MDS431 Metalurji

3 AKTS - 2-0 Süre (T+U)- 7. Yarıyıl- 2 Yerel Kredi

Genel Bilgi

Birim MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ
MADEN MÜHENDİSLİĞİ PR.
Kod MDS431
Ad Metalurji
Dönem 2025-2026 Eğitim-Öğretim Yılı
Yarıyıl 7. Yarıyıl
Süre (T+U) 2-0 (T-U) (17 Hafta)
AKTS 3 AKTS
Yerel Kredi 2 Yerel Kredi
Eğitim Dil Türkçe
Seviye Lisans Dersi
Tür Normal
Etiket MB Meslek Bilgisi Dersleri S Seçmeli
Öğretim Şekli Yüz Yüze Öğretim
Bilgi Paketi Koordinatörü Doç. Dr. MAHMUT ALTINER
Dersin Öğretim Elemanı Doç. Dr. MAHMUT ALTINER (Güz) (A Grubu) (Sor. Öğr. Ele.)


Dersin Amacı / Hedefi

Metalurjinin temel prensiplerini kazandırarak, cevherlerden metal ve alaşım üretim süreçlerini öğretmektir. Pirometalurji, hidrometalurji ve elektrometalurji yöntemlerinin yanı sıra, bu süreçlerin termodinamik ve kinetik temelleri hakkında bilgi vermek hedeflenmektedir. Ayrıca, metalurjik işlemlerin endüstriyel uygulamaları, çevresel ve ekonomik boyutları ile sürdürülebilir üretim ve geri dönüşüm teknolojileri konularında bilinç kazandırılması amaçlanmaktadır.

Dersin İçeriği

Definition and Scope of Metallurgy, Relationship Between Metallurgy and Mining Engineering, Concepts of Ore, Mineral, and Metal Basic Terms Used in Metallurgy, Methods Used in End-Product Applications, Preliminary Preparation Processes: Ore Preparation and Beneficiation Methods, Pyrometallurgical Methods: Drying, Calcination, Roasting, Agglomeration, Smelting, Reduction, Purification, etc. Thermal Reduction and Carbon Reduction Hydrometallurgical Methods: Leaching Methods, Solution Purification and Valuable Metal Recovery: Ion Exchange, Solvent Extraction, Chemical Precipitation, Metallic Precipitation Fuels, Refractories Electrometallurgical Methods: Basic Concepts, Metal Recovery by Electrolysis, Electrometallurgical Applications such as Copper and Aluminum Production Metallurgical Thermodynamics and Kinetics: Gibbs Free Energy and Phase Equilibria, Ellingham Diagrams and Reduction Mechanisms, Reaction Rates and Kinetics in Metallurgical Processes Production Methods of Steel and Non-Ferrous Metals: Iron-Steel Production Processes, Production of Non-Ferrous Metals such as Copper, Aluminum, Zinc, Nickel Recycling and Sustainability: Metal Recycling Technologies, Sustainable Production Processes, Environmental Impact, and Carbon Footprint Reduction Methods Industrial Applications of Metallurgical Processes Metalurjinin tanımı ve kapsamı, metalürjinin maden mühendisliği ile ilişkisi, cevher, mineral ve metal kavramları, Metalurjide kullanılan temel terimler, Uç ürün kullanımında kullanılan yöntemler, Ön hazırlık işlemleri:cevher hazırlama ve zenginleştirme yöntemleri Pirometalurjik yöntemler:kurutma, kalsinasyon, kavurma, aglomerasyon, ergitme, indirgeme, saflaştırma vb. Termal redüksiyon ve karbonla indirgeme Hidrometalurjik yöntemler: liç yöntemleri, Çözeltinin saflaştırılması ve değerli metalin kazanımı: iyon değiştirme, solvent ekstraksiyonu, kimyasal çöktürme, metalik çöktürme Yakıtlar, refrakterler, Elektrometalurjik yöntemler: temel kavramlar, elektroliz ile metal kazanımı, elektrometalurjik uygulamalar Metalurjik termodinamik ve kinetik: Gibbs serbest enerjisi ve faz dengeleri, Ellingham diyagramları ve redüksiyon mekanizmaları, Kimyasal reaksiyonların hızları ve metalürjik süreçlerde kinetik, Çelik ve demir dışı metallerin üretim yöntemleri: demir-çelik üretim prosesleri, bakır, alüminyum, çinko, nikel gibi demir dışı metallerin üretimi, Geri dönüşüm ve sürdürülebilirlik: metal geri dönüşüm teknolojileri, sürdürülebilir üretim süreçleri, çevresel etki ve karbon ayak izi azaltma yöntemleri, Metalurjik proseslerin endüstriyel uygulamaları

Dersin Ön Koşulu

Önkoşul yoktur.

