TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Kod | FDB1741 |
| Ad | İlk Dönem İslam Eğitim Tarihi |
| Dönem | 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Yarıyıl | . Yarıyıl |
| Süre (T+U) | 3-0 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 6 AKTS |
| Yerel Kredi | 3 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Belirsiz |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Dr. Öğr. Üyesi AHMET BEKEN |
Dersin Amacı / Hedefi
Hz. Peygamber döneminden itibaren Osmanlı Devletine kadarki süreçte İslâm eğitim faaliyetlerinin nasıl bir seyir takip ettiğini, hangi yöntem ve ilkeler doğrultusunda, hangi kurumlar vasıtasıyla bu eğitimin nasıl icra edildiğini ve çeşitli dönemlerde öne çıkan eğitim tartışmalarının, eğitimle ilgili klasik eserlerin ve klasik İslâm eğitimcilerinin düşüncelerinin neler olduğuyla ilgili öğrencinin öğrenmesini ve yorum yapabilme becerisi kazanmasını amaçlar.
Dersin İçeriği
Eğitim, din eğitimi, İslâm eğitimi gibi kavramların tanım ve muhtevaları, erken dönem eğitim faaliyetleri, gerçekleştiği kurumlar, medrese öncesi eğitimin temel karakteristiği, Müslüman-Türk âlimlerin (Hoca Ahmet Yesevî, Yusuf Has Hacib vs.) eğitime dair düşünceleri, medreselerin kuruluşu ve sebepleri, medrese eğitiminin temel özellikleri, Selçuklular, Eyyûbîler ve Memlükler dönemi eğitim faaliyetleri, klasik İslâm eğitimcileri ((İbn Sahnûn, Fârâbî, Gazali, Zernûcî ve İbn Cemâa gibi)) ve eğitime dair düşünceleri.
Dersin Ön Koşulu
Herhangi bir ön koşul bulunmamaktadır.
Kaynaklar
Ahmed Çelebi, İslâm’da Eğitim-Öğretim (çev. Ali Yardım), İstanbul: Damla Yayınevi, 1998. Ziya Kazıcı, Ana Hatlarıyla İslâm Eğitim Tarihi, İstanbul: İFAV Yayınları, 1995. Ana Hatlarıyla İslâm Eğitim Tarihi (ed. Mustafa Köylü-Şakir Gözütok), İstanbul: Ensar Yayınları, 2017. Klasik İslâm Eğitimcileri (ed. Mustafa Köylü-Ahmet Koç), İstanbul: Rağbet Yayınları, 2016.
Notlar
George Makdisi, İslâm’ın Klasik Çağında Din Hukuk Eğitim (çev. Hasan Tuncay Başoğlu), İstanbul: Klasik Yayınları, 2007. George Makdisi, İslâm’ın Klasik Çağında ve Hıristiyan Batı’da Beşerî Bilimler (çev. Hasan Tuncay Başoğlu), İstanbul: Klasik Yayınları, 2009. George Makdisi, Ortaçağda Yüksek Öğretim İslâm Dünyası ve Hıristiyan Batı (trc. ve inceleme: Ali Hakan Çavuşoğlu-Tuncay Başoğlu), İstanbul: Klasik Yayınları, 2012.
