TÜRKÇE
ENGLISH
Genel Bilgi
| Kod | SCD204 |
| Ad | SCADA Sistemleri |
| Dönem | 2024-2025 Eğitim-Öğretim Yılı |
| Yarıyıl | 4. Yarıyıl |
| Süre (T+U) | 2-1 (T-U) (17 Hafta) |
| AKTS | 3 AKTS |
| Yerel Kredi | 2.5 Yerel Kredi |
| Eğitim Dil | Türkçe |
| Seviye | Ön Lisans Dersi |
| Tür | Normal |
| Öğretim Şekli | Yüz Yüze Öğretim |
| Bilgi Paketi Koordinatörü | Öğr. Gör.Dr. ALİ KEMAL UĞUR |
| Dersin Öğretim Elemanı |
Güncel dönem ders programı henüz yapılmamıştır. |
Dersin Amacı / Hedefi
Bu dersin amacı, öğrencilere SCADA (Supervisory Control and Data Acquisition) sistemlerinin temel kavramlarını, işlevlerini ve uygulama alanlarını öğretmektir.
Dersin İçeriği
Bilgisayar yardımı ile veri toplama ve işleme, uzaktan kontrol, scada programlarının incelenmesi, ileri düzey PLC uygulamaları ve operatör panel kullanılarak HMI tasarımlarının yapılması
Dersin Ön Koşulu
Yok
Kaynaklar
TIA Portal İle Scada Programlama, Yavuz EMİNOĞLU, 2021
Notlar
1) Ankara Üniversitesi Açık Ders Kaynakları https://acikders.ankara.edu.tr/course/view.php?id=6828 2) Scada Sistemleri, Elektrik-Elektronik Teknolojisi MEGEP Modülü, 2007 3) Scada Sistemlerine Giriş, Endüstriyel Otomasyon Teknolojileri Programı MEGEP Modülü, 2014
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Sıra | Dersin Öğrenme Çıktıları |
|---|---|
| ÖÇ01 | SCADA sistemlerinin ne olduğunu ve temel bileşenlerini tanımlar. |
| ÖÇ02 | SCADA sistemlerinin endüstriyel otomasyon ve kontrol sistemlerindeki önemini açıklar. |
| ÖÇ03 | SCADA sistemlerinin enerji, su ve atık su yönetimi, üretim, petrol ve gaz gibi çeşitli endüstrilerde nasıl kullanıldığını açıklar. |
| ÖÇ04 | SCADA yazılımının temel işlevlerini açıklar. |
| ÖÇ05 | SCADA yazılımının kullanıcı arayüzü, veri toplama, alarm yönetimi ve raporlama gibi özelliklerini tanımlar. |
| ÖÇ06 | SCADA sistemlerinde kullanılan donanım bileşenlerini ve bu bileşenlerin işlevlerini açıklar. |
| ÖÇ07 | SCADA programlarının nasıl geliştirildiğini ve PLC (Programlanabilir Lojik Kontrolör) ile nasıl entegre edildiğini açıklar. |
| ÖÇ08 | SCADA sistemlerinin güvenliği konusunda temel prensipleri ve alınması gereken önlemleri tanımlar. |
| ÖÇ09 | SCADA sistemlerinde karşılaşılabilecek güvenlik tehditlerini ve bu tehditlere karşı alınabilecek önlemleri açıklar. |
Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi
| Sıra | Tür | Program Öğrenme Çıktıları | Duzey |
|---|---|---|---|
| PÖÇ01 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Matematik, fen bilimleri ve elektrik alanıyla ilgili temel kuramsal bilgilere sahip olur. | 3 |
| PÖÇ02 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | İş güvenliği, işçi sağlığı, iş kazaları ile çevre koruma bilgisi ve kalite süreçleri hakkında bilgi sahibi olur. | 3 |
| PÖÇ03 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Pasif ve aktif devre elemanlarını tanır. | |
| PÖÇ04 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Temel analog ve sayısal elektronik devrelerinin çalışmasını açıklar. | |
| PÖÇ05 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Alçak ve yüksek gerilim elektrik şalt elemanlarını tanır. | |
| PÖÇ06 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Kumanda sistemlerinin temel kavramlarını ve elemanlarını tanır. | 2 |
| PÖÇ07 | Bilgi - Kuramsal, Olgusal | Elektrik enerjisinin üretimi, iletimi ve dağıtımı temel kavramlarını açıklar. | |
| PÖÇ08 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Mesleği için güncel gelişmeleri ve uygulamaları takip eder, etkin şekilde kullanır. | 3 |
| PÖÇ09 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Mesleği ile ilgili bilişim teknolojilerini (yazılım, program, animasyon vb.) etkin kullanır. | |
| PÖÇ10 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Mesleki problemleri ve konuları bağımsız olarak analitik ve eleştirel bir yaklaşımla değerlendirme ve çözüm önerisini sunabilme becerisine sahiptir. | 2 |
| PÖÇ11 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Bilgisayar destekli elektrik tesisat projesi çizer. | |
| PÖÇ12 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Elektrik makinelerinin kurulumunu ve bakımını yapar. | |
| PÖÇ13 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Enerji panolarında arıza tespiti ve onarımı yapar. | |
| PÖÇ14 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Programlanabilir Kontrol cihazları ile temel otomasyon sistem tasarım ve uygulamaları yapar. | 5 |
