Genel Bilgi
Kod | İTS807 |
Ad | Sosyo Kültürel Açıdan Dört Halife, Emevî ve Abbâsi Dönemleri I |
Dönem | 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı |
Dönem | Güz |
Süre (T+U) | 3-0 (T-U) (17 Hafta) |
AKTS | 6 AKTS |
Yerel Kredi | 3 Yerel Kredi |
Eğitim Dil | Türkçe |
Seviye | Doktora Dersi |
Tür | Normal |
Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
Bilgi Paketi Koordinatörü | Prof. Dr. FATİH YAHYA AYAZ |
Dersin Öğretim Elemanı |
Prof. Dr. FATİH YAHYA AYAZ
(A Grubu)
(Sor. Öğr. Ele.)
|
Dersin Amacı / Hedefi
Siyasî, sosyal ve kültürel açılardan Dört Halife ve Emevî dönemlerinin tarihi hakkında kapsamlı bilgi sahibi olmak ve bunlar üzerine kaleme alınmış temel kaynakları ve modern çalışmaları bilmek.
Dersin İçeriği
Dört Halife ve Emevî dönemlerinde meydana gelen siyasî hadiselerin sosyo-kültürel hayata yansımaları değerlendirilecek, bunlara bağlı olarak ortaya çıkan sosyal, kültürel ve itikadî gelişmeler tahlil edilecek, ideolojik yapılanmaların siyasî faaliyetleri ve etkileriyle günümüze yansımaları ele alınarak yorumlanacaktır.
Dersin Ön Koşulu
yok
Kaynaklar
1. Âdem Apak, İslâm Tarihi, II (Hulefâ-yi Râşidîn), İstanbul 2006. 2. İrfan Aycan - İbrahim Sarıçam, Emevîler, İstanbul 2002. 3. Âdem Apak, İslâm Tarihi, III (Emevîler) İstanbul 2006.
Notlar
A. KAYNAKLAR: 1. Ebû Yusuf (ö. 182/798), Kitâbü’l-Harâc (nşr. Kusay M. el-Hatîb), Kahire 1396. 2. İbn Sa’d (ö. 230/845), et-Tabakâtü’l-Kübrâ (nşr. İhsan Abbas), I-IX, Beyrut 1985. 3. Halife b. Hayyât (ö. 240/854), Târîh (nşr. Süheyl Zekkâr), Beyrut 1993. 4. İbn Abdülhakem (ö. 257/870), Fütûhu Mısr ve Ahbâruhâ (nşr. Ch. C. Torrey), Leiden 1922. 5. İbn Şebbe (ö. 262/876), Târîhu’l-Medîneti’l-Münevvere (nşr. Fehim M. Şeltut), I-IV. 6. İbn Kuteybe (ö. 276/889), el-Maârif, Beyrut 1970. 7. Belâzurî (ö. 279/892), Fütûhu’l-Büldân (Türkçeye çev. Mustafa Fayda), Ankara 2002. 8. Belâzurî, Ensâbü’l-Eşrâf (nşr. Süheyl Zekkâr), I-XIII, Beyrut 1996. 9. Ebû Hanîfe ed-Dîneverî (ö. 282/895), el-Ahbârü’t-Tıvâl (nşr. Ömer Faruk Tabbâ), Beyrut, ts. 10. Ya’kûbî (ö. 284/897), Târîh, I-II, Beyrut 1995. 11. Taberî (ö. 310/922), Târîhu’l-Ümem ve’l-Mülûk (nşr. M. Ebü’l-Fazl İbrahim), I-XI, Beyrut, ts. 12. İbn A’sem (ö. 314/926), Kitâbü’l-Fütûh, I-IV, Beyrut 1986. 13. İbn Abdürabbih (ö. 327/939), el-Ikdü’l-Ferîd (nşr. Ahmed Emin v.dğr.), I-VII, Kahire 1973. 14. Mesûdî (ö. 345/956), Mürûcü’z-Zeheb (nşr. M. Muhyiddin Abdülhamid), I-IV, Mısır 1964 15. İbn Abdülber (ö. 463/1061), el-İstîâb fî Ma’rifeti’l-Ashâb, I-VI, Kahire, ts. 16. İbnü’l-Esîr (ö. 630/1232), el-Kâmil fi’t-Târîh, I-XIII, Beyrut 1979. 17. İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-Gâbe fî Ma’rifeti’s-Sahâbe (nşr. Muhammed İbrahim-M. Ahmed Âşûr), I-VII, 1970. 18. İbn Hacer (ö. 852/1449), el-İsâbe fî Temyîzi’s-Sahâbe (nşr. Ali M. el-Bicâvî), I-VIII, Kahire 1970-1972. B. I. ARAŞTIRMALAR (DÖRT HALİFE) 1. Âdem Apak, İslâm Tarihi, II, İstanbul 2006. 