56 | ||
AKTS | 5 AKTS |