TİB873 Tefsirde İsrailiyyat'ın Kaynak ve Bilgi Değeri

6 AKTS - 3-0 Süre (T+U)- . Yarıyıl- 3 Yerel Kredi

Genel Bilgi

Birim SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
TEMEL İSLAM BİLİMLERİ (DR)
Kod TİB873
Ad Tefsirde İsrailiyyat'ın Kaynak ve Bilgi Değeri
Dönem 2025-2026 Eğitim-Öğretim Yılı
Dönem Güz
Süre (T+U) 3-0 (T-U) (17 Hafta)
AKTS 6 AKTS
Yerel Kredi 3 Yerel Kredi
Eğitim Dil Türkçe
Seviye Doktora Dersi
Tür Normal
Öğretim Şekli Yüz Yüze Öğretim
Bilgi Paketi Koordinatörü Doç. Dr. ERTUĞRUL DÖNER
Dersin Öğretim Elemanı
Güncel dönem ders programı henüz yapılmamıştır.


Dersin Amacı / Hedefi

Başta Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslam olmak üzere, başka din ve kültürlerde anlatılan-aktarılan bilgi, rivayet ve haberler yoluyla insanın içinde yaşadığı dünyanın orijinini, amacını, somut veya soyut bir şekilde arayışının nasıllığını araştırmaya yönelik olacaktır. İnsanın, tarihin başlangıcından itibaren, sadece dinler açısından da değil, mitoloji ve tarih gibi yoğun bir birikimden istifade edilerek karşılaştırmalı bir okumasını yapmayı amaçlamaktadır. Dini farklılıkların ve çok kültürlülüğün nedenleri, sonuçları ve bu durumun ürettiği sorunlarla çözümlere dair kuramsal yaklaşımlar ve eleştirel iletişim çalışmalarının öğretilmesi. Çok kültürlü ve farklı dinlerin olduğu toplumların değişik alanlarında bulunan farklılığın doğru algılanmasını sağlamak ve farklılıkların yönetiminin neyi gerektirdiğinin anlaşılmasını sağlamak. Kültürlerarası farklılıkların kaynaklarını, süreçlerini ve sonuçlarını ele alıp; bu farklılıkların insanları ve toplumları çatışmaya değil, ortak sahiplenmeye ve sinerjiye götürecek şekilde yönetilmesinin önemine dikkat çekmek.

Dersin İçeriği

Gerek Kur’an’ı Kerim’in, Tevrat ve İncil gibi kitaplara atıfta bulunması gerekse Kur’an kıssalarının önemli bir kısmının özellikle İsrailoğulları ve Yahudilerle ilgili olması İslam ile diğer Sami kültür geleneği içinde yer alan Yahudilik ve Hıristiyanlık arasındaki irtibatın boyutları hakkında az çok bir fikir verir mahiyettedir. Kur’an metni geçmiş peygamberler ve kavimlere dair birçok kıssa içerir. Kitabı Mukaddes’te ise bu peygamber ve kıssalara dair anlatılar çoğu zaman Kur’an’daki kıssalardan daha geniş ve ayrıntılı bir muhtevaya sahiptir. Başta Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslam olmak üzere, başka din ve kültürlerde anlatılan-aktarılan bilgi, rivayet ve haberler yoluyla insanın içinde yaşadığı dünyanın orijinini, amacını, somut veya soyut bir şekilde arayışının nasıllığını araştırmaya yönelik olacaktır.

Dersin Ön Koşulu

Ön koşulu yoktur.

