TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Birim | SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ |
| İSLAM TARİHİ VE SANATLARI (DR) | |
| Kod | İTS825 |
| Ad | Sünni Düşünce Geleneğinin Teşekkül Süreci |
| Dönem | 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Dönem | Güz |
| Süre (T+U) | 3-0 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 6 AKTS |
| Yerel Kredi | 3 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Doktora Dersi |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Dr. Öğr. Üyesi FATMANUR ALİBEKİROĞLU |
| Dersin Öğretim Elemanı |
Dr. Öğr. Üyesi FATMANUR ALİBEKİROĞLU
(Güz)
(A Grubu)
(Sor. Öğr. Ele.)
|
Dersin Amacı / Hedefi
Sünni düşünce geleneğinin oluşumunu, zihniyetini, farklı bölgelerde ve zaman dilimlerindeki temsilini bütünleyici, tarafsız ve betimleyici bir bakış açısıyla kavramak
Dersin İçeriği
Sünni Düşüncenin teşekkülü, etkili olan sebepler, sürecin çeşitli bölgelerdeli yansımaları
Dersin Ön Koşulu
Dersin ön koşulu bulunmamaktadır.
Kaynaklar
Watt, M. İslam Düşüncesinin Teşekkül Devri, Çev. Ethem Ruhi Fığlalı; C. Melchert, Sünnî Düşüncenin Teşekkülü, Klasik, 2018; Sönmez Kutlu, “Ehl-i Sünnet Ehl-i Sünnet’in Teşekkül Süreci ve Fikrî Çerçevesi” “İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı, (ed. H. Onat-S. Kutlu). Grafiker, Ankara 2012, 343-357.
Notlar
C. Melchert, Sünnî Düşüncenin Teşekkülü, Klasik, 2018.
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | Sünni geleneğin temel kavramlarını değerlendirir. |
| ÖÇ02 | Sünni geleneğin teşekkül sürecini tüm yönleriyle kavrar |
| ÖÇ03 | Sünni gelenek içerisindeki süreç merkezli farklılaşmaları analiz eder. |
| ÖÇ04 | Sünni gelenek içerisindeki farklılaştırmaları karşılaştırır. |
| ÖÇ05 | Sünni geleneğin temel vasıflarını listeler |
| ÖÇ06 | Sünni gelenek içerisindeki oluşumların benzerlik ve farklılıklarını sınıflandırır |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslam Tarihi ve Sanatları alanında lisans düzeyi yeterliliklerine dayalı olarak farklı bir alandaki bilgilerini uzmanlık düzeyinde geliştirir ve derinleştirir. | |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslam Tarihi ve Sanatları alanının ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi kavrar ve farklı disiplinlerle ortak çalışmalar yürütür. | 4 |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslam Tarihi ve Sanatları alanında kazanılan lisans düzeyi yeterliliklerine dayalı olarak ilgili alandaki kaynakları etkin bir şekilde kullanır. | 4 |
| PÖÇ04 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İslam Tarihi ve Sanatları alanlarında uygulanan araştırma yöntem ve tekniklerini kullanır. | |
| PÖÇ05 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | İslam Tarihi ve Sanatları alanında edindiği uzmanlık düzeyindeki kuramsal ve uygulamalı bilgileri kullanır. | |
| PÖÇ06 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | İslam Tarihi ve Sanatları alanında edindiği bilgiler aracılığıyla farklı disiplin alanlarındaki bilgileri bütünleştirerek yeni bilgiler oluşturur. | |
| PÖÇ07 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | İslam Tarihi ve Sanatları alanına özgü sorunları en uygun araştırma yöntem ve teknikleri ile çözümler. | 5 |
| PÖÇ08 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | İslam Tarihi ve Sanatları alanında edindiği uzmanlık düzeyindeki bilgileri toplumun eğitim, kültür ve sanat seviyesinin yükseltilmesi yönünde kullanır. | |
| PÖÇ09 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | İslam Tarihi ve Sanatları alanıyla ilgili uzmanlık gerektiren bir çalışmayı bağımsız olarak yürütür. | |
| PÖÇ10 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | İslam Tarihi ve Sanatları alanıyla ilgili uygulamalarda karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunların çözümü için yeni yaklaşımlar geliştirir. | |
| PÖÇ11 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Eğitim, kültür ve sanat alanlarında yürütülen çalışmalarda bireysel olarak bağımsız çalışır ve/veya ekip çalışmalarında sorumluluk alarak çözüm üretir. | 3 |
| PÖÇ12 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | İslam Tarihi ve Sanatları alanı ile ilgili sorunların çözümlenmesini gerektiren ortamlarda liderlik yapar; kişisel, kurumsal ve ekip çalışmalarını uzmanlık düzeyinde organize eder. | |