Kaynaklar

(1) Gupta, CK (2003) Chemical Metallurgy, Principles, and Practice (2) Moore JJ (1981) Chemical Metallurgy, Butterworths (3) Petrucci, R. H., Herring F. G., Madura, J. D., Bissonnette, C., (2015) Genel Kimya - İlkeler ve Modern Uygulamalar - Cilt - I (4) Petrucci, R. H., Herring F. G., Madura, J. D., Bissonnette, C., (2015) Genel Kimya - İlkeler ve Modern Uygulamalar - Cilt - II (5) Altıner (2019) Termodinamik ders notu, yayımlanmamış (6) Altıner (2018) Metalurji, yayımlanmamış (7)Yıldız, K., Malzeme Termodinamiği / Sakarya Ün. Metalurji-Malzeme Mühendisliği (8) Wills, B., Naiper-Munn, T., (2006) Mineral Processing Technology

Notlar

HSC 6, Medusa programları


Dersin Öğrenme Çıktıları

Sıra Dersin Öğrenme Çıktıları
ÖÇ01 Metalurjik süreçlerin temel kavramlarını ve prensiplerini anlar ve açıklar
ÖÇ02 Cevherden uç ürün (metal veya bileşik formda) üretimini kavrar.
ÖÇ03 Pirometalurjik yöntemlerde uygulanan metodları bilir ve açıklar.
ÖÇ04 Hidrometalurjik ekstraksiyon metodlarını bilir ve açıklar.
ÖÇ05 Refrakter konusunu bilir
ÖÇ06 Termodinamik ve kinetik analiz yapar ve sonuçları değerlendirir
ÖÇ07 Demir-çelik metalurjisi konularını tanımlar.
ÖÇ08 Cevher Hazırlama ve Zenginleştirme İşlemlerinin Önemini açıklar.
ÖÇ09 Endüstriyel uygulamaları değerlendirir
ÖÇ10 Çevresel ve ekonomik etkileri açıklar.
ÖÇ11 Elektrometalurji konusunu tanımlar.
ÖÇ12 Sürdürülebilir üretim ve geri dönüşümü değerlendirir


Program Öğrenme Çıktıları ile İlişkisi

Sıra Tür Program Öğrenme Çıktıları Duzey
PÖÇ01 Bilgi - Kuramsal, Olgusal PÇ1. (a) Matematik, fen bilimleri ve Maden Mühendisliği disiplinine özgü konularda yeterli bilgi birikimi; PÇ1.(b) bu alanlardaki kuramsal ve uygulamalı bilgileri, karmaşık mühendislik problemlerinin çözümünde kullanabilme becerisi 4
PÖÇ02 Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı PÇ2. (a) Maden Mühendisliği alanında karmaşık problemleri tanımlama, formüle etme ve çözme becerisi; PÇ2. (b) bu amaçla uygun analiz ve modelleme yöntemlerini seçme ve uygulama becerisi 5
PÖÇ03 Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı PÇ3. (a) Karmaşık bir sistemi, süreci, cihazı veya ürünü gerçekçi kısıtlar ve koşullar altında, belirli gereksinimleri karşılayacak şekilde tasarlama becerisi; PÇ3.(b) bu amaçla modern tasarım yöntemlerini uygulama becerisi: 4
PÖÇ04 Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı PÇ4. (a) Maden Mühendisliği uygulamalarında karşılaşılan karmaşık problemlerin analizi ve çözümü için gerekli olan modern teknik araçları seçme ve kullanma becerisi; PÇ4.(b) bilişim teknolojilerini etkin bir şekilde kullanma becerisi 5
PÖÇ05 Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı PÇ5. Maden Mühendisliğine özgü problemlerin incelenmesi için deney tasarlama, deney yapma, veri toplama, sonuçları analiz etme ve yorumlama becerisi.:
PÖÇ06 Beceriler - Bilişsel, Uygulamalı PÇ6. (a)Disiplin içi (Maden Mühendisliği) ve çok disiplinli takımlarda etkin biçimde çalışabilme becerisi; PÇ6. (b) bireysel çalışma becerisi
PÖÇ07 Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği PÇ7. (a) Türkçe sözlü ve yazılı etkin iletişim kurma becerisi; PÇ7. (b) en az bir yabancı dil bilgisi; etkin rapor yazma ve yazılı raporları anlama, tasarım ve üretim raporları hazırlayabilme, etkin sunum yapabilme, açık ve anlaşılır talimat verme ve alma becerisi:
PÖÇ08 Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği PÇ8. Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği konusunda bilinçli; bilgiye erişebilme, bilim ve teknolojideki gelişmeleri izleme ve kendini sürekli yenileme becerisi
PÖÇ09 Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği PÇ9. Maden Mühendisliğinin etik ilkelerine uygun davranma, mesleki ve etik sorumluluk ve mühendislik uygulamalarında kullanılan standartlar hakkında bilgi
PÖÇ10 Yetkinlikler - Öğrenme Yetkinliği PÇ10. Proje yönetimi, risk yönetimi ve değişiklik yönetimi gibi iş hayatındaki uygulamalar hakkında bilgi; girişimcilik, yenilikçilik ve sürdürülebilir kalkınma hakkında farkındalık.:.
PÖÇ11 Yetkinlikler - Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği PÇ11. Maden Mühendisliği uygulamalarının evrensel ve toplumsal boyutlarda sağlık, çevre ve güvenlik üzerindeki etkileri ile çağın mühendislik alanındaki sorunları hakkında bilgi; Maden Mühendisliği çözümlerinin hukuksal sonuçları konusunda farkındalık


