TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Birim | SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ |
| İSLAM TARİHİ VE SANATLARI (DR) | |
| Kod | İTS813 |
| Ad | İslamın Yayılışında Temel Etkin Faktörler |
| Dönem | 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Dönem | Güz |
| Süre (T+U) | 3-0 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 6 AKTS |
| Yerel Kredi | 3 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Doktora Dersi |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Doç. Dr. ALİ HATALMIŞ |
| Dersin Öğretim Elemanı |
Doç. Dr. ALİ HATALMIŞ
(Güz)
(A Grubu)
(Sor. Öğr. Ele.)
|
Dersin Amacı / Hedefi
İslam’ın hangi şartlarda nasıl yayıldığını öğretmektir.
Dersin İçeriği
İslamiyet'in başlangıçtan günümüze yayılış serüveni, dinde zorlama olmaması, tedrici yayılma, zafer ve savaşlar, ihtida ve örnekleri verilmektedir.
Dersin Ön Koşulu
Bulunmamaktadır.
Kaynaklar
1. Kurt, Hasan, Orta Asya’nın İslamlaşma Süreci, Ankara: Fecr Yayınları, 1998. 2. Hatalmış, Ali, Anadolu’nun Fetih ve İslamlaşma Tarihi, İstanbul: Ötüken Yayınları, 2020.
Notlar
1. Özkan, Mustafa, Afrika’da İslamiyet, İstanbul: Ensar Yayınları, 2017. 2. Hitti, Philipe K., Siyasi ve Kültürel İslam Tarihi, İstanbul: Boğaziçi Yayınları, 1980. 3. Mez, Adam, 10. Yüzyılda İslam Medeniyeti, İstanbul: İnsan Yayınları, 2014.
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | İslâm dininin yayılışında askerî zaferlerin tek belirleyici olmadığını öğrenir. |
| ÖÇ02 | Bir dinin yayılışının anlaşılabilmesi için sosyal bilimlerin yardımının şart olduğunu analiz eder. |
| ÖÇ03 | Bir dinin yayılışının anlaşılabilmesi için ilgili din bilimlerinin yardımının şart olduğunu öğrenir. |
| ÖÇ04 | Tarihsel bilgileri sosyal ve din bilimlerinin yardımıyla değerlendirebilme yeteneği kazanır. |
| ÖÇ05 | İslâm tarihi boyunca İslamiyet’in tedrici ve gönüllü olarak yayıldığı hakkında bilgi sahibi olur. |
| ÖÇ06 | Barış dini İslam'ın zorlama olmaksızın hoş görü ile yayıldığını örneklerle açıklar. |
| ÖÇ07 | İslam'ı yayma ve yayılışı konusunda ayet ve hadisler öğrenir. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslam Tarihi ve Sanatları alanında lisans düzeyi yeterliliklerine dayalı olarak farklı bir alandaki bilgilerini uzmanlık düzeyinde geliştirir ve derinleştirir. | |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslam Tarihi ve Sanatları alanının ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi kavrar ve farklı disiplinlerle ortak çalışmalar yürütür. | |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslam Tarihi ve Sanatları alanında kazanılan lisans düzeyi yeterliliklerine dayalı olarak ilgili alandaki kaynakları etkin bir şekilde kullanır. | 3 |
| PÖÇ04 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslam Tarihi ve Sanatları alanlarında uygulanan araştırma yöntem ve tekniklerini kullanır. | |
| PÖÇ05 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | İslam Tarihi ve Sanatları alanında edindiği uzmanlık düzeyindeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanır. | |
| PÖÇ06 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | İslam Tarihi ve Sanatları alanında edindiği bilgiler aracılığıyla farklı disiplin alanlarındaki bilgileri bütünleştirerek yeni bilgiler oluşturur. | 3 |
| PÖÇ07 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | İslam Tarihi ve Sanatları alanına özgü sorunları en uygun araştırma yöntem ve teknikleri ile çözümler. | |
| PÖÇ08 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | İslam Tarihi ve Sanatları alanında edindiği uzmanlık düzeyindeki bilgileri toplumun eğitim, kültür ve sanat seviyesinin yükseltilmesi yönünde kullanır. | 3 |
| PÖÇ09 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | İslam Tarihi ve Sanatları alanıyla ilgili uzmanlık gerektiren bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür. | 2 |
| PÖÇ10 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | İslam Tarihi ve Sanatları alanıyla ilgili uygulamalarda karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunların çözümü için yeni yaklaşımlar geliştirir. | 2 |
| PÖÇ11 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Eğitim, kültür ve sanat alanlarında yürütülen çalışmalarda bireysel olarak bağımsız çalışır ve/veya ekip çalışmalarında sorumluluk alarak çözüm üretir. | |
| PÖÇ12 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | İslam Tarihi ve Sanatları alanı ile ilgili sorunların çözümlenmesini gerektiren ortamlarda liderlik yapar; kişisel, kurumsal ve ekip çalışmalarını uzmanlık düzeyinde organize eder. | |
| PÖÇ13 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | İslam Tarihi ve Sanatları alanında edindiği kuramsal ve uygulamalı uzmanlık düzeyindeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirir. |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | İslam'ın yayılışıyla Müslümanların yayılışı arasındaki ilişkiler ve farklılıklar. | Özcan, Azmi İslam’ın Yayılışına Dair = on the Spread of Islam, Osmanlı’nın İzinde Prof.Dr. Mehmet İpşirli Armağanı, 2013, cilt: II, s. 389-396. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Beyin Fırtınası |