2. Hüseyin Algül, İslâm Tarihi, I-IV, İstanbul 1986. 3. Mustafa Fayda, “Hulefâ-yi Râşidîn” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), XVIII (İstanbul 1998), s. 324-338. 4. Mustafa Fayda, “Ebû Bekir”, DİA, X (İstanbul 1994), s. 101-108. 5. Mustafa Fayda, “Ömer”, DİA, XXXIV (İstanbul 2007), s. 44-51. 6. İsmail Yiğit, “Osman”, DİA, XXXIII (İstanbul 2007), s. 438-443. 7. Ethem Ruhi Fığlalı, “Ali”, DİA, II (İstanbul 1989), s. 371-374. 8. Hasan İbrahim Hasan, Siyasî-Dinî-Kültürel-Sosyal İslâm Tarihi, (Türkçeye çev. İsmail Yiğit v.dğr), I-VI, İstanbul 1991-1992. 9. Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadette İslâm (Editör: Vecdi Akyüz), I-V, İstanbul 1994. 10. Philip Hitti, Siyâsî ve Kültürel İslâm Tarihi (Türkçeye çev. Salih Tuğ), I-IV, İstanbul 1995. 11. İbrahim Sarıçam, Emevî-Hâşimî İlişkileri, Ankara 1997. 12. W. Montgomery Watt, İslâm Düşüncesinin Teşekkül Devri (Türkçeye çev. E. Ruhi Fığlalı), Ankara 1981. 13. Corci Zeydan, İslâm Medeniyeti Tarihi (Türkçeye çev. Zeki Megamiz), I-V, İstanbul 1970. 14. İSTEM Dergisi’nin “Hulefâ-i Râşidîn” Konulu VI. Sayısı (Konya 2005). 15. Ayrıca, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi’nin (DİA), Meselâ “Âişe”, “Cemel”, “Sıffin”, “Kâdisiye Savaşı”, “Muâviye b. Ebû Süfyan”, “Mekke”, “Medine”, “Kûfe”, “Basra” Gibi İlgili Maddeleri. B. II. ARAŞTIRMALAR (EMEVÎLER) 1. İsmail Yiğit, Emevîler (661-750),İstanbul 2016. 2. İrfan Aycan - İbrahim Sarıçam, Emevîler, İstanbul 2002. 3. Âdem Apak, İslâm Tarihi, III (Emevîler) İstanbul 2006 ve IV (Abbâsîler), İstanbul 2011. 4. Nahide Bozkurt, Abbasiler, İSAM Yay., İstanbul 2013. 5. Hasan İbrahim Hasan, Siyasî-Dinî-Kültürel-Sosyal İslâm Tarihi (çev. İsmail Yiğit ve ark.), I-VI, İstanbul1991-1992. 6. Bahriye Üçok, İslâm Tarihi Emeviler-Abbasiler, Ankara 1979. 7. Philip Hitti, Siyasî ve Kültürel İslam Tarihi, I-IV, İstanbul 1981-1982. 8. Nesimi Yazıcı, İlk Türk-İslâm Devletleri Tarihi, TDV Yay., Beşinci Baskı, Ankara 2006. 9. Julius Wellhausen, Arap Devleti ve Sukûtu (çev. Fikret Işıltan), Ankara 1963. 10. C. E. Bosworth, İslâm Devletleri Tarihi (çev. Erdoğan Merçil-Mehmet İpşirli), İstanbul 1980. 11. Adam Mez, 10. Yüzyılda İslâm Medeniyeti (çev. Salih Şaban), İstanbul 2000. 12. Bernard Lewis, Tarihte Araplar (çev. Hakkı Dursun Yıldız), İstanbul 2009. 13. Heyet, Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi, II, III. 14. İslâm Tarihi Kültür ve Medeniyeti (ed. P. M. Holt-A. K. S. Lambton-B. Lewis), (çev. Hamdi Aktaş ve ark.), I-IV, İstanbul 1997. 15. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi'nin (DİA) “Emevîler”, “Abbâsîler”, “Muâviye b. Ebû Süfyân”, “Mervân I”, “Abdülmelik b. Mervân”, “Hişâm b. Abdülmelik”, “Mansûr” ve “Hârûnürreşîd” gibi ilgili maddeleri ve bu maddelerin bir kısmında yer alan Medeniyet kısımları.