Haftalık Akış

Hafta Konu Ön Hazırlık Yöntemler
1 Giriş ve temel kavramlar (Metalurjinin tanımı, kapsamı ve maden mühendisliği ile ilişkisi. Cevher, mineral ve metal kavramları.) Literatür taraması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Tartışma, Gösteri
2 Metalurjik Süreçlerin Temelleri (Metal üretim yöntemlerinin sınıflandırılması, temel terimler ve süreç akışları.) Literatür taraması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Tartışma, Gösteri
3 Pirometalurji – I (Temel kavramlar, kurutma, kavurma, kalsinasyon ve ergitme işlemleri. Termal redüksiyon yöntemleri) Literatür taraması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Tartışma, Gösteri
4 Pirometalurji – II (Yüksek fırın ve diğer pirometalurjik ekipmanlar. Örnek prosesler (Fe, Cu, Pb üretimi). Literatür taraması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, Gösteri
5 Metalurjik Termodinamik – I (Gibbs serbest enerjisi, faz dengeleri ve Ellingham diyagramları.) Literatür taraması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Tartışma, Gösteri
6 Hidrometalurji – I (Temel kavramlar, Liç “çözündürme” yöntemleri, (i) yerinde liç, (ii) yığın liçi, (iii) tank liçi, (iv) basınçlı liç vb) Çözünebilirlik prensipleri Literatür taraması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma
7 Hidrometalurji – II (Çözelti saflaştırma, metal/bileşik kazanımı (çöktürme, çözücü ekstraksiyon, iyon değişimi vb). Literatür taraması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Tartışma, Gösteri
8 Ara Sınav Ders notları Ölçme Yöntemleri:
Yazılı Sınav
9 Metalurjik Termodinamik – II (Kimyasal reaksiyonların termodinamiği ve termodinamik hesaplamalar.) Literatür taraması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Tartışma, Gösteri
10 Yakıtlar ve Refrakterler Literatür taraması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Tartışma, Gösteri
11 Metalurjik Kinetik (Kimyasal reaksiyon hızları, difüzyon ve kinetik analizler.) Literatür taraması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Tartışma, Gösteri
12 Elektrometalurji (Elektrokimyasal temel kavramlar Literatür taraması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Tartışma, Gösteri
13 Elektrometalurji (elektrolizle metal üretimi (Cu, Al üretimi vb). Literatür taraması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Tartışma, Gösteri
14 Demir ve Demir Dışı Metallerin Üretimi (Demir-çelik üretim prosesleri ve demir dışı metallerin üretim teknikleri.) Literatür taraması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Tartışma, Gösteri
15 Geri Dönüşüm ve Sürdürülebilir Metalurji (Metal geri dönüşüm teknolojileri, sürdürülebilir metal üretim yöntemleri,) Literatür taraması Öğretim Yöntemleri:
Anlatım, Tartışma, Gösteri
16 Geri Dönüşüm ve Sürdürülebilir Metalurji (çevresel etkiler.) Literatür taraması Öğretim Yöntemleri:
Tartışma, Alıştırma ve Uygulama
17 Final Sınavı Ders notları Ölçme Yöntemleri:
Yazılı Sınav


Değerlendirme (Sınav) Yöntemleri ve Kriterleri

Değerlendirme Türü Yarıyıl İçi / Yıl İçi Etkisi Yarıyıl Sonu / Yıl Sonu Etkisi
1. Ara Sınav 100 40
Genel Değerlendirme
Yarıyıl İçi / Yıl İçi Toplam 100 40
1. Yıl Sonu Sınavı - 60
Genel Toplam - 100


Öğrenci İş Yükü - AKTS

Çalışmalar Sayısı Süresi (Saat) İş Yükü (Saat)
Ders ile İlgili Çalışmalar
Ders (Sınav haftaları dahil değildir) 14 2 28
Sınıf Dışı Ders Çalışma (Ön çalışma, pekiştirme) 14 2 28
Değerlendirmeler ile İlgili Çalışmalar
Ödev, Proje, Diğer 0 0 0
Ara Sınavlar (Yazılı, Sözlü, vs.) 1 6 6
Yarıyıl/Yıl Sonu/Final Sınavı 1 16 16
Toplam İş Yükü (Saat) 78
Toplam İş Yükü / 25 (s) 3,12
AKTS 3 AKTS

Güncelleme Zamanı: 20.11.2025 02:25