| PÖÇ15 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Elektrikle ilgili Ölçüm cihazlarını etkin şekilde kullanır. | |
| PÖÇ16 | Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı | Elektrik devrelerinin çözümlemesini yapar. | |
| PÖÇ17 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Bilgi ve beceriler düzeyinde düşüncelerini yazılı ve sözlü iletişim yolu ile etkin biçimde sunabilir, anlaşılır biçimde ifade eder. | |
| PÖÇ18 | Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği | Alanı ile ilgili uygulamalarda karşılaşılan ve öngörülemeyen karmaşık sorunları çözmek için ekip üyesi olarak sorumluluk alır. | |
| PÖÇ19 | Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği | Kariyer yönetimi ve yaşam boyu öğrenme konularında farkındalığa sahiptir. | |
| PÖÇ20 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Alanı ile ilgili verilerin toplanması, uygulanması ve sonuçlarının duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere sahiptir. | 2 |
| PÖÇ21 | Yetkinlikler - İletişim ve Sosyal Yetkinlik | Bir yabancı dili kullanarak alanındaki bilgileri takip eder ve meslektaşları ile iletişim kurar. |
Haftalık Akış
| Hafta | Konu | Ön Hazırlık | Yöntemler |
|---|---|---|---|
| 1 | SCADA sisteminin tanımı , genel yapısı ve kullanım alanları | Ders bilgi paketinin incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 2 | Scada yazılımı , yazılımda olması gerekenler. İşletme yönetiminde SCADA'nın yeri | Önceki konuların tekrarı ve kaynak kitapların incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 3 | SCADA donanımı ve bilgisayarlar arası haberleşme | Önceki konuların tekrarı ve kaynak kitapların incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Gösteri |
| 4 | RTU , PLC ve DCS yapısı ve kullanımı | Önceki konuların tekrarı ve kaynak kitapların incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Gösteri |
| 5 | PLC tabanlı scada sistemi RTU tabanlı scada sistemi DCS tabanlı scada sistemi , hibrid scada sistemi | Önceki konuların tekrarı ve kaynak kitapların incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Gösteri |
| 6 | Endüstriyel veri iletişimi | Önceki konuların tekrarı ve kaynak kitapların incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 7 | Özel hatlar ile iletişim, metalik kablolar ve fiberoptik kablolar. | Önceki konuların tekrarı ve kaynak kitapların incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap, Gösteri |
| 8 | Ara Sınavlar | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
|
| 9 | Uydu iletişimi ve topoloji | Önceki konuların tekrarı ve kaynak kitapların incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 10 | Herhangi bir tesisteki scada kontrol merkezinin gezilmesi Ağ türleri ,yerel ağlar geniş alan ağları,metropolitan ağlar | Önceki konuların tekrarı ve kaynak kitapların incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 11 | Haberleşme çeşitleri | Önceki konuların tekrarı ve kaynak kitapların incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 12 | Endüstriyel iletişim protokolleri | Önceki konuların tekrarı ve kaynak kitapların incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Soru-Cevap |
| 13 | Scada programının kurulumu ,Scada programı ile kontrol cihazı bağlantısı | Önceki konuların tekrarı ve kaynak kitapların incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Gösterip Yaptırma |
| 14 | Scada arayüz tasarımı, Opc server kullanımı | Önceki konuların tekrarı ve kaynak kitapların incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Gösterip Yaptırma |
| 15 | Görsel programlama ve SCADA sistemi uygulamaları | Önceki konuların tekrarı ve kaynak kitapların incelenmesi | Öğretim Yöntemleri: Anlatım, Gösterip Yaptırma |
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
|
| 17 | Yarıyıl Sonu Sınavları | Ölçme Yöntemleri: Yazılı Sınav |
Öğrenci İş Yükü - AKTS
| Çalışmalar | Sayısı | Süresi (Saat) | İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ders (Sınav haftaları dahil değildir) | 14 | 3 | 42 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) | 14 | 2 | 28 |
| Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar | |||
| Ödev, Proje, Diğer | 0 | 0 | 0 |
| Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) | 1 | 6 | 6 |
| Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı | 1 | 10 | 10 |
| Toplam İş Yükü (Saat) | 86 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 3,44 | ||
| AKTS | 3 AKTS | ||