Dersin Öğrenme Çıktıları
Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
---|---|
ÖÇ01 | Hulefâyi Râşidîn ve Emevî tarihlerine dair kaynaklar ve modern çalışmaları bilir. |
ÖÇ02 | Bu devletlerin kuruluşu ve gelişimi hakkında kapsamlı bilgi sahibi olur. |
ÖÇ03 | Hulefâyi Râşidîn ve Emevî dönemlerindeki dinî, sosyal ve kültürel gelişmeleri kapsamlı bir şekilde bilir. |
ÖÇ04 | Hulefâyi Râşidîn ve Emevî dönemlerindeki dinî ve ideolojik nitelikli isyanları bilir. |
ÖÇ05 | Bu dönemlerdeki gelişmelerin günümüze yansımalarını bilir. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
---|---|---|---|
PÖÇ01 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Alanıyla ilgili çağdaş yerli ve yabancı yayınları takip edebilme becerisine ulaşır. | 5 |
PÖÇ02 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Alanıyla ilgili problemlere eleştirel bir zihniyet ve bakış açısı ile yaklaşabilir. | 4 |
PÖÇ03 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Doktora seviyesinde elde ettiği bilgileri yeniden yorumlayabilme ve üretebilme yetisine sahip olur. | 4 |
PÖÇ04 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Bilimsel çalışmalarında ele aldığı konuyu kurgulama ve mantıksal çerçevede kompoze edebilme becerisini kazanır. | 2 |
PÖÇ05 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Doktora seviyesinde bilimsel çalışmaları elde etmede ve kullanmada modern teknolojik imkanlardan faydalanabilme (basılı, görsel ve işitsel vb.) yeteneğini elde eder. | |
PÖÇ06 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Bu bilimsel faaliyetleri gerçekleştirirken bilimsel, kültürel ve ahlaki değerleri koruyabilme ve bunları içselleştirebilme kabiliyetini haiz olur. | 1 |
PÖÇ07 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | İlahiyat bilimleri ve diğer bilim dallarından istifade ederek disiplinler arası yaklaşımlara açık olur. | 4 |
PÖÇ08 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | İslâm tarihi ve sanatları alanında uzmanlık gerektiren bir çalışmayı ekip üyesi ve bağımsız olarak yürütebilme becerisini kazanır. | |
PÖÇ09 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | İslam kültür ve medeniyetinin ilim, tarih, sanat, musiki ve edebiyatıyla bir bütün olduğunu kavrar. | 4 |
PÖÇ10 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | İslam Tarihi Sanatları Bölümünün alt bilim dalları İslam Tarihi, Türk İslam Edebiyatı, Türk İslam Sanatları ve Türk Dini Musikisi alanlarında ortak bilgi ve yeterliklere sahiptir. | 1 |
PÖÇ11 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | Alanıyla ilgili ulusal ve uluslararası projelerde bireysel ekiple çalışma becerilerini kullanır. | |
PÖÇ12 | Yetkinlikler - Alana Özgü Yetkinlik | İslam Tarihi ve Sanatları Bölümü'nün alt bilim dalları ile ilgili temel bilgi ve yaklaşımları öğrenir. | 1 |
PÖÇ13 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Bilimsel faaliyetlerini etik kurallara uygun biçimde sürdürür. | 4 |
Haftalık Akış
Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
---|---|---|---|
1 | Dört Halife döneminin belirleyici özellikleri | Mustafa Fayda, “Hulefâ-yi Râşidîn” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), XVIII (İstanbul 1998), s. 324-338. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
2 | Hz. Ebû Bekir'in halife seçilmesi ve akisleri | Mustafa Fayda, “Ebû Bekir”, DİA, X (İstanbul 1994), s. 101-108. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
3 | Hz. Ebû Bekir dönemi gelişmeleri | Mustafa Fayda, “Ebû Bekir”, DİA, X (İstanbul 1994), s. 101-108. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
4 | Hz. Ömer dönemi gelişmeleri | Mustafa Fayda, “Ömer”, DİA, XXXIV (İstanbul 2007), s. 44-51. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
5 | Hz. Osman dönemi gelişmeleri | İsmail Yiğit, “Osman”, DİA, XXXIII (İstanbul 2007), s. 438-443. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
6 | Hz. Ali dönemi gelişmeleri | Âdem Apak, İslâm Tarihi, II, İstanbul 2006. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
7 | Hz. Hasan dönemi gelişmeleri | İbrahim Sarıçam, Emevî-Hâşimî İlişkileri, Ankara 1997. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
8 | Ara Sınavlar | Ara Sınav | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
9 | Emevî Devleti'nin belirleyici özellikleri | 3. Âdem Apak, İslâm Tarihi, III (Emevîler) İstanbul 2006 | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
10 | Emevî Devleti'nin kuruluşu ve Muaviye dönemi | 3. Âdem Apak, İslâm Tarihi, III (Emevîler) İstanbul 2006 | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
11 | Süfyanî halifeler dönemi | 3. Âdem Apak, İslâm Tarihi, III (Emevîler) İstanbul 2006 | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
12 | Mervânî halifeler dönemi I | 3. Âdem Apak, İslâm Tarihi, III (Emevîler) İstanbul 2006 | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
13 | Mervânî halifeler dönemi II | 3. Âdem Apak, İslâm Tarihi, III (Emevîler) İstanbul 2006 | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
14 | Dört Halife ve Emevî dönemlerinde sosyo-kültürel gelişmeler I | 2. İrfan Aycan - İbrahim Sarıçam, Emevîler, İstanbul 2002 | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
15 | Dört Halife ve Emevî dönemlerinde sosyo-kültürel gelişmeler II | 2. İrfan Aycan - İbrahim Sarıçam, Emevîler, İstanbul 2002 | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Final sınavı | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Final sınavı | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
---|---|---|---|
Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 3 | 42 |
Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 5 | 70 |
Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
Ödev, Proje, Diğer | 0 | 0 | 0 |
Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 15 | 15 |
Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 30 | 30 |
Toplam İş Yükü (Saat) | 157 | ||
Toplam İş Yükü / 25 (s) | 6,28 | ||
AKTS | 6 AKTS |