Kaynaklar

Tefsirde İsrailiyyat'ın kaynak ve bilgi değeri / Ertuğrul Döner Çağdaş tefsirlerde İsrailiyat eleştirisi / Mesut Kaya Tefsirde İsrailiyyat : (hicri 6. asrın başına kadar) / Abdullah Aydemir Yahudi kültürü ve hadisler (israiliyyat-hadis ilişkisi) / Özcan Hıdır el-İsrailiyyat ve eseruha fî kütübi't-tefsir / Remzi Na'naa el-İsrailiyyat ve'l-mevzuat fî kütübi't-tefsir / Muhammed b. Muhammed Ebû Şehbe el-İsrailiyyat fi't-tefsir ve'l-hadis / Muhammed es-Seyyid Hüseyin ez-Zehebi el-Bidâyetü'l-ula li'l-israiliyyat fi'l-İslâm / Hüsni Yusuf Etyar

Notlar

Diyanet İslam Ansiklopedisi Yök Tez Merkezi


Dersin Öğrenme Çıktıları

Sıra Dersin Öğrenme Çıktıları
ÖÇ01 İsrailiyyat nedir? Mit, tarih ve dinlere dair anlatıları açıklayabilecek rivayet malzemesini bulmak, kavramsal ve kuramsal yetkinliğe sahip olmak.
ÖÇ02 Bu alanda temel kavramsal yaklaşımlar konusunda yeterli bilgiye ve bu bilgileri değerlendirme yetisine sahip olur.
ÖÇ03 İsrailiyyat’a dair rivayetler hakkında araştırma yapma, disiplinlerarası bağlamda analiz ve sentez yapma becerisine sahip olarak raporlaştırma ve akademik kurallara uygun özgün eser haline getirme yetisine sahip olur.
ÖÇ04 Çok kültürlü ve farklı dinlerin olduğu toplumların değişik alanlarında bulunan farklılığın doğru algılanmasını sağlamak ve farklılıkların yönetiminin neyi gerektirdiğinin anlaşılmasını sağlamak.
ÖÇ05 Kültürlerarası farklılıkların kaynaklarını, süreçlerini ve sonuçlarını ele alıp; bu farklılıkların insanları ve toplumları çatışmaya değil, ortak sahiplenmeye ve sinerjiye götürecek şekilde yönetilmesinin önemine dikkat çekmek.


Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi

Sıra Tür Program Öğrenme Çıktıları Duzey
PÖÇ01 Bilgi - Kuramsal, Olgusal İlgili alanda bilimsel bilgi oluşturacak veri toplama, literatür inceleme ve analiz yapma becerisini kazanmak 4
PÖÇ02 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Bilimsel araştırma sürecine ilişkin yöntem bilgi ve becerisinde ustalaşmış olmak 3
PÖÇ03 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Bilimsel çalışmalarında kuramsal, yöntemsel ve uygulama bağlamında en az bir alanda katkı sağlama becerisini kazanmak
PÖÇ04 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Eleştirel bir değerlendirme ve sentez yapma yeterliliği kazanmak 3
PÖÇ05 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Yeniliklere ve yeni fikirlere açık olma ve yeni fikirler üretebilme becerisi kazanmak 5
PÖÇ06 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Disiplinler arası çalışabilme becerisine sahip olmak ve farklı alanlardaki kuram, yöntem ve uygulamaları ilgili alana adapte edebilme becerisi kazanmak 4
PÖÇ07 Bilgi - Kuramsal, Olgusal İlgili alandaki teknolojik gelişmeleri, bilimsel ilerlemeleri ve bilgi teknolojilerini yakından takip etmek
PÖÇ08 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Akademik yazım alışkanlığına katkı sağlayacak alanı ile ilgili yayın yapmak 2
PÖÇ09 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Uzmanlık alanları ile ilgili olarak ulusal ve uluslar arası çevrelerle iletişim kurabilme becerisi kazanmak
PÖÇ10 Bilgi - Kuramsal, Olgusal Akademik hayatın gerektirdiği düzeyde davranış ve etik duyarlılığa sahip olmak 4