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | “İslâm eğitim kavramı”nın ne olduğunu kavrar. |
| ÖÇ02 | İslâm dininin ilme ve eğitime verdiği önemi açıklar. |
| ÖÇ03 | Hz. Peygamber ve dört halife dönemlerinde eğitim ve öğretimin şekli ve karakteri konusunda bilgi sahibi olur. |
| ÖÇ04 | Emeviler ve Abbasiler döneminde eğitim kurumları ve ilmi seviye hakkında bilgi sahibi olur. |
| ÖÇ05 | Müslümanlaşma döneminde Türklerin bilgi ve eğitim seviyeleriyle önde gelen âlimlerin (Hoca Ahmet Yesevî, Yusuf Has Hacib vs.) düşünceleri hakkında yorum yapar. |
| ÖÇ06 | Selçuklular döneminde eğitim öğretime verilen değeri, kurulan ilmî ve meslekî müesseseleri kavrar. |
| ÖÇ07 | Eyyûbîler ve Memlükler gibi diğer Müslüman devletler döneminde eğitim öğretime verilen değeri ve müesseseleri kavrar. |
| ÖÇ08 | İslâm eğitim tarihinde öne çıkan bazı âlimlerin (İbn Sahnûn, Fârâbî, Gazali, Zernûcî ve İbn Cemâa gibi) eğitimle ilgili görüş ve düşüncelerini analiz eder. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanında temel bilgi ve yaklaşımları öğrenir. | 5 |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanı ile ilgili ulusal ve uluslararası düzeyde alanyazını inceleyerek değerlendirir. | 4 |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İncelediği alanyazına dayalı olarak araştırma önerileri geliştirir. | 2 |
| PÖÇ04 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanında ulusal ve uluslararası çalışmalar hakkında yeterli düzeyde birikim edinir. | 3 |
| PÖÇ05 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanında özgün araştırmalar yapar. | 3 |
| PÖÇ06 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Geliştirdiği önerilerden bir konu belirler ve bu konu hakkında rapor hazırlar. | 3 |
| PÖÇ07 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Hazırladığı araştırma raporunu tartışır ve sunar. | 3 |
| PÖÇ08 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Ulusal ve uluslararası projelerde bireysel ve ekiple çalışma becerilerini kullanır. | |
| PÖÇ09 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanının temel kaynaklarını bilimsel çalışmalarda kullanacak düzeyde tanır. | 3 |
| PÖÇ10 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alanla ilgili uluslararası alanyazını izleyecek düzeyde bir yabancı dili etkili kullanır. | 1 |
| PÖÇ11 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Üst düzey düşünme becerilerini (eleştirel düşünme, problem çözme, yaratıcı düşünme, karar verme, yansıtma) kullanır. | 4 |
| PÖÇ12 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Çalışmalarını bağımsız ve bir ekibin üyesi olarak yürütür. | |
| PÖÇ13 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Çalışmalarında bilimsel araştırma becerilerini kullanır. | 3 |
| PÖÇ14 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Etik kurallara uyar. | 5 |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | İslâm eğitim tarihiyle ilgili kaynakların tanıtımı | İlgili Kaynağı/Kaynakları Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 2 | Eğitim, din eğitimi ve İslâm eğitimi kavramları | İlgili Kaynağı/Kaynakları Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Beyin Fırtınası |
| 3 | Hz. Peygamber ve dört halife dönemlerinde eğitim-öğretim | İlgili Kaynağı/Kaynakları Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Grup Çalışması |
| 4 | Emeviler döneminde eğitim-öğretim faaliyetleri | İlgili Kaynağı/Kaynakları Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Grup Çalışması |
| 5 | Abbasiler döneminde eğitim-öğretim faaliyetleri | İlgili Kaynağı/Kaynakları Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 6 | Müslümanlaşma döneminde Türk devletlerin Eğitim-Öğretim (Hoca Ahmet Yesevî, Yusuf Has Hacib, Kaşgarlı Mahmut) | İlgili Kaynağı/Kaynakları Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Grup Çalışması |
| 7 | Medrese öncesi eğitim kurumları | İlgili Kaynağı/Kaynakları Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 8 | Ara Sınavlar | Sınava Hazırlık | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 9 | Medreselerin kuruluşu ve kuruluş gerekçeleri | İlgili Kaynağı/Kaynakları Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 10 | Selçuklular döneminde eğitim-öğretim faaliyetleri | İlgili Kaynağı/Kaynakları Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma |
| 11 | Nizâmiye ve Müstansıriyye Medreseleri | İlgili Kaynağı/Kaynakları Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Grup Çalışması |
| 12 | Eyyubiler döneminde eğitim-öğretim faaliyetleri | İlgili Kaynağı/Kaynakları Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Grup Çalışması, Tartışma |
| 13 | Memlükler döneminde eğitim-öğretim faaliyetleri | İlgili Kaynağı/Kaynakları Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Grup Çalışması |
| 14 | Klasik İslâm eğitimcileri | İlgili Kaynağı/Kaynakları Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Grup Çalışması |
| 15 | Eğitimle ilgili klasik eserler ve içerikleri | İlgili Kaynağı/Kaynakları Okuma | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Grup Çalışması |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Sınava Hazırlık | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Sınava Hazırlık | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 3 | 42 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 5 | 70 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 0 | 0 | 0 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 15 | 15 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 30 | 30 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 157 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 6,28 | ||
| AKTS | 6 AKTS | ||