| PÖÇ13 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | İslam Tarihi ve Sanatları alanında edindiği kuramsal ve uygulamalı uzmanlık düzeyindeki bilgi ve becerileri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirir. |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | Sünni, Ehl-i Sünnet, Ehl-i Sünnet ve'l-Cemaat kavramları | İlgili Dia maddeleri, • M. S. Hatipoğlu, (1985). Ehl-i Sünnet üzerine bir söyleşi. Aylık Dergi, 1985/I-II, 27-38.( Ehl-i Sünnet (Özel Sayı). | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 2 | Sünni geleneğin teşekkü süreci öncesinde ortaya çıkan oluşumlar | Watt, M. İslam Düşüncesinin Teşekkül Devri, Çev. Ethem Ruhi Fığlalı. | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 3 | Sünni Geleneğin Teşekkül Sürecini Hazırlayan Sebepler | C. Melchert, Sünnî Düşüncenin Teşekkülü, Klasik Yay, 2018. | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 4 | Ehl-i Sünnet ve’l-Cemaat’in Oluşum Süreci | Sönmez Kutlu, “Ehl-i Sünnet Ehl-i Sünnet’in Teşekkül Süreci ve Fikrî Çerçevesi” “İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı, (ed. H. Onat-S. Kutlu). Grafiker Yayınları, Ankara 2012, 343-357. | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 5 | Ashabur-Rey-Ashabu'l-Hadis | Sönmez Kutlu, Selefiliğin Fikri Arkaplanı, Otto Yayınları, Ankara 2016. | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 6 | Ashabu'r-Rey, Mürcie ve Hanefilik ilişkisi | Fatmanur Alibekiroğlu, Akılcılık Mürcie ve Ebu Hanife Çizgisinde Bir Oluşum Olarak Ashabur-Rey, Ankara 2019 | Öğretim Yöntemleri: Anlatım |
| 7 | Ashabu'l-Hadis-Şafiilik ve Küllabiyye ilişkisi | Mehmet Kalaycı. "Eşarîliğin Tarihsel Arka Planı: Küllabîlik". Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 51 (2010 ): 399-431 | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 8 | Ara Sınavlar | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
|
| 9 | Maturidiliğin doğuşunu hazırlayan sebepler ve teşekkülü | Sönmez Kutlu, “Bilinmeyen yönleriyle Türk din bilgini: İmam Mâturidî”, İmam Mâturîdî ve Maturidilik, GİRİŞ KISMI (s. 16-48), Ankara 2003. | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 10 | Maturidiliğin Temel Görüşleri ve Günümüz Problemlerine Çözmeye Katkısı | Sönmez Kutlu, İmam Mâturîdî ve Maturidilik, Ankara 2003. | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 11 | Eş’ariliğin teşekkül süreci, temel görüşleri. | Mehmet Kalaycı, Tarihsel Süreçte Eşarilik-Maturidilik İlişkisi, Ankara 2013. | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 12 | Eşariliğin Yaşadığı Zihniyet Farklılaşmaları Kelamî-Felsefi-Akaid Eşariliği | Mehmet Kalaycı, Tarihsel Süreçte Eşarilik-Maturidilik İlişkisi, Ankara 2013. | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 13 | Sünni gelenek içerisindeki zihniyet farklılaşmalarının tahlili | Sönmez Kutlu, “Gelenekçi-Muhafazakar Din Söyleminin Analizi”, Tarihsel Din Söylemleri Üzerine Zihniyet Çözümlemeleri, Otto, Ankara 2015, s. 47-60. | Öğretim Yöntemleri: Tartışma |
| 14 | Günümüzde mevcut Sünni akımlar | Adem Arıkan , İslam Dünyasının Mezhep Haritası ve Nüfus Dağılımı, İslami Araştırmalar, 2018; 29 (2), 348-379. | Öğretim Yöntemleri: Gösteri |
| 15 | Şii Sünni İlişkileri | Mehmet Kalaycı. "Şi'ilik-Sünnilik İlişkisinin Kapsamı ve Sınırlarına Dair Bazı Metodik Mülahazalar". e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi 6 / 2 (Aralık 2013): 293-319 . | Öğretim Yöntemleri: Soru-Cevap |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | sınav | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | sınav | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Değerlendirme (Sınav) Yöntemleri ve Kriterleri
| Değerlendirme Türü | Yarıyıl İçi / Yıl İçi Etkisi | Yarıyıl Sonu / Yıl Sonu Etkisi |
|---|---|---|
| 1. Ara Sınav | 100 | 40 |
| Genel Değerlendirme | ||
| Yarıyıl İçi / Yıl İçi Toplam | 100 | 40 |
| 1. Yıl Sonu Sınavı | - | 60 |
| Genel Toplam | - | 100 |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 3 | 42 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 5 | 70 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 0 | 0 | 0 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 15 | 15 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 30 | 30 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 157 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 6,28 | ||
| AKTS | 6 AKTS | ||