| 2 | Dinî bilimlerin İslâm'ın yayılışının anlaşılmasına katkısı | Thomas Walker Arnold, İslam'ın Tebliğ Tarihi, İstanbul: İnkılap Yayınları, 2023. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Beyin Fırtınası |
| 3 | İslâm'ın Yayılışına kaynaklık etmesi bakımından Kur'ân | Emin, Mehmet, Kur'an Hz. Peygamber Ve İslam, İstanbul: Kitap Dünyası Yayınları | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 4 | İslâm'ın Yayılışına kaynaklık etmesi bakımından Hadis | Sandıkçı, S. Kemal, Hadisler Işığında İslam (1-2 Cilt) | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Beyin Fırtınası |
| 5 | İslâm'ın Yayılışına kaynaklık etmesi bakımından tarih literatürü | Cerrahoğlu, İsmail İslam'ın Sür'atle Yayılış Sebepleri, Diyanet İlmi Dergi [Diyanet İşleri Başkanlığı Dergisi], 1968, cilt: VII, sayı: 72-73, s. 108-110. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Bireysel Çalışma |
| 6 | İslâm'ın Yayılışına kaynaklık etmesi bakımından tarihî biyografik literatür. | Köse, Ali İslam’ın İlk Devirlerde Yayılış Şekilleri: Oryantalistlerin Teorileri ve Bunların Değerlendirilmesi , Akademik Araştırmalar Dergisi = Journal of Academic Studies, 1999, cilt: I, sayı: 2, s. 45-75. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 7 | Sosyal bilimlerin İslâm'ın yayılışının anlaşılmasındaki rolü | Sarıçam, İbrahim Hz. Peygamber Döneminde İslâm’ın Yayılma Aşamaları, VII. Kutlu Doğum Sempozyumu: Teblilğler, 19 Nisan 2004 [Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi], 2006, s. 77-84. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Bireysel Çalışma |
| 8 | Ara Sınavlar | sınava hazırlık | Ölçme Yöntemleri: Ödev |
| 9 | Hz. Peygamber döneminde İslam'ın yayılışını etkileyen iç faktörler: İslam ve Şiddet | Keleş, Ahmet Cihad-Kılıç-Tebliğ Bağlamında İslâm’ın Yayılışı, Cahiliye Toplumundan Günümüze Hz. Muhammed (Sempozyum tebliğ ve müzakereleri), 13-15 Nisan 2007 / Konya, 2007, s. 249-280. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Bireysel Çalışma |
| 10 | Hz. Peygamber döneminde İslam'ın yayılışını etkileyen dış faktörler: Sasanî İmparatorluğu | Gürbüz, Osman Bizans ve Sâsânilerdeki Dini Baskıların İlk Dönem İslam Fetihlerine Etkileri, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 2007, cilt: VII, sayı: 1, s. 159-177. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Bireysel Çalışma |
| 11 | Hz. Peygamber döneminde İslam'ın yayılışını etkileyen dış faktörler: Bizans İmparatorluğu | Apak, Adem Abbasilerin İlk Asrında Arab-Bizans İlişkileri, Beşinci Uluslar Arası Orta Doğu Semineri : İslamiyet’in Doğuşundan Osmanlı İdaresine Kadar Orta Doğu (Şam 2-4 Kasım 2010) Bildiriler, 2012, s. 27-43. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Bireysel Çalışma |
| 12 | Hz. Peygamber dönemi ve sonrasında İslam'ın yayılışını etkileyen dış faktörler: Mısır | Apak, Adem Mısır’ın Müslümanlar Tarafından Fethi ve Fetih Sonrası Ülkede Sosyal ve Dinî Alanda Meydana Gelen Değişmeler Üzerine Değerlendirmeler, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2001, cilt: X, sayı: 2, s. 145-159. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Bireysel Çalışma |
| 13 | Hz. Peygamber dönemi ve sonrasında İslam'ın yayılışını etkileyen dış faktörler: Habeşistan ve Yemen | Öztürk, Levent Habeşistan’da İslâmiyet (Hristiyanlarla İlk Karşılaşma), Siyer Dersleri: Mekke Dönemi, 2018, s. 193-200. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 14 | Hz. Peygamber dönemi ve sonrasında İslam'ın yayılışını etkileyen dış faktörler: Horasan ve Maveraünnehir | Akyürek, Yunus Emevîler Dönemi Fetih Politikası ve Mâverâünnehir’in Fethi, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2013, cilt: XXII, sayı: 1, s. 85-115. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Bireysel Çalışma |
| 15 | Hz. Peygamber dönemi ve sonrasında İslam'ın yayılışını etkileyen dış faktörler: Anadolu ve Kafkaslar | Neflyaşeva, Naima Kuzeybatı Kafkaslarda Adigelerde İslam'ın Yayılma Tarihine Dair, çeviren Osman Karatay, Karadeniz Araştırmaları: Balkan, Kafkas, Doğu Avrupa ve Anadolu İncelemeleri Dergisi [Karadeniz Araştırmaları], 2005, cilt: II, sayı: 7, s. 11-18. | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Bireysel Çalışma |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Finale hazırlık | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Final sınavı | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Değerlendirme (Sınav) Yöntemleri ve Kriterleri
| Değerlendirme Türü | Yarıyıl İçi / Yıl İçi Etkisi | Yarıyıl Sonu / Yıl Sonu Etkisi |
|---|---|---|
| 1. Ara Sınav | 100 | 40 |
| Genel Değerlendirme | ||
| Yarıyıl İçi / Yıl İçi Toplam | 100 | 40 |
| 1. Yıl Sonu Sınavı | - | 60 |
| Genel Toplam | - | 100 |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 3 | 42 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 3 | 42 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 1 | 30 | 30 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 0 | 0 | 0 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 30 | 30 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 144 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 5,76 | ||
| AKTS | 6 AKTS | ||