Haftalık Akış

Hafta Konu Ön Hazırlık Yöntemler
1 İsrailiyyat, mit, tarih, din nedir? Bu kavramlar hakkında detaylı bilgi vermek. İsrailiyyat, mit, tarih, din nedir? Bu kavramlar hakkında detaylı bilgi vermek. Öğretim Yöntemleri:
Soru-Cevap
2 İsrailiyyat, mit, tarih ve din kavramları hakkında yeterli bilgi sahibi olmak ve bu kavramlar arasındaki ilişkiye dair tarihi veriler sunmak. İsrailiyyat, mit, tarih ve din kavramları hakkında yeterli bilgi sahibi olmak ve bu kavramlar arasındaki ilişkiye dair tarihi veriler sunmak. Öğretim Yöntemleri:
Beyin Fırtınası
3 İsrailiyyat, mit, tarih ve dinlere dair araştırma yaparak ilk metinlere ulaşma, ana kaynaklardan istifade etmek İsrailiyyat, mit, tarih ve dinlere dair araştırma yaparak ilk metinlere ulaşma, ana kaynaklardan istifade etmek Öğretim Yöntemleri:
Tartışma
4 Farklı din, inanç ve kültürlere sahip toplulukları ve bu toplulukların sosyo-kültürel, politik yapısını araştırarak dinlerin, kültürlerin nasıl oluştuğunu anlamak Farklı din, inanç ve kültürlere sahip toplulukları ve bu toplulukların sosyo-kültürel, politik yapısını araştırarak dinlerin, kültürlerin nasıl oluştuğunu anlamak Öğretim Yöntemleri:
Gösteri
5 Dinlerin, inançların toplumları nasıl etkilediğini araştırmak, farklı kültürlerde yer alan dini ve kültürel motiflerin diğer toplumlara nasıl yansıdığının izlerini sürmek Dinlerin, inançların toplumları nasıl etkilediğini araştırmak, farklı kültürlerde yer alan dini ve kültürel motiflerin diğer toplumlara nasıl yansıdığının izlerini sürmek Öğretim Yöntemleri:
Gösterip Yaptırma
6 Başta Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslam olmak üzere, başka din ve kültürlerde anlatılan-aktarılan bilgi, rivayet ve haberler yoluyla insanın içinde yaşadığı dünyanın orijinini, amacını, somut veya soyut bir şekilde arayışının nasıllığını araştırmaya yönelik olacaktır. Başta Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslam olmak üzere, başka din ve kültürlerde anlatılan-aktarılan bilgi, rivayet ve haberler yoluyla insanın içinde yaşadığı dünyanın orijinini, amacını, somut veya soyut bir şekilde arayışının nasıllığını araştırmaya yönelik olacaktır. Öğretim Yöntemleri:
Tartışma
7 İnsanın, tarihin başlangıcından itibaren, sadece dinler açısından da değil, mitoloji ve tarih gibi yoğun bir birikimden istifade edilerek karşılaştırmalı bir okumasını yapmayı amaçlamaktadır. İnsanın, tarihin başlangıcından itibaren, sadece dinler açısından da değil, mitoloji ve tarih gibi yoğun bir birikimden istifade edilerek karşılaştırmalı bir okumasını yapmayı amaçlamaktadır. Öğretim Yöntemleri:
Benzetim
8 Dini farklılıkların ve çok kültürlülüğün nedenleri, sonuçları ve bu durumun ürettiği sorunlarla çözümlere dair kuramsal yaklaşımlar ve eleştirel iletişim çalışmalarının öğretilmesi. Dini farklılıkların ve çok kültürlülüğün nedenleri, sonuçları ve bu durumun ürettiği sorunlarla çözümlere dair kuramsal yaklaşımlar ve eleştirel iletişim çalışmalarının öğretilmesi. Öğretim Yöntemleri:
Örnek Olay
9 Çok kültürlü ve farklı dinlerin olduğu toplumların değişik alanlarında bulunan farklılığın doğru algılanmasını sağlamak ve farklılıkların yönetiminin neyi gerektirdiğinin anlaşılmasını sağlamak. Çok kültürlü ve farklı dinlerin olduğu toplumların değişik alanlarında bulunan farklılığın doğru algılanmasını sağlamak ve farklılıkların yönetiminin neyi gerektirdiğinin anlaşılmasını sağlamak. Öğretim Yöntemleri:
Beyin Fırtınası
10 Kültürlerarası farklılıkların kaynaklarını, süreçlerini ve sonuçlarını ele alıp; bu farklılıkların insanları ve toplumları çatışmaya değil, ortak sahiplenmeye ve sinerjiye götürecek şekilde yönetilmesinin önemine dikkat çekmek. Kültürlerarası farklılıkların kaynaklarını, süreçlerini ve sonuçlarını ele alıp; bu farklılıkların insanları ve toplumları çatışmaya değil, ortak sahiplenmeye ve sinerjiye götürecek şekilde yönetilmesinin önemine dikkat çekmek. Öğretim Yöntemleri:
Alıştırma ve Uygulama
11 Ara Sınav: İlk haftalarda öğrenilen bilgileri yazılı bir sınavla özetleyerek gerçekleştirmek Ara Sınav: İlk haftalarda öğrenilen bilgileri yazılı bir sınavla özetleyerek gerçekleştirmek Ölçme Yöntemleri:
Ödev
12 Yahudilik ve Yahudilere dair genel okumalar yapmak, Hıristiyanların kutsal metinleri hakkında bilgi sahibi olmak Yahudilik ve Yahudilere dair genel okumalar yapmak, Hıristiyanların kutsal metinleri hakkında bilgi sahibi olmak Öğretim Yöntemleri:
Deney / Laboratuvar
13 Tevrat nedir? Yahudilerin kutsal metin algısı nedir? Yahudilerce kabul gören önemli metinler hakkında bilgi sahibi olmak. Tevrat nedir? Yahudilerin kutsal metin algısı nedir? Yahudilerce kabul gören önemli metinler hakkında bilgi sahibi olmak. Öğretim Yöntemleri:
Soru-Cevap
14 Hıristiyanlık ve Hıristiyanlara dair genel okumalar yapmak, Hıristiyanların kutsal metinleri hakkında bilgi sahibi olmak Hıristiyanlık ve Hıristiyanlara dair genel okumalar yapmak, Hıristiyanların kutsal metinleri hakkında bilgi sahibi olmak Öğretim Yöntemleri:
Soru-Cevap
15 İncil nedir? Hıristiyanların kutsal metin algısı nedir? İncil nedir? Hıristiyanların kutsal metin algısı nedir? Öğretim Yöntemleri:
Tartışma
16 Cahiliye Arap toplumu ne anlama gelmektedir? Cahiliye Araplarının inançları, kutsal algıları nedir? Kur'an vahyinin indirildiği süreci anlamanın imkanı nasıl olabilir? Cahiliye Arap toplumu ne anlama gelmektedir? Cahiliye Araplarının inançları, kutsal algıları nedir? Kur'an vahyinin indirildiği süreci anlamanın imkanı nasıl olabilir? Öğretim Yöntemleri:
Benzetim
17 Final Sınav: öğrenilen bilgileri yazılı bir sınavla özetleyerek gerçekleştirmek Final Sınav: öğrenilen bilgileri yazılı bir sınavla özetleyerek gerçekleştirmek Ölçme Yöntemleri:
Ödev


Öğrenci İş Yükü - AKTS

Çalışmalar Sayısı Süresi (Saat) İş Yükü (Saat)
Ders ile İlgili Çalışmalar
Ders (Sınav haftaları dahil değildir) 14 3 42
Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) 14 5 70
Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar
Ödev, Proje, Diğer 0 0 0
Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) 1 15 15
Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı 1 30 30
Toplam İş Yükü (Saat) 157
Toplam İş Yükü / 25 (s) 6,28
AKTS 6 AKTS

Güncelleme Zamanı: 02.05.